Прагляд крыніцы для Львоўскі аўтобусны завод

{{Кампанія 
|назва               = Львоўскі аўтобусны завод
|лягатып             = [[Файл:LAZ logo.png|Лягатып ЛАЗу]]
|тып                 = [[закрытае акцыянэрнае таварыства]]
|лістынг на біржы    = 
|дэвіз               = 
|заснаваная          = 1945
|заснавальнікі       = 
|разьмяшчэньне       = [[Львоў]], [[вуліца Стрыйская (Львоў)|вуліца Стрыйская]], 45
|ключавыя постаці    = Ігар Чуркін
|галіна              = [[машынабудаваньне]]
|прадукцыя           = [[аўтобус]]ы, [[тралейбус]]ы
|абарачэньне         = 
|апэрацыйны прыбытак = 
|чысты прыбытак      = 
|лік супрацоўнікаў   = 
|матчына кампанія    = [[City Transport Group]]
|даччыныя кампаніі   = 
|аўдытар             = 
|сайт                = http://laz.ua/
}}
'''Льво́ўскі аўто́бусны заво́д''' ({{Мова-uk|Львівський автобусний завод}}, '''ЛАЗ''')&nbsp;— украінскае [[Аўтамабілебудаўніцтва|аўтамабілебудаўнічае]] [[прадпрыемства]] па выпуску [[аўтобус]]аў і [[тралейбус]]аў, найбольшае ва Ўкраіне і адно з найвядомейшых у Савецкім Саюзе.

== Мінуўшчына ==
Днём заснаваньня заводу лічыцца 21 траўня 1945 року, калі пачалося будаўніцтва аўтазборачнага цэху. У 1947 року завод даў першую прадукцыю, а з 1949 року<ref name="history695">[http://gortransport.kharkov.ua/routes/ps.php?ps_id=24 Історія ЛАЗ 695]</ref> выпускаў аднавосныя прычэпы, кузавы-прычэпы, каўшы для экскаватараў, [[Аўтакран|аўтамабільныя краны]].

[[Файл:LAZ-695 bus in Minsk 01.jpg|значак|зьлева|250пкс|Аўтобус [[ЛАЗ 695]]Н у Менску]]
У лютым 1956 року быў пабудаваны першы аўтобус, названы [[ЛАЗ 695]]<ref name="history695">[http://gortransport.kharkov.ua/routes/ps.php?ps_id=24 Історія ЛАЗ 695]</ref>&nbsp;— дзьвюхвосевы, з зварным кузавам 9-мэтровы автобус з рухавіком ЗІЛ-124 і дэталямі ад вядомага тады [[ЛіАЗ 158]] (ЗіЛ 158). Выпуск ЛАЗ 695 з рознымі мадыфікацыямі (ЛАЗ 695Б, ЛАЗ 695Е, ЛАЗ 695Ж ды інш.) працягвалася 46 гадоў, да 2002 року, сканчаючы ЛАЗ 695Д11 і ЛАЗ 695Н. Паводле працягласьці выпуску мадэль абышла [[Вугоршчына|вугорскія]] «[[Ikarus|Ікарусы]]» [[Ikarus 250]] (28 гадоў), [[Ikarus 280]] (27 гадоў); нямецкія [[Neoplan N1216|Neoplan Cityliner]] (у выпуску з 1971 року), [[Neoplan N1122/3|Neoplan ]] (з 1967 року).

У 1961 року сабраныя першыя мадэлі турыстычных аўтобусаў «Украіна-1» і «Украіна-2».

На пачатку 1960-х рокаў пачалося хуткае разьвіцьцё тралейбусных сыстэмаў і паўстала неабходнасьць у павелічэньні рухомага складу. У 1962 року на базе ЛАЗ 695Б у [[Баку]] выпушчаны тралейбус<ref name="history695">[http://gortransport.kharkov.ua/routes/ps.php?ps_id=24 Історія ЛАЗ 695]</ref> БТЛ-62. Такія тралейбусы, якія пасьля зьбіралі ў Львове, атрымалі індэкс [[ЛАЗ 695Т]], у Кіеве — «Кіеў-5ЛА»<ref name="history695">[http://gortransport.kharkov.ua/routes/ps.php?ps_id=24 Історія ЛАЗ 695]</ref>, а [[Адэскі аўтазборны завод|ў Адэсе]] — ОдАЗ 695Т.

У 1960-х роках пачаўся выпуск турыстычнага аўтобусу ЛАЗ-697Е з рэгуляванымі крэсламі, лядоўняй і максымальнай хуткасьцю 75 км/г.

У 1968 року выпушчаны 50-тысячны аўтобус, у 1974—100-тысячны, у 1981—200-тысячны. У 1985 выпушчаны першы міжмескі аўтобус [[ЛАЗ 4207]]. За 1988 рок ЛАЗ выпусьціў найбольшую колькасьць аўтобусаў за ўсю гісторыю прадпрыемства — {{Лік|14646}} адзінак<ref>{{Спасылка|аўтар = Сырлыбай Айбусинов.|імя = Сырлыбай|прозьвішча = Айбусинов|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 5 ліпеня 2013|url = http://forbes.net.ua/magazine/forbes/1353195-geroi-promproizvodstva|загаловак = Герои промпроизводства. История самых крупных предприятий Львова|фармат = |назва праекту = |выдавец = Форбс Украіна|дата доступу = |мова = ru|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>.

[[Файл:LAZ-52522 trolleybus r10.jpg|значак|250пкс|Тралейбус [[ЛАЗ 5252|ЛАЗ 52522]] у Львове]]
Пасьля распаду СССР паўстала патрэба ў аўтобусах вялікага клясу накшталт [[Ikarus 260]], і завод хутка наладзіў выпуск мескага аўтобусу [[ЛАЗ 5252]]. У 1992 року на базе ЛАЗ 52523 створаны першы львоўскі тралейбус<ref name="history at laz">[http://www.laz.ua/about/history.html Історія на сайті ЛАЗ]{{Недаступная спасылка|date=April 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> пасьля ЛАЗ 695Т. Тралейбусы мелі шэраг сур’ёзных недахопаў і ў 1998 року былі зьнятыя з вытворчасьці, ня вытрымаўшы канкурэнцыі зь [[ЮМЗ-Т2]].

У 1994 року створанае [[ААТ]] «Львоўскі аўтобусны завод», кантрольны пакет акцый якога належаў дзяржаве. З 2001 року завод набыў статус прыватнага прадпрыемства з калектыўнай формай уласнасьці. У 2007 року ЛАЗ увайшоў у склад холдынгу «Сіці Транспарт Груп» разам з Дняпроўскім аўтобусным і Мікалаеўскім машынабудаўнічым заводамі<ref>[http://www.autoconsulting.com.ua/article.php?sid=11894 ЛАЗ не смог возобновить работу] // «AUTO-Consulting.UA» от 26 января 2009</ref>. Аднак аб’ёмы вытворчасьці ў 2000-х роках ўпалі да некалькіх соцень адзінак.

У 2003 року сышоў з канвэеру паўтарапавярховы турыстычны ЛАЗ-5208 — першы аўтобус лінейкі мадэляў «НэаЛАЗ»<ref>[https://www.segodnya.ua/oldarchive/c2256713004f33f5c2256d8e004c6762.html «Жизнь» украинскому автобусу] // газета «Сегодня» № 191 (1536) от 27 августа 2003</ref>.

Завод выйграў тэндэр на вытворчасьць грамадзкага транспарту для местаў правядзеньня [[Эўра-2012]], аднак ня здолеў выканаць кантракт (так, Данецк у дамоўлены тэрмін атрымаў толькі 9 з 30 замоўленых аўтобусаў<ref>[http://www.segodnya.ua/regions/donetsk/merija-vs-laz-cud-za-evroavtobucy.html Донецк подал в суд на Львов за евроавтобусы] // «Сегодня. UA» от 20 июля 2012</ref>, Львоў — 33 з 133в<ref>[http://zaxid.net/news/showNews.do?laz_vigotoviv_do_yevro2012_transportu_na_ponad_1_mlrd_grn&objectId=1246570 ЛАЗ виготовив до Євро-2012 транспорту на понад 1 млрд грн] // ZAXID.NET от 30 января 2012</ref>). Па сканчэньні чэмпіянату працаўнікі сталі наракаць на скарачэньне штату, затрымкі заробку і распродаж маёмасьці прадпрыемства. У 2013 року абсталяваньне было вывезенае на [[Дняпроўскі аўтобусны завод]] (Днепрадзяржынск). Уласьнік абодвух прадпрыемстваў расейскі палітык [[Ігар Чуркін]] паведаміў, што аўтобусы ЛАЗ будуць вырабляцца там, а ў Львове застанецца вытворчасьць тралейбусаў і турыстычных аўтобусаў<ref>[http://ratusha.lviv.ua/index.php?dn=news&to=art&id=2648 ЛАЗ перебирається в Дніпродзержинськ] (28.03.2013)</ref>.

У 2014 року маёмасьць заводу-даўжніка была арыштаваная<ref>[http://zaxid.net/news/showNews.do?areshtovani_budivli_lazu_vistavili_na_povtorniy_auktsion&objectId=1352221 Арештовані будівлі ЛАЗу виставили на повторний аукціон]</ref> і выстаўленая на аўкцыён. Вытворчасьць у Львове і [[Каменскае|Каменскім]] спынілася.

У 2018 року завод аднавіў вытворчасьць аўтобусаў мадэляў А183 і А191<ref>{{Спасылка|аўтар = Владислав Христофоров.|імя = Владислав|прозьвішча = Христофоров|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 9 чэрвеня 2018|url = http://uprom.info/news/cars/lvivskiy-avtobusniy-zavod-laz-vidnoviv-virobnitstvo-ta-prodazh-avtobusiv-foto/|загаловак = Львівський автобусний завод (ЛАЗ) відновив виробництво та продаж автобусів|фармат = |назва праекту = |выдавец = Національний промисловий портал|дата доступу = 19 кастрычніка 2018|мова = uk|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>.

== Мадэльны шэраг ==

=== Аўтобусы ===
<gallery mode="packed" heights=200px>
CityLAZ-10LE in Novyi Lviv, Ukraine.jpg|[[CityLAZ-10LE]]
New_LAZ_A183_in_Lviv_A5.jpg|ЛАЗ A183
CityLAZ-13,5 (line 16).jpg|ЛАЗ A191F0
CityLAZ 20 BC 8865 CH.jpg|ЛАЗ A292D1
</gallery>
<gallery mode="packed" heights=200px>
ВП ЛАЗ аэропорт.jpg|ЛАЗ AX183D
NeoLAZ-12 ukraine bus IAA 2012 LAZ left side.JPG|ЛАЗ-4207DM «НеоЛАЗ»
NeoLAZ-5208.jpg|[[CityLAZ-20]]
</gallery>

=== Тралейбусы ===
<gallery mode="packed" heights=200px>
LAZ 52522 Trolleybus in Chernivtsi.jpg|[[ЛАЗ-52522]]
Electrolaz NSB.JPG|ЛАЗ Е183
Trolleybus LAZ E301.jpg|ЛАЗ Е301
</gallery>

== Глядзіце таксама ==
* [[Электронтранс]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [https://web.archive.org/web/20121113073629/http://www.laz.ua/ Афіцыйная бачына]

{{Эўрапейскія вытворцы аўтобусаў}}
{{Постсавецкія вытворцы аўтамабіляў}}

[[Катэгорыя:Львоўскі аўтобусны завод| ]]
[[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Львоўскай вобласьці]]
[[Катэгорыя:Акронімы]]
[[Катэгорыя:Рэкардсмэны Кнігі рэкордаў Гінэса]]
[[Катэгорыя:Арганізацыі, узнагароджаныя ордэнам Працоўнага Чырвонага Сьцяга]]
[[Катэгорыя:Аўтамабілебудаўнічыя кампаніі СССР]]