Прагляд крыніцы для Камуністычная партыя Беларусі (1918)

{{Партыя
|назва                      = Камуністычная партыя Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі
|арыгінальная назва         = 
|тып                        = 
|лягатып                    = 
|подпіс                     = 
|памер                      = 
|лідэр                      = Першы сакратар ЦК
|заснавальнік               = 
|заснаваная                 = {{Дата пачатку|30|12|1918|1}}
|дата роспуску              = {{Дата пачатку|25|8|1991|1}}
|штаб-кватэра               = 
|супрацоўніцтва             = 
|ідэалёгія                  = [[марксізм-ленінізм]]
|інтэрнацыянал              = 
|моладзевая арганізацыя     = 
|колькасьць                 = 
|дэпутатаў у Эўрапарлямэнце = 
|назва парлямэнту           = 
|дэпутатаў у парлямэнце     = 
|назва ніжняй палаты парлямэнту        = 
|дэпутатаў у ніжняй палаце парлямэнту  = 
|назва верхняй палаты парлямэнту       = 
|дэпутатаў у верхняй палаце парлямэнту = 
|назва мясцовых саветаў                = 
|дэпутатаў у мясцовых саветах          = 
|орган партыйнага друку     = 
|гімн                       = [[Інтэрнацыянал (гімн)|Інтэрнацыянал]]
|дэвіз                      = 
|сайт                       = 
}}
'''Камуністычная па́ртыя Белару́сі''' ({{скар|'''КПБ'''}})&nbsp;— [[камуністычная партыя]] ў [[БССР|Беларускай ССР]] у 1918—1991 роках.

== Мінуўшчына ==
Камуністычная партыя (бальшавікоў) Беларусі была створаная 30 сьнежня 1918 року ў [[Смаленск]]у на VI Паўночна-Заходняй абласной канфэрэнцыі РКП(б), самаабвешчанай першым і ўстаноўчым зьездам новай партыі. Зьезд абраў Цэнтральнае бюро КП(б) Беларусі (старшыня [[Аляксандар Мясьнікян]]), а таксама прыняў рашэньне пра ўтварэньне [[Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусі|Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусі]].

У сакавіку 1919 аб’яднаная з [[Камуністычная партыя Летувы|Кампартыяй Летувы]] ў [[Камуністычная партыя (бальшавікоў) Літвы і Беларусі|Камуністычную партыю (бальшавікоў) Літвы і Беларусі]] (''КП(б)ЛіБ''). Пасьля [[ЛітБел#Ліквідацыя ЛітБел|ліквідацыі Літоўска-Беларускай ССР]] партыі былі падзеленыя ў лістападзе 1920 року.

У лютым — траўні 1924 року кіроўным органам КП(б)Б было Часовае Беларускае бюро ЦК РКП(б), створанае ў сувязі зь [[Узбуйненьне БССР#Першае ўзбуйненьне БССР|вяртаньнем у Беларускую ССР усходнебеларускіх тэрыторыяў]] са складу [[РСФСР]]. У траўні 1924 адбылася XIII канфэрэнцыя Кампартыі Беларусі, дзе быў абраны Цэнтральны камітэт КП(б)Б.

У гады Вялікай Айчыннай вайны КП(б)Б кіравала [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|партызанскім антынацысцкім рухам]]. У партызанскіх аддзелах і ў падпольлі на акупаванай тэрыторыі БССР налічвалася больш за 35 тыс. камуністаў, дзейнічала 10 абкамаў, 185 міжраённых і раённых камітэтаў КП(б)Б і 1316 першасных партыйных арганізацыяў.

У 1970 колькасьць сябраў КПБ склала 416 тыс. чалавек, у 1990 — 697 тыс.

25 жніўня 1991 року, пасьля здушэньня [[Жнівеньскі путч|жнівеньскага путчу]], [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусі]] прыпыніў дзейнасьць Кампартыі на тэрыторыі рэспублікі. У адказ частка камуністаў у кастрычніку 1991 року стварыла камітэт па ўзнаўленьні дзейнасьці КПБ, які ў сьнежні на ўстаноўчым зьезьдзе абвясьціў стварэньне [[Партыя камуністаў Беларуская|Партыі камуністаў Беларусі]] (''ПКБ'').

У лютым 1993 року пасьля скасаваньня Вярхоўным Саветам рашэньня аб прыпыненьні дзейнасьці КПБ ейныя чальцы прынялі рашэньне далучыцца да ПКБ зь перадачай ёй усіх правоў і паўнамоцтваў палітычнай, юрыдычнай і маёмаснай правапераемнасьці Камуністычнай партыі БССР. Фактычнае аб’яднаньне адбылося на 2-м зьезьдзе Партыі камуністаў Беларускай у траўні 1993 року.

У 1996 року частка сябраў ПКБ, якія падтрымалі палітыку [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]], выйшла з партыі і стварыла са старой назвай «[[Камуністычная партыя Беларусі (1996)|Камуністычная партыя Беларусі]]».

== Кіраўнікі партыі ==
'''Сакратары — першыя сакратары ЦК КП(б)/КП Беларусі'''<ref>[https://web.archive.org/web/20110718113048/http://whp057.narod.ru/bssr.htm Белорусская Советская Социалистическая Республика]</ref><ref>[http://proekt-wms.narod.ru/states/belorusia.htm Белоруссия]</ref>

* 1918—1919 — [[Аляксандар Мясьнікян]]
* 1919 — [[Вінцас Міцкявічус-Капсукас]]
* 11 лістапада 1920 — 1921 — [[Яўхім Генкін]]
* 25 лістапада 1920 — травень 1922 — [[Вільгельм Кнорыньш]]
* травень 1922 — 4 лютага 1924 — [[Вацлаў Багуцкі]]
* 4 лютага — 14 траўня 1924 — [[Аляксандар Асаткін-Уладзімерскі]]
* верасень 1924 — 7 траўня 1927 — [[Аляксандар Крыніцкі]]
* 7 траўня 1927 — 4 сьнежня 1928 — [[Вільгельм Кнорыньш]]
* 4 сьнежня 1928 — 8 студзеня 1930 — [[Ян Гамарнік]]
* 8 студзеня 1930 — 18 студзеня 1932 — [[Канстанцін Гей]]
* 18 студзеня 1932 — 18 сакавіка 1937 — [[Мікалай Гікала]]
* 14 сакавіка — 27 ліпеня 1937 — [[Васіль Фаміч Шаранговіч|Васіль Шаранговіч]]
* 27 ліпеня — 11 жніўня 1937, в. а. — [[Якаў Якаўлеў]]
* 11 жніўня 1937 — чэрвень 1938, в. а. — [[Аляксей Волкаў]]
* 18 чэрвеня 1938 — 7 сакавіка 1947 — [[Панцеляймон Панамарэнка]]
* 7 сакавіка 1947 — 3 чэрвеня 1950 — [[Мікалай Гусараў]]
* 3 чэрвеня 1950 — 28 ліпеня 1956 — [[Мікалай Патолічаў]]
* 28 ліпеня 1956 — 30 сакавіка 1965 — [[Кірыла Мазураў]]
* 30 сакавіка 1965 — 4 кастрычніка 1980 — [[Пётар Машэраў]]
* 16 кастрычніка 1980 — 11 студзеня 1983 — [[Ціхан Кісялёў]]
* 13 студзеня 1983 — 6 лютага 1987 — [[Мікалай Сьлюнькоў]]
* 6 лютага 1987 — 28 лістапада 1990 — [[Яфрэм Сакалоў]]
* 30 лістапада 1990—1993 — [[Анатоль Малафееў]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

[[Катэгорыя:Камуністычная партыя Беларусі| ]]
[[Катэгорыя:Палітычныя партыі, заснаваныя ў 1918 годзе]]
[[Катэгорыя:Зьніклі ў 1991 годзе]]
[[Катэгорыя:Сьнежань 1918 году]]
[[Катэгорыя:1918 год у Беларусі]]