Імпэрыя Вялікіх Маголаў

	Імпэрыя Вялікіх Маголаў; пэрс. ‎‎ گورکانیان
	Сьцяг
Афіцыйная мова	пэрсыдзкая, чагатайская, урду
Сталіца	Дэлі, Лагор, Акра
Форма кіраваньня імпэратар	манархія; Бабур (першы), Аўрангзэб (апошні)
Валюта	рупія
Незалежнасьць; — заснаваньне; — падзеньне	; 21 красавіка 1521; 21 верасьня 1857

Імпэ́рыя Вялі́кіх Маголаў (па-пэрсыдзку: گورکانیان‎‎ — Gurkâniyân) — назва дзяржавы, якая ўзьнікла на тэрыторыі сучасных Індыі, Пакістану і паўднёвага Аўганістану. Дзяржава існавала з 1526 па 1858 гады (фактычна да сярэдзіны XIX стагодзьдзя). Назва «Вялікія Маголы» зьявілася ўжо пры брытанскіх калянізатарах. Тэрмін «магол» ужываўся ў Індыі для пазначэньня мусульманаў Паўночнай Індыі і Цэнтральнай Азіі^[1].

Імпэрыя была заснаваная Бабурам, вымушаным разам са сваімі паплечнікамі адвандраваць зь Сярэдняй Азіі на тэрыторыю Індастану. У складзе войска Бабура былі прадстаўнікі розных народаў і плямёнаў, якія ўваходзілі ў склад дзяржавы Тымурыдаў таго часу, такія, як, напрыклад, цюрскія^[2]^[3], магольскія^[4]^[5]^[6] ды іншыя плямёны.

Бабур паходзіў зь цюркізаванага мангольскага роду Барлас і адносіўся да дынастыі Тымурыдаў. В. Бартольд паведамляе, што некаторыя факты дазваляюць заяўляць, што мова маголаў быў мангольскай^[6]. Аднак гісторык В. П. Юдзін сьцьвярджаў, што маголы былі цюркамоўнымі плямёнамі^[7].

Заснавальнік імпэрыі Бабур нарадзіўся ў горадзе Андыжан, які разьмяшчаўся ў Фэрганскай даліне, што ўваходзіла ў склад дзяржавы Тымурыдаў. Заснаваную Бабурам дынастыю індусы па прынятай імі традыцыі сталі зваць Маголамі. Эўрапейскія падарожнікі XVII стагодзьдзя звалі гэту дынастыю «Вялікія Маголы»^[4]^[5].

Вялікіх маголаў можна зваць і Тымурыдамі таксама як і Бабурыдамі паводле імя заснавальніка дынастыі і дзяржавы Бабура. Чальцы дынастыі былі дзьвюхмоўнымі і размаўлялі на мове цюрскай сям’і^[2] і пэрсыдзкай мове (індаэўрапейская). Бабурыды насілі тытул «падышаг», запазычаны ў пэрсаў і прыняты Бабурам у 1506 годзе.

Крыніцы

^ Н. К. Синха, А. Ч. Банерджи, 1954, с. 216.
^ ^а ^б Великий Могол // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) — СПб., 1890—1907. Jump up ↑ Annette S. Beveridge. The Haydarabad Codex of the Babar-Nama or Waqi’at-i-Babari of Zahiru-d-Din Muhammad Babar, Barlas Turk // Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. — Jan., 1906. — P. 79.
^ Annette S. Beveridge. The Haydarabad Codex of the Babar-Nama or Waqi’at-i-Babari of Zahiru-d-Din Muhammad Babar, Barlas Turk. — Jan., 1906. — P. 79.
^ ^а ^б Советская историческая энциклопедия. ВЕЛИКИЕ МОГОЛЫ
^ ^а ^б Kennedy P. A history of the Great Moghuls... — Calcutta: 1905–1911 Т. 1–2.
^ ^а ^б Владимир Бартольд. Двенадцать лекций по истории турецких народов Средней Азии Праверана 2012-12-13 г. Архіўная копія ад 2012-12-16 г.
^ Юдин В. П. Центральная Азия в XIV—XVIII веках глазами востоковеда. — Алматы: 2001. — С. 115–116.

[1] Н. К. Синха, А. Ч. Банерджи, 1954, с. 216.

[ЭСБЕ-2] а ^б Великий Могол // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) — СПб., 1890—1907. Jump up ↑ Annette S. Beveridge. The Haydarabad Codex of the Babar-Nama or Waqi’at-i-Babari of Zahiru-d-Din Muhammad Babar, Barlas Turk // Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. — Jan., 1906. — P. 79.

[3] Annette S. Beveridge. The Haydarabad Codex of the Babar-Nama or Waqi’at-i-Babari of Zahiru-d-Din Muhammad Babar, Barlas Turk. — Jan., 1906. — P. 79.

[autogenerated3-4] а ^б Советская историческая энциклопедия. ВЕЛИКИЕ МОГОЛЫ

[autogenerated2-5] а ^б Kennedy P. A history of the Great Moghuls... — Calcutta: 1905–1911 Т. 1–2.

[autogenerated1-6] а ^б Владимир Бартольд. Двенадцать лекций по истории турецких народов Средней Азии Праверана 2012-12-13 г. Архіўная копія ад 2012-12-16 г.

[7] Юдин В. П. Центральная Азия в XIV—XVIII веках глазами востоковеда. — Алматы: 2001. — С. 115–116.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]