Прагляд крыніцы для Аўстрыйскі дапаможны корпус

{{Вайсковае падразьдзяленьне
|назва               = Аўстрыйскі дапаможны корпус
|арыгінальная назва  = Corps Auxiliaire Autrichien<br>Österreichische Hilfskorps
|выява               = [[Файл:FranceImp1.png|200пкс]]
|подпіс выявы        = 
|гады                = 14 сакавіка 1812 — 
|краіна              = [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыя]]
|краіны              = 
|падпарадкаваньне    = 
|у складзе           = [[Вялікая армія|Вялікую армію]]
|тып                 = [[сухапутныя войскі]]
|уключае ў сябе      = 
|роля                = 
|ролі                = 
|памер               = 31 000 чалавек
|камандная структура = 
|разьмяшчэньне       = [[Француская імпэрыя]]
|мянушка             = 
|мянушкі             = 
|заступнік           = 
|заступнікі          = 
|дэвіз               = 
|колеры              = 
|марш                = 
|талісман            = 
|узбраеньне          = 
|войны               = [[Вайна 1812 году|Расейская кампанія Напалеона]]
|бітвы               = 
|знакі ўзнагароды    = 
|дзейны камандзір    = 
|вядомыя камандзіры  = [[Карл Філіп цу Шварцэнбэрг]]
}}
'''Аўстры́йскі дапамо́жны ко́рпус''' ({{Мова-de|Österreichische Hilfskorps}}, {{Мова-fr|Corps Auxiliaire Autrichien}}) — вайсковае фармаваньне [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйскай імпэрыі]] ў складзе [[Вялікая армія|войска Напалеона]] ў 1812 року.

Паводле ўмоваў Парыскае саюзнае дамовы (14 сакавіка 1812) Аўстрыя была вызваленая ад удзелу ў войнах Францыі супраць Ангельшчыны і [[Вайна на Пірэнэйскім паўвостраве|на Пірэнэйскім паўвостраве]], аднак абавязвалася ў выпадку вайны з Расеяй выставіць дапаможны корпус. Ён меў знаходзіцца пад даводзтвам аўстрыйскага генэрала, але дзейнічаць паводле дырэктываў Напалеона<ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = [http://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_diplomatic/947/%D0%9F%D0%90%D0%A0%D0%98%D0%96%D0%A1%D0%9A%D0%98%D0%95 Парижские союзные договоры 1812]|арыгінал = |спасылка = |адказны = А. Я. Вышинский, С. А. Лозовский|выданьне = Дипломатический словарь|месца = М.|выдавецтва = Государственное издательство политической литературы|год = 1948|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>.

== Ваенныя дзеяньні ==
Корпус Шварцэнбэрга па першапачатковай задумцы Напалеона прызначаўся для абароны [[Варшаўскае герцагства|Варшаўскага герцагства]]. Аднак неўзабаве пасьля пачатку баявых дзеяньняў у Беларусі аўстрыйцы былі накіраваныя на дапамогу [[7-ы саксонскі корпус|саксонскаму 7-му корпусу]] [[Жан-Люі-Эбэнэзэр Рэнье|Рэнье]]<ref name="thunder3">{{Кніга|аўтар = Лякин В. А.|частка = В далеком тылу «Великой армии»|загаловак = Гроза двенадцатого года над Полесьем|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{Мн.}}|выдавецтва = Четыре четверти|год = 2009|том = |старонкі = 4|старонак = |сэрыя = |isbn = 978—985-6856-57-3|наклад = }}</ref> супраць [[3-я рэзэрвовая абсэрвацыйная армія|3-й рэзэрвовай арміі]] генэрал ад кавалерыі [[Аляксандар Тармасаў|Аляксандра Тармасава]]. Увосень 1812, пасьля падыходу [[Дунайская армія|Дунайскай арміі]] [[Павал Чычагоў|адмірала Чычагова]] сілы Шварцэнбэрга і Рэнье адышлі на тэрыторыю Вялікага герцагства Варшаўскага. 30 студзеня 1813 року князь Шварцэнбэрг бяз бою здаў Варшаву і сышоў у [[Галіцыя|Галіцыю]], а Рэнье — да [[Каліш]]у. Страты аўстрыйскага дапаможнага корпусу ў [[Вайна 1812 году|расейскай кампаніі]] склалі каля 7000 чалавек<ref name="odinzov" />.

== Склад ==
[[Файл:Hassell and Rickards-Karl Philipp Prince of Schwarzenberg.jpg|міні|[[Карл Філіп цу Шварцэнбэрг]]]]
Камандуючы [[генэрал ад кавалерыі]] [[князь]] [[Карл Філіп цу Шварцэнбэрг|Карл Філіп Шварцэнбэрг, герцаг Крумадзкі]]. Начальнік штабу [[генэрал-маёр]] Ёзэф Ксавэр фон Штутэргайм.

Агулам: 27 батальёнаў, 44 швадроны, 60 гарматаў — 30 900 чалавек<ref name="odinzov">{{Спасылка|аўтар = Михаил Одинцов.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 24 сьнежня 2009|url = http://impereur.blogspot.com/2009/12/1812-le-corps-autrichien-auxiliaire-en.html|загаловак = Австрийский вспомогательный корпус в 1812 году (Le corps autrichien auxiliaire en 1812)|фармат = |назва праекту = Наполеон и революция|выдавец = [[Blogspot]]|дата = 24 чэрвеня 2012|мова = ru|камэнтар = }}</ref>.

=== Дывізія цэнтру ===
[[Файл:Vinzenz Ferrerius von Bianchi.jpg|міні|[[Вінчэнца Фэдэрыка Б’янкі]]]]
[[Фэльдмаршал-лейтэнант]] барон {{Артыкул у іншым разьдзеле|Вінчэнца Фэдэрыка Б’янкі|Фрэдэрык Б’янкі|de|Vinzenz Ferrerius von Bianchi}}.
* Брыгада генэрал-маёра {{Артыкул у іншым разьдзеле|Філіп (ляндграф Гэсэн-Гомбургу)|ляндграфа фон Гэсэн-Гомбургу|de|Philipp August Friedrich (Hessen-Homburg)}}
** 2-і пяхотны полк Гільлера (вугорскі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік фон Торры
** 33-і пяхотны полк Кальлярэда-Мансфэльда (вугорскі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік {{Артыкул у іншым разьдзеле|Давід фон Андрасі||de|David von Andrássy}}
** Грэнадэрскі батальён Кірхенбэтэра (вугорскі)
*** 34-ы пяхотны полк фон Давідавіча (вугорскі). Камандзір: палкоўнік фон Габэлькофэн
*** 37-ы пяхотны полк
*** 60-ы пяхотны полк
* Брыгада генэрал-маёра {{Артыкул у іншым разьдзеле|Фэтэр фон Ліліенбэрг|графа фон Ліліенбэрга|de|Vetter von Lilienberg}}
** 19-ы пяхотны полк Альвінцы (вугорскі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік Зэеталь
** 48-ы пяхотны полк {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ёзэф Філіп Вукасавіч|Вукасавіча|de|Joseph Philipp Vukasović}}, пазьней Юзэфа Антона фон Зымбшэна<ref name="m1812">{{Спасылка|аўтар = К. Власов.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.museum.ru/museum/1812/War/Grande_Arme_1812/austr_arm_corps.html|загаловак = Австрийский вспомогательный корпус|фармат = |назва праекту = Расписание Великой армии на начало русской кампании 1812 г.|выдавец = |дата = 24 чэрвеня 2012|мова = ru|камэнтар = }}</ref> (вугорскі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік фон Рэхенбэрг
** Грэнадэрскі батальён Бжэзынскага (нямецкі)
*** 30-ы пяхотны полк
*** 41-ы пяхотны полк
*** 58-ы пяхотны полк барона дэ Бэлью (вугорскі). Камандзір: палкоўнік шэвалье дэ Лямпрэ

=== Дывізія левага флянгу ===
Фэльдмаршал-лейтэнант [[Гайнрых Бэрзына фон Зыгенталь|Бэрзына фон Зыгенталь]].
* Брыгада генэрал-маёра {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ёган Фрыдрых фон Мор|Мора|de|Johann Friedrich von Mohr}}
** 9-ы пяхотны полк [[Адам Казімер Чартарыскі|Чартарыскага]] (валёнскі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік фон Мак-Эліёт
** 30-ы пяхотны полк {{Артыкул у іншым разьдзеле|Шарль-Жазэф дэ Лінь|князя дэ Ліня|de|Charles Joseph de Ligne}} (валёнскі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік дэ Мэйс
* Брыгада генэрал-маёра князя Аляіза Ганзагі фон Ліхтэнштайна
** 16-ы пяхотны полк Люзыньяна
** 34-ы пяхотны полк [[фюрст]]а {{Артыкул у іншым разьдзеле|Паўль III Антон Эстэрхазі ды Галянта|Антона Эстэрхазі|hu|Esterházy Pál Antal}} (вугорскі). Камандзір: палкоўнік Гірш
** 41-ы пяхотны полк [[Фрыдрых Катулінскі|Фрыдрыха Катулінскага]] (нямецкі, 2 батальёны). Камандзір: палкоўнік фон Гейгер
* Брыгада генэрал-маёра Пэтэра фон Больцы
** 7-ы фэльд-егерскі батальён. Камандзір: палкоўнік Ёзэф Стэфаніні ды Монтэ Айронэ
** плюс пяхотны полк Люзыньяна або Эстэрхазы з брыгады Ліхтэнштайн

=== Дывізія правага флянгу ===
Фэльдмаршал-лейтэнант барон {{Артыкул у іншым разьдзеле|Леапольд фон Траўтэнбэрг||de|Leopold Freiherr von Trauttenberg}}.
* Брыгада Меэра
** 7-ы пяхотны полк [[фэльдмаршал]]а барона Шродэра
** 39-ы пяхотны полк барона Дукі (вугорскі). Камандзір: палкоўнік Эмэрых фон Баконі
* Брыгада генэрал-маёра Франца фон Пфляхера
** 6-ы пагранічны пяхотны полк сьв. Георга (2 батальёны)
** 5-ы егерскі батальён. Камандзір: маёр Хартап

=== Кавалерыйская дывізія ===
[[Файл:Johann Frimont.jpg|міні|[[Ёган Марыя Філіп Фрымон фон Палёта]]]]
Фэльдмаршал-лейтэнант {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ёган Марыя Філіп Фрымон фон Палёта|Ёган Марыя Філіп Фрымон|de|Johann Maria Philipp Frimont von Palota}}.
* Брыгада генэрал-маёра Ёгана Шмэльцэра фон Вільдманзэга
** 1-ы драгунскі полк {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ёган Аўстрыйскі|эрцгерцага Ёгана|de|Johann von Österreich}}, пазьней 1-ы імпэратарскі гусарскі полк<ref name="m1812" /> (6 швадронаў). Камандзір: палкоўнік фон Сэнт-Гёргі
** 3-і {{Артыкул у іншым разьдзеле|Шаўляжэр|легкаконны|fr|Chevau-léger}} полк графа О’Рэйлі (6 швадронаў). Камандзір: палкоўнік Сіман фон Сарданья
** 2-і легкаконны полк прынца {{Артыкул у іншым разьдзеле|Гагэнцолерн-Гэхінген|Гагэнцолерн-Гэхінгена|de|Hohenzollern-Hechingen}} (6 швадронаў). Камандзір: палкоўнік Матыяс фон Лёдэрэр
* Брыгада генэрал-маёра Франца фон Фрэліха (Фроліха)
** 6-ы драгунскі полк {{Артыкул у іншым разьдзеле|Райш|Райша|de|Reisch}}. Камандзір: палкоўнік Гайнрых фон Шайтэр
** 4-ы гусарскі полк {{Артыкул у іншым разьдзеле|Фрыдрых VI (ляндграф Гесэн-Гомбургу)|эрбпрынца Гесэн-Гомбургу|de|Friedrich VI. (Hessen-Homburg)}} (8 швадронаў). Камандзір: палкоўнік {{Артыкул у іншым разьдзеле|Густаў (ляндграф Гесэн-Гомбургу)|прынц Густаў Гесен-Гомбург|de|Gustav (Hessen-Homburg)}}
* Брыгада Цэхмайстра
** 6-ы гусарскі полк графа Блянкенштайна (8 швадронаў). Камандзір: Вінцэнт фон Гільлерт
** 8-ы гусарскі полк {{Артыкул у іншым разьдзеле|Міхаэль фон Кінмаер|князя фон Кінмаера|de|Michael von Kienmayer}}. Камандзір: палкоўнік {{Артыкул у іншым разьдзеле|Фэрдынанд фон Бубна унд Варліх|Франц Бубна фон Варліх|de|Ferdinand von Bubna und Littitz}}

=== Артылерыя ===
[[Генэрал-маёр]] Ёзэф Вахтэр фон Вахтэнбург.
* чатыры батарэі палявой артылерыі
* дзьве батарэі коннай артылерыі
Агулам каля 60 гарматаў.

=== Інжынэрныя войскі ===
* 3 піянэрныя роты<ref name="odinzov" />
* пантонная рота<ref name="odinzov" />

== Глядзіце таксама ==
* [[7-ы саксонскі корпус]]
* [[Вялікая армія]]
* [[Вайна 1812 году на Пружаншчыне]]

== Крыніцы і заўвагі ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.antiquesatoz.com/habsburg/1812/auscorps.htm Аўстрыйскі дапаможны корпус у Расеі ў 1812]{{ref-en}}
* [http://www.museum.ru/museum/1812/War/Grande_Arme_1812/austr_arm_corps.html Інтэрнэт-праект «1812»]{{ref-ru}}

[[Катэгорыя:Вайсковыя фармаваньні]]
[[Катэгорыя:Расейска-француская вайна 1812 году]]
[[Катэгорыя:Аўстрыйскае войска]]