Прагляд крыніцы для Браніслаў Герэмек

{{Палітык
|імя                = Браніслаў Герэмек
|выява              = 2004.05.09. Bronislaw Geremek 02.jpg
|подпіс_пад_выявай  = Браніслаў Герэмек у 2006 годзе
|пасада             = 5-ы міністар замежных справаў Польшчы
|пачатак_тэрміну    = [[31 кастрычніка]] [[1997]]
|канец_тэрміну      = [[30 чэрвеня]] [[2000]]
|віцэ-прэзыдэнт     = 
|прэзыдэнт          = [[Аляксандар Квасьнеўскі]]
|прэм'ер-міністар   = [[Ежы Бузек]]
|папярэднік         = [[Дарыюш Разаці]]
|наступнік          = [[Уладзіслаў Барташэўскі]]
|пасада2            = Кіраўнік Уніі Вольнасьці
|пачатак_тэрміну2   = [[18 сьнежня]] [[2000]]
|канец_тэрміну2     = [[14 кастрычніка]] [[2001]]
|папярэднік2        = [[Лешэк Бальцэровіч]]
|наступнік2         = [[Уладзіслаў Фрасынюк]]
|прэзыдэнт2         = 
|дата_нараджэньня   = {{Нарадзіўся|6|3|1932}}
|месца_нараджэньня  = [[Варшава]], [[Польшча]]
|дата_сьмерці = {{Памёр|13|7|2008|гадоў=76}}
|месца_сьмерці = [[Любень]], [[Польшча]]
|выбарчая_акруга =
|нацыянальнасьць = [[палякі|паляк]]
|партыя = [[Унія Вольнасьці]]
|муж =
|сужэнец = Ганна Тэрэза Герэмек
|прафэсія = гісторык
|рэлігія =
|подпіс =
|камэнтар =
}}
'''Браніслаў Герэмек''' ([[6 сакавіка]] [[1932]], [[Варшава]] — [[13 ліпеня]] [[2008]]) — польскі палітык, па адукацыі гісторык, былы кіраўнік [[Унія Вольнасьці|Уніі Вольнасьці]], міністар замежных справаў у 1997—2000, у 1989—2001 дэпутат Сойму Х, І, ІІ і ІІІ скліканьняў, у 2004—2008 дэпутат [[Эўрапарлямэнт]]у.

== Дзяцінства ==
Не расказваў наўпроста аб сваім паходжаньні і дзяцінстве, якія лічыў «зачыненай старонкай» у жыцьці, аднак у інтэрвію [[Яцэк Жакоўскі|Яцэку Жакоўскаму]] ўзгадваў аб ''сьвядомасьці жыдоўскай'', якую ў сабе ўвесь час насіў. У [[1940]] патрапіў разам з бацькамі ў [[Варшаўскае гета]], адкуль яны ўцяклі ў [[1943]]. Яго айцец згінуў у Аўшвіцы.
<blockquote>''Nigdy nie wracałem do moich dziecięcych doświadczeń, choć to one mnie formowały. Świat palił się na moich oczach. Palił się też mały świat rodzinnych kontynuacji, w których jest ciągłość oczywistych wartości, zasad, reguł. W mojej dziecięcej biografii świat ciągle się rozpadał. To też nadawało kształt mojej późniejszej wrażliwości.''</blockquote>

Пасьля вайны жыў найперш ва [[Усхова|Ўсхове]], пазьней у варшаўскім [[Жалібож]]ы. Там актыўна дзейнічаў у Зьвязе маладога змаганьня (''Związek Walki Młodych'') разам зь [[Яцэк Курань|Яцэкам Куранем]], [[Ежы Вятр]]эм і [[Януш Рэйкоўскі|Янушам Рэйкоўскім]]. Гэты апошні ўчыўся ў тым жа ліцэі, што і сам Браніслаў Герэмек.

У дарослым жыцьці не лічыўся жыдом. Узгадаваў аб сваёй «жыдоўскасьці» толькі тады, калі адбываліся праявы [[антысэмітызм]]у.

== Навуковая дзейнасьць ==
У [[1954]] скончыў вучобу на гістарычным факультэце [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскага ўнівэрсытэту]], у [[1956]]—[[1958]] атрымаў пасьлядыплёмную адукацыю ў [[Парыж]]у. У [[1960]] атрымаў ступень доктара навук, а ў [[1972]] абараніў габілітацыю ў [[Польская Акадэмія Навук|Польскай Акадэміі Навук]]. У [[1989]] атрымаў тытул [[прафэсар]]а гуманітарных навук.

Займаўся дасьледаваньнямі па гісторыі культуры і грамадзтва Сярэдневечча. Публікаваў артыкулы, праводзіў лекцыі, напісаў (некаторыя як суаўтар) 10 кніжак, зь якіх частка была перакладзеная на замежныя мовы. Доктарская праца [[1960]] краналася рынка працы ў сярэдневечыным парыскім рамястве, а таксама праблематыкі [[прастытуцыя|прастытуцыі]] ў гэтым горадзе; доктарская дысэртацыя [[1972]] году — пытаньняў грамадзтва сярэдневечнага Парыжу.

Як навукоўца ў [[1955]]—[[1985]] працаваў у Інстытуце Гісторыі Польскай Акадэміі Навук у [[Варшава|Варшаве]]. У [[1960]]—[[1965]] быў выкладчык у парыскай [[Сарбона|Сарбоне]] і кіраўніком тамтэйшага Цэнтру польскай культуры. Узнагароджаны 23 тытуламі «ганаровага доктара навук» (''doktora honoris causa'') між іншым ва ўнівэрсытэтах Балёньні, Кракава, Утрэхту, парыскай Сарбоне, Нью-Ёрку (Калюмбійскі) і Франкфурту. У [[1992]] стаў запрошаным прафэсарам у Францускім каледжы. Быў сябрам [[Эўрапейская Акадэмія|Эўрапейскай Акадэміі]], [[Пэн Клюб]]у ды іншых арганізацыяў і таварыстваў.

У [[1962]]—[[1965]] быў дырэктарам Цэнтру польскай культуры ў Парыжу. Ведаў чатыры мовы: [[француская мова|францускую]], [[ангельская мова|ангельскую]], [[італьянская мова|італьянскую]] і [[нямецкая мова|нямецкую]].

== Палітычная дзейнасьць ==
=== ПНР ===
У [[1950]] уступіў у [[Польская аб’яднаная рабочая партыя|ПАРП]] (''PZPR''), быў другім сакратаром партыйнай ячэйкі ў [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскім унівэрсытэце]]. У [[1968]] годзе на знак пратэсту супраць увядзеньня войскаў арганізацыі [[Варшаўская дамова|Варшаўскай дамовы]] ў [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыну]] выйшаў з партыі.

У [[1970-я|70-х]] актыўна дзейнічаў у польскай дэмакратычнай апазыцыі. У [[1978]]—[[1981]] быў утваральнікам і выкладчыкам Таварыства Навуковых Курсаў. У жніўні [[1980]] зьвязаўся з прафсаюзным рухам [[Гданьск]]у, стаў адным з экспэртаў і дарадцаў «[[Салідарнасьць (прафсаюз)|Салідарнасьці]]». У [[1981]] на Першым зьезьдзе «Салідарнасьці» ўзначаліў праграмную камісію. Быў інтэрнаваны пасьля распачатага [[Войцех Ярузэльскі|Войцехам Ярузэльскім]] ваеннага становішча ў Польшчы, вызвалены ў сьнежні [[1982]], зноў стаў дарадцам нелегальнай на той час Салідарнасьці, блізка супрацоўнічаў зь [[Лех Валэнса|Лехам Валэнсам]]. У [[1983]] быў ізноў арыштаваны па абвінавачваньні ў арганізацыі нелегальнай палітычнай дзейнасьці. У [[1987]]—[[1989]] узначальваў Камісію палітычных рэформаў грамадзянскага камітэту. Браў удзел у пленарных перамовах у часе г. зв. Круглага стала з уладамі [[ПНР]] у 1989, якія прывялі да парлямэнцкіх выбараў у Польшчы і зьяўленьня г. зв. дамоўнага сойму.

=== Рэспубліка Польшча ===
На выбарах да дамоўнага сойму атрымаў дэпутацкі мандат, пазьней быў паўторна выбраны ў Сойм РП у [[1991]], [[1993]] i [[1997]]. У дамоўным сойме кіраваў Грамадзкім Парлямэнцкія Клюбам.

Належыў да заснавальнікаў Грамадзянскага Руху Дэмакратычная Акцыя, Дэмакратычнай Уніі і Уніі Вольнасьці. Быў кіраўніком парлямэнцкага клюбу ВУ [[1990]]—[[1997]]. У [[2000]]—[[2001]] узначальваў [[Унія Вольнасьці|Унію Вольнасьці]]. Ад [[2005]] быў сябрам [[Дэмакратычная Партыя - demokraci.pl|Дэмакратычнай Партыі]].

У 1989—2001 знаходзіўся ў Сойме. У складах X, I і II скліканьнях кіраваў Камісіяй замежных справаў, кіраваў таксама Канстытуцыйнай Камісіяй (1989—1991) і Камісіяй Эўрапейскага Права (2000—2001).

Пасьля парлямэнцкіх выбараў у 1991 Лех Валэнса даверыў яму фармаваньне новага ўраду, аднак гэтая місія скончылася няўдачай.

Пасьля ўтварэньня кааліцыі АВС-УВ [[31 кастрычніка]] [[1997]] атрымаў пасаду Міністра справаў замежных. [[12 сакавіка]] [[1999]] у рэзыдэнцыі польскага ўраду падпісаў Акт аб уступе ў [[НАТО]]. Абавязкі выконваў да [[30 чэрвеня]] [[2000]].

На выбарах у [[Эўрапарлямэнт]] [[13 чэрвеня]] [[2004]] быў абраны дэпутатам з камітэту Уніі Вольнасьці, здабыўшы ў варшаўскай акрузе найвялікшую лічбу галасоў. У Эўрапарлямэнце ўваходзіў у склад фракцыі «Альянс Лібэралаў і Дэмакратаў для Эўропы» (''Alliance des Démocrates et des Libéraux pour l’Europe''). У [[2007]] адмовіўся даць паказаньні ў працэсе [[люстрацыя|люстрацыі]], патлумачыўшы тым што зрабіў гэта ў [[2004]].

Быў адным з суаўтараў адкрытага ліста ад [[5 ліпеня]] [[2006]], у якім былыя міністры замежных справаў ва ўрадах ІІІ РП пратэставалі супраць адмены прэзыдэнтам [[Лех Качыньскі|Лехам Качыньскім]] ваймарскага шчыту ў чэрвені 2006 і крытыкавалі характар польскай замежнай палітыкі ў польска-нямецкіх стасунках.

== Прыватнае жыцьцё ==
Яго жонка, доктар Ганна Тэрэза Герэмек, была гісторыкам, навуковым працаўніком ВУ, памерла [[21 ліпеня]] [[2004]]. Меў двух сыноў. Займаўся калекцыянаваньнем [[файка|фаек]], якіх меў каля 70.

== Сьмерць ==
Сканаў [[13 ліпеня]] [[2008]] у аўтакатастрофе на 92 дарозе ў [[Любень|Любені]], [[Наватамыскі павет|Наватамыскім павеце]]. Яго аўтамабіль маркі [[Mercedes-Benz]] зьехаў на процілеглы дарожны пас і сутыкнуўся з аўтамабілем маркі [[Fiat]] Ducato.

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.geremek.pl/ Афіцыйны сайт] {{ref-pl}}
* [http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/3RP/097 Старонка на сайце Сойму] {{ref-pl}}
* [https://web.archive.org/web/20110720225458/http://www.kontrateksty.pl/index.php?action=show&type=news&newsgroup=33&id=3720 Andriej Sannikow o Bronisławie Geremku] {{ref-ru}}

{{ізаляваны артыкул}}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Герэмек, Браніслаў}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Варшаве]]
[[Катэгорыя:Выпускнікі Варшаўскага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Польскія гісторыкі]]
[[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Польскай Рэспублікі]]
[[Катэгорыя:Міністры замежных справаў Польшчы]]
[[Катэгорыя:Дэпутаты Эўрапарлямэнту з Польшчы]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Велікапольскім ваяводзтве]]
[[Катэгорыя:Загінулі ў аўтамабільных катастрофах]]