Прагляд крыніцы для Андрэй Баболя

{{Сьвяты
|тып (колер) = каталіцкі
|выява = Bobola.jpg
|памер выявы = 
|імя сьвятога = Андрэй Баболя
|арыгінальнае імя = Andrzej Bobola
|сьвецкае імя =
|манаскае імя =
|жанчына = <!-- любое значэньне, калі так -->
|нарадзіўся = {{Нарадзіўся|30|11|1591}}<br />в. [[Страхоціна]], [[Карона Польскага каралеўства|Каралеўства Польскае]]
|памёр = {{Памёр|16|5|1657}}<br />[[Янаў-Палескі]], [[Вялікае Княства Літоўскае]]
|шануецца = 
|услаўлены = 9 лютага 1755 
|кананізаваны = 17 красавіка 1938
|бэатыфікаваны = 30 кастрычніка 1853 
|у ліку = 
|галоўная сьвятыня = 
|дзень памяці = 16 траўня
|дзень памяці ў 2009 = 16 траўня 2009
|патрон = [[Польшча]], [[Пінская дыяцэзія|Пінская]], [[Ломжынская дыяцэзія|Ломжынская]], [[Плоцкая дыяцэзія|Плоцкая]], [[Варшаўская дыяцэзія|Варшаўская]] й [[Вармінская дыяцэзія|Вармінская дыяцэзіі]]
|атрыбуты = 
|дэкананізаваны = 
|працы = 
|падзьвіжніцтва = 
}}
'''Сьвяты Андрэй Баболя''' ({{мова-pl|Andrzej Bobola}}; 30 лістапада 1591, в. [[Страхоціна]], [[Карона Каралеўства Польскага|Каралеўства Польскае]], цяпер [[Польшча]] — 16 траўня 1657, [[Янаў-Палескі]], [[Вялікае Княства Літоўскае]], цяпер [[Беларусь]]) — каталіцкі сьвяты, пакутнік; за сваю місіянэрскую дзейнасьць празваны «Апосталам Палесься» ды «Пінскім апосталам». Памяць у [[каталіцтва|Каталіцкім касьцёле]] 16 траўня.

== Біяграфія ==
Андрэй Баболя паходзіў са шляхецкага роду [[Баболі|Баболяў]] гербу [[Ляліва]], быў сынам дзяржаўцы страхоцінскага [[салецтва]] [[Мікалай Баболя|Мікалая Баболі]] (1550—1610).

У 1606—1611 гадах навучаўся ў езуіцкай школе ў [[Бранеў|Браневе]]. 31 ліпеня 1611 уступіў у [[Езуіты|Ордэн езуітаў]], [[навіцыят]] ад 10 жніўня 1611 праходзіў у [[Вільня|Вільні]]. Магістрам-спавядальнікам яго ў той час быў ксёндз [[Ваўжынец Бартыліюс]], езуіт, філёзаф і тэоляг. Падчас навіцыяту прайшоў тры выпрабаваньні: месяц аказваў паслугу хворым у шпіталі, вёў катэхізацыю на гарадзкой плошчы для выпадковых слухачоў і таксама пілігрымаваў, просячы міласьціну, у ваколіцах Вільні. Законныя шлюбы (вечнай убогасьці, чыстасьці й паслухмянасьці) Андрэй Баболя склаў 31 ліпеня 1613 падчас Сьвятое Імшы, якую цэлебраваў Ваўжынец Бартыліюс. У той самы дзень перайшоў у студэнцкі калегіюм на факультэт філязофіі, выпускны выпыт па якой здаў у 1616. Пасьля быў высланы на выхаваўчую і дыдактычную практыку ў езуіцкі калегіюм у Браневе. Адтуль быў пераведзены ў [[Пултуск]], навучальная ўстанова, якога налічвала тады больш за 800 студэнтаў.

Пасьля двухгадовае пэдагагічнае практыкі Андрэй Баболя распачаў вучобу на тэалягічным факультэце [[Віленская акадэмія|Віленскай акадэміі]]. Нягледзячы на дазвол перайсьці зь літоўскае правінцыі Ордэну ў польскую, вырашыў застацца ў літоўскай. Сьвятарскія пасьвячэньні атрымаў 12 сакавіка 1622. Удзяліў іх яму біскуп [[Яўстах Валовіч]].

У 1622 годзе, адразу пасьля заканчэньня тэалягічнага факультэту, быў скіраваны на год трэцяе прабацыі ў [[Нясьвіж]]. Тамака ж, пасьля прабацыі, правёў першы год свае апостальскае працы, стаў рэктарам касьцёла. Праявіў сябе як дасканалы адміністратар, а таксама старанны душпастыр: быў выдатным спаведнікам і прапаведнікам. Да таго ж у суседніх вёсках удзяляў сьвяты хрост, шлюбаваў 49 пар, якія жылі бяз шлюбу, многіх прывёў да споведзі і направы жыцьця. У Нясьвіжы выконваў таксама абавязак прэфэкта бурсы для моладзі зь бедных сем’яў.

[[Файл:Rukapis Baboli.jpg|міні|зьлева|Рукапіс Андрэя Баболі аб складаньні законных шлюбаў]]
Пасьля працы ў Нясьвіжы быў накіраваны ў Вільню на працу ў [[касьцёл сьвятога Казімера (Вільня)|касьцёл сьвятога Казімера]], дзе яму даверылі Марыянскую [[Садаліцыя|Садаліцыю]] мяшчанаў, амбону, канфэсіянал, касьцёльную адміністрацыю, а таксама лекцыі зь Сьвятога Пісаньня і дагматыкі. Калі ў чэрвені 1625 году Вільню апанавала невядомая эпідэмія, Андрэй Баболя разам зь іншымі езуітамі, 6 зь якіх памерлі, аказваў паслугу хворым. Адным з вынікаў дапамогі была таксама споведзь 8000 чалавек, навяртаньне 26 іншаверцаў. 2 чэрвеня 1630, дзякуючы сваёй кемлівасьці, добрай адукацыі, глыбіні думак, прапаведніцкім здольнасьцям, і вялікаму ўплыву на людзей і нягледзячы на ўпартасьць і выбуховы характар, склаў чатыры шлюбы ў касьцёле сьвятога Казімера ў Вільні.

У 1630—1633 першы супэрыёр [[Бабруйская езуіцкая акадэмія|езуіцкае рэзыдэнцыі]] ў [[Бабруйск]]у. Разам зь ім там працавалі чатыры сьвятары й законны брат [[Кшыштаф Гэнэль]], скульптар, заняты будаўніцтвам касьцёла. Правінцыял [[Мікалай Лянчыцкі]] ў сваім лісьце ў [[Рым]] падкрэсьліваў разважлівасьць, добрую адукацыю, здольнасьць лёгка знаходзіць кантакт зь людзьмі, а таксама станоўчы ўплыў на атачэньне сьвятара Андрэя Баболі.

У 1633 быў пераведзены ў [[Плоцк]], дзе кіраваў Марыянскай Садаліцыяй вучняў езуіцкае школы, а адтуль у [[Варшава|Варшаву]], дзе прабыў нядоўга й зноў вярнуўся ў Плоцк. Тут ён прыняў абавязкі прэфэкта калегіюму, а таксама абвяшчаў Божага слова. Паспрыяў ажыўленьню культу сьвятога [[Станіслаў Костка|Станіслава Косткі]] ў горадзе. Пасьля Плоцку да 1642 працаваў у [[Ломжа|Ломжы]], дзе яму была даверана разам з амбонаю школа.

У ліпені 1642 году Андрэй Баболя вярнуўся ў Вільню, каб, як раней, кіраваць Садаліцыяй Марыянскай і весьці заняткі па тлумачэньні Сьвятога Пісаньня. Напрыканцы 1642 (ці на пачатку 1643) яго перавялі ў [[Пінск]], дзе пры ім навярнулася мноства людзей і пашырыўся культ [[Багародзіца|Панны Марыі]]. У 1646—1652 зноў працаваў у Вільні ў касьцёле сьвятога Казімера.

Улетку 1652 вярнуўся ў Пінск, дзе працаваў да канца жыцьця. У гэты час у асноўным займаўся праведніцкай дзейнасьцю сярод жыхароў [[Палесьсе|Палесься]], маральны стан якіх праз адсутнасьць нармальных шляхоў зносінаў быў занядбаны. Удзельнічаў у дыспутах з праваслаўнымі, якіх часта перамагаў дзякуючы добраму веданьню багаслоўскіх твораў [[праваслаўе|Усходняе Царквы]]. актыўна судзейнічаў распаўсюду [[уніяцтва|ўніяцтва]] сярод праваслаўных. Самым вялікім яго дасягненьнем стала навяртаньне жыхароў дзьвюх вёсак — [[Баландзічы]] й [[Адрыжын]]. За свае дасягненьні быў празваны «Апосталам Палесься» ды «Пінскім апосталам», а праваслаўнымі — душахватам. Менавіта за гэта ён аб’ектам варожасьці з боку праваслаўных.

=== Пагібель ===
[[Файл:JanauOrda.jpg|міні|300пкс|Капліца на месцы сьмерці Андрэя Баболі ў Янаве. Малюнак [[Напалеон Орда|Напалеона Орды]]]]
У разгар [[вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1654-1667 гадоў|вайны Расеі з Рэччу Паспалітай]], 16 траўня 1657 [[казакі]] [[кіеў]]скага палкоўніка [[Антон Здановіч|Антона Здановіча]] захапілі [[Янаў-Палескі]], дзе пазабівалі як каталікоў, так і жыдоў. Даведаўшыся, што тут нядаўна быў Андрэй Баболя, арганізавалі за ім пагоню. Недзе апоўдні яго схапілі ў мясцовасьці [[Перадзела]]. Спрабуючы схіліць яго да праваслаўя, казакі спачатку распранулі Баболю й білі яго нагайкамі, потым так моцна ўдарылі яго кулаком у твар, што павыляталі зубы. Пасьля сьвятару зьвязалі рукі вяроўкай і прывязалі да пары коняў. Чатыры кілямэтры Андрэй Баболя, падаючы, бег паміж коньмі ў Янаў. Яго падганялі [[бізун]]амі, калолі [[дзіда]]й, глыбока ранілі [[шабля]]й.

У Янаве казакі, каб пазбавіцца ад празьмернай колькасьці сьведкаў, якія зьбегліся на вуліцу, Баболю завялі пад навес, што служыў бойняй. З дубовага вецьця сплялі вянок і ўзьдзелі яму на галаву. Пасьля кінулі яго на стол і, змушаючы адрачыся ад каталіцтва, агнём прыпякалі цела, пад пазногці забівалі стрэмкі, зьдзіралі скуру з рук, грудзяў, плечаў і галавы, выкалалі правае вока, сьвежыя раны пасыпалі мякінай, адсеклі нос і вусны, вырвалі язык, а пасьля павесілі за ногі да столі. Празь дзьве гадзіны яго, яшчэ жывога, зьнялі ды, удрыўшы шабляй па шыі, забілі.

Войскі Рэчы Паспалітай, якія нечакана прыбылі ў ваколіцы Янава, змусілі казакаў уцякаць з гораду. Пінскія езуіты перавезьлі цела на возе ў кляштар. Цела паклалі ў драўляную труну, якую адразу забілі, каб вучні калегіюму ня бачылі страшнага відовішча. Труну паставілі ў падзямельлі касьцёлу, а ў сьпісе памерлых запісалі: «''Айцец Андрэй Баболя быў бязьлітасна закатаваны бязбожнымі казакамі 16 траўня 1657 году, пасьля незьлічоных мукаў зь яго садралі скуру. Цела яго пакладзена пад вялікім алтаром''».

== Культ ==
[[Файл:Andrzej Bobola Plaque in the Church of St Casimir.JPG|міні|Мэмарыяльная шыльда ў гонар Андрэя Баболі ў Касьцёле сьвятога Казімера ў Вільні]]
Паводле касьцёльнае традыцыі, 16 красавіка 1702, падчас [[Паўночная вайна|Паўночнае вайны]], рэктар [[Пінскі езуіцкі калегіюм|Пінскага калегіюму]] [[Марцін Гадэбскі]] прасіў неба аб паратунку й у сьне ўбачыў невядомага езуіта, які пераканаў яго, што ён, Андрэй Баболя, будзе апекавацца кляштарам з умоваю, што яго цела будзе ўшанаванае. Празь вялікую колькасьць пахаваных у падзямельлі цела Баболі адразу не знайшлі. У ноч з 18 на 19 красавіка сьвецкаму закрыстыяніну другі раз паказаўся Баболя і дакладна апісаў месца, дзе быў пахаваны. Праз тры гадзіны працы зь зямлі выкапалі труну з лацінскім надпісам: «''Айцец Андрэй Баболя Таварыства Езуса забіты казакамі''». Рэшткі ў труне захаваліся нятленнымі з усімі сьлядамі катаваньняў. Рэліквіі прыбралі ў новыя шаты і пераклалі ў другую труну. Навіна аб адшуканьні цела, што захавалася ў вільготным склепе сярод тлеючых трупаў разыўлася па Палесьсі. Нечакана адрадзілася вуснае паданьне аб гераізьме сьвятара. Распачалося мясцовае шанаваньне пакутніка. Апецы Баболі прыпісваецца ратаваньне Піншчыны ад эпідэміі 1709—1710 і дапамога ў малітвах вернікаў.

У 1711 [[пінская ўніяцкая япархія|пінскі ўніяцкі япіскап]] [[Пётра Кульчыцкі]] пачаў збор доказаў сьвятасьці Андрэя Баболі. У 1719 генэрал Таварыства Езуса [[Мікелянджэлё Тамбурыні]], які даведаўся пра шанаваньне Андрэя Баболі, загадаў езуіту [[Ян Давідовіч|Яну Давідовічу]], які працаваў у [[Рым]]е, заняцца справаю [[бэатыфікацыя|бэатыфікацыі]]. Культ Андрэя Баболі пашырыўся ў Рэчы Паспалітай, [[Аўстрыя|Аўстрыі]] й [[Нямеччына|Нямеччыне]], сярод яго прыхільнікаў быў і кароль польскі, вялікі князь літоўскі, курфюрст [[Саксонія|саксонскі]] [[Аўгуст Моцны]]. У выніку ў 1725 у [[Вюрцбург]]у была надрукаваная першая біяграфія Баболі — ''Vita et mors Venerabilis Andreae Bobolae''. Праз намаганьні біскупаў Рэчы Паспалітай і езуітаў 9 лютага 1755 папа [[Бэнэдыкт XIV]] упісаў Баболю ў сьпіс мучанікаў за веру.

У 1764 на [[канвакацыйны сойм|канвакацыйным сойме]] ў Варшаве ў канстытуцыі, якой прысягаў кароль [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] ў дзень сваёй каранацыі, было зьмешчана таксама абавязацельства: ''«Мы будзем імкнуцца ўнесьці просьбу да Апостальскай Сталіцы аб бэатыфікацыі Андрэя Баболі SJ»''. Але [[падзелы Рэчы Паспалітай]] не далі ажыцьцявіць бэатыфікацыю.

[[Файл:PL Warsaw Andrzej Bobola Statue.jpg|міні|зьлева|Статуя Андрэя Баболі перад Санктуарыем у Варшаве]]
Тым ня менш 30 кастрычніка 1853 Папа Рымскі [[Піюс IX]] абвясьціў Андрэя Баболю блаславёным. Была наладжаная вялікая ўрачыстасьць: базыліку сьвятога Пятра выклалі чырвонай адамашкай і асьвяцілі мноствам агнёў. У месцы, дзе паводле звычаю знаходзіўся папскі герб і герб кіраўніка дзяржавы, зь якой паходзіў блаславёны, Сьвяты Айцец параіў павесіць два папскія гербы, каб такім чынам сымбалічна падкрэсьліць, што прыгнечанаму народу ён замяняе караля. У бэатыфікацыйным брэвэ Папа напісаў: ''«Жадаючы, каб у такі цяжкі час і сярод такое вялікае колькасьці непрыяцеляў вернікі Хрыста атрымалі новы прыклад, які павялічыў бы іх адвагу ў барацьбе, мы дазваляем Слугу Божага Андрэя Баболю, сьвятара-законьніка Таварыства Езуса, які за каталіцкую веру і за збаўленьне душаў прыняў мучаніцтва, з гэтага дня называць блаславёным»''.

Культ блаславёнага пашыраўся таксама і ў [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]. У 1908 у [[Пецярбург]]у нават выдалі біяграфію Андрэя Баболі аўтарства ксяндза Яна Урбана SJ. Пасьля атрыманьня незалежнасьці Польшчы мясцовыя біскупы распачалі працэс [[кананізацыя|кананізацыі]] блаславёнага Андрэя. Намаганьні былі пасьпяхова завершаныя [[Піюс XI|Піюсам XI]] у [[вялікдзень|сьвята Зьмёртвыхпаўстаньня]] 17 красавіка 1938. 16 траўня 1957 [[Піюс XII]] у сувязі з 300-годзьдзем з дня сьмерці сьвятога выдаў энцыкліку ''[[Invictus Athleta Christi]]'', скіраваную да біскупаў усяго Касьцёлу, у якой пісалася:
{{Пачатак цытаты}}Мы горача жадаем, каб перш за ўсё сыны тае зямлі, для якіх непераможны Хрыстовы герой Андрэй Баболя зьяўляецца гонарам і прыгожым прыкладам хрысьціянскай мужнасьці, паразважалі над яго мучаніцтвам і яго сьмерцю… Сярод іншых хвалебных рысаў больш за ўсе ўражвае цнота веры, моц якой… дадала яму адвагі мужна прыняць мучаніцтва.{{Канец цытаты}}

16 траўня 2002 сьвяты Андрэй Баболя быў абвешчаны патронам Польшчы. Ён таксама ёсьць патронам [[Пінская дыяцэзія|Пінскае]], [[Ломжынская дыяцэзія|Ломжынскае]], [[Плоцкая дыяцэзія|Плоцкае]], [[Варшаўская дыяцэзія|Варшаўскае]] й [[Вармінская дыяцэзія|Вармінскае дыяцэзіяў]].

== Лёс рэліквіяў ==
[[Файл:Pinsk Jesuit collegium.jpg|міні|300пкс|зьлева|Калегіюм езуітаў у Пінску, дзе працаваў і быў пахаваны Андрэй Баболя]]
Нятленыя рэліквіі Андрэя Баболі працягвалі знаходзіцца ў Пінску пад апекай езуітаў. Пасьля ліквідацыі апошніх у Рэчы Паспалітай права апекі дасталося [[базыляны|базылянам]]. Але пасьля далучэньня Беларусі да Расейскае імпэрыі, езуіты, якія працягвалі тут сваю дзейнасьць, дамагліся вяртаньня цела пакутніка ім і ў студзені 1808 рэліквіі прывезьлі ў [[Полацак]] і паставілі ў крыпце.

Пасьля выгнаньняў 1820 езуітаў з Расеі, усе езуіцкія пабудовы разам зь целам Андрэя Баболі перайшлі да [[піяры|піяраў]]. Але, калі празь 10 гадоў, былі выгнаныя і піяры, а касьцёл, дзе знаходзілася цела перадалі праваслаўным, рэліквіі перавезьлі ў касьцёл [[дамініканы|дамініканаў]] і паклалі ў асобнай капліцы. У 1864 з Полацку выгналі і дамініканаў, а іх сьвятыня перайшла ў рукі дыяцэзіяльных сьвятароў. У 1866 у Полацак зь Пецярбурга прыехала ўрадавая камісія, бо распаўсюдзіліся чуткі, што блаславёнаму аддаюць пашану ня толькі каталікі, але й праваслаўныя. Падчас інспэкцыі са столі звалілася цэгла і, спадаючы, параніла аднаго з чыноўнікаў. Камісары, якія верылі ў забабоны, убачылі ў гэтым «умяшальніцтва Баболі» і хуценька пакінулі капліцу. Цела пакінулі ў спакоі аж да рэвалюцыі.

За савецкім часам неаднаразова рабіліся спробы зьняславіць рэліквіі, але ім рашуча супрацьстаялі вернікі. Тым ня менш 23 чэрвеня 1922 касьцёл быў аточаны арміяй, а камуністы, адчыніўшы труну й зьняўшы зь цела вопратку, кінулі яго на падлогу. На [[зьдзіўленьне]] прысутных, рэшткі не рассыпаліся. Тады быў складзены пратакол аб іх стане, дзе сьцьвярджалася, што «труп» добра захаваўся дзякуючы ўласьцівасьцям зямлі, у якой ён знаходзіўся. Пасьля рэліквіі ненадоўга пакінулі ў спакоі. 20 ліпеня таго самага году цела гвалтоўна вывезьлі ў [[Масква|Маскву]], дзе яно было зьмешчанае ў будынку Гігіенічнае Выставы Народнага Камісарыяту Здароўя як абразчык «[[мумія|муміі]]».

Урад Польшчы безвынікова зьвяртаўся з просьбай вярнуць сьвятыя рэліквіі. Паводле сьведчаньняў Піюса ХІ, яшчэ да гэтых падзеяў [[Юзэф Пілсудзкі|Юзаф Пілсудзкі]] плянаваў паход на Полацак, каб забраць труну зь целам бласлаўлёнага, але абставіны перашкодзілі.

Тым ня менш за заслугі Папскай ратунковай камісіі ў дапамозе ў змаганьні з голадам у [[СССР]] у 1922, савецкі ўрад прыхільна паставіўся да просьбы [[Ватыкан]]у аб вяртаньні рэліквіяў. 21 верасьня 1923 два прадстаўнікі ўзгаданае камісіі, езуіты [[Эдмунд Вальш]] і [[Леанард Галагер]], у суправаджэньні віцэ-сакратара стану Камісарыяту замежных справаў і трох сябраў Надзвычайнае аглядзелі труну з рэшткамі Баболі. Не жадаючы, каб рэліквіі везьлі праз Польшчу, СССР настаяў, каб іх везьлі праз [[Адэса|Адэсу]] і [[Канстантынопаль]]. 25 верасьня 1923 ад ксяндза Вальша запатрабавалі, каб да пратакола «прыёмкі» ён далучыў абавязацельствы, што цела застанецца ў Рыме і ня будзе нікому перададзенае. З гэтымі ўмовамі ксёндз Вальш не згадзіўся. У Рым рэліквіі прыбылі ўва ўрачыстасьць Усіх Сьвятых. Яны былі зьмешчаныя ў [[Базыліка сьвятога пятра (Ватыкан)|базыліцы сьвятога Пятра]], а ў траўні 1924 году Папа перадаў цела езуіцкаму касьцёлу [[Ільджэзу]].
 
[[Файл:PL Warsaw Andrzej Bobola Sanctuary.JPG|міні|300пкс|Санктуарый сьвятога Андрэя Баболі ў Варшаве]]
Пасьля кананізацыі Андрэя Баболі ў 1938 рэліквіі празь [[Югаславія|Югаславію]], [[Вугоршчына|Вугоршчыну]] і [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыну]] былі перапраўленыя ў Польшчу. Тут у трыюмфальнай працэсіі іх павезьлі праз [[Чэхавіцы]], [[Асьвенцім]], [[Кракаў]], [[Катавіцы]], [[Познань]] і [[Лодзь]]. 17 чэрвеня рэліквіі прыбылі ў Варшаву. У сталіцы адбылося адмысловае набажэнства на Замкавым пляцы, потым труна была выстаўленая ў [[Катэдральны касьцёл сьвятога Яна (Варшава)|катэдры сьвятога Яна]]. Прэзыдэнт [[Ігнацы Масьціцкі]] паклаў на труну свой [[Крыж Незалежнасьці]]. Пасьля ўрачыстага ўшанаваньня рэліквіі спачылі ў капліцы езуітаў на вуліцы Ракавецкай, дзе павінны былі чакаць пабудовы адмысловага санктуарыю.

У верасьні 1939 падчас блякады Варшавы, калі немцы наступалі на [[Макотаў]], польскія лётчыкі вынесьлі рэліквіі ў Стары Горад і паклалі каля ног Найсьвяцейшай Панны Марыі Ласкавай у касьцёле езуітаў. Падчас [[Варшаўскае паўстаньне|Варшаўскага паўстаньня]], калі гарэла Сьвентаянская вуліца, рэліквіі перанесьлі ў касьцёл сьвятога Яцка і паклалі ў падзямельлі, дзе яны праляжалі да лютага 1945, калі былі перавезеныя зноў на Ракавецкую вуліцу.

17 красавіка 1988 цела сьвятога перанесьлі ў [[Санктуарый сьвятога Андрэя Баболі]] на вуліцы Ракавецкай. Падобны санктуарый знаходзіцца й у Страхоціне.

== Літаратура ==
* {{Крыніца Catholic.By}}
* {{Крыніца ВКЛ|[[Эдмунд Ярмусік]]}}
* {{Літаратура/Каталіцкая энцыкляпэдыя|[[Віталь Кавалёў]]}}
* Ks. Jan Popłatek T. J. BŁOGOSŁAWIONY ANDRZEJ BOBOLA TOWARZYSTWA JEZUSOWEGO: ŻYCIE — MĘCZEŃSTWO — KULT. — NAKŁADEM WYDAWNICTWA APOSTOLSTWA MODLITWY, KRAKÓW, 1936.
* Jan z nad Buha. Babola mučynik T. J. Wilnia. 1911. 
* Сьвяты Андрэй Баболя. Менск. 1994.
* Палюшкевіч Ф. Кс. S J. Да праліцця крыві. Святы Андрэй Баболя. Мінск. 2001.
* [[Эдмунд Ярмусік|Ярмусік Э]]. Святыя і блажэнныя рымска-каталіцкія. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 6. Кн. І. Мінск. 2001. С. 272.

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Баболя, Андрэй}}
[[Катэгорыя:Баболі|Андрэй]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Падкарпацкім ваяводзтве]]
[[Катэгорыя:Каталіцкія сьвятыя]]
[[Катэгорыя:Перасьледы каталіцтва ў Беларусі]]
[[Катэгорыя:Езуіты]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Янаве]]