Прагляд крыніцы для Якуб Вуек

{{Герарх
|імя                 = Якуб Вуек
|арыгінал_імя        = Jakub Wujek [[Езуіты|SJ]]
|жанчына             = 
|партрэт             = Jakub Wujek.PNG
|памер_партрэта      = 
|подпіс              = 
|тытул               = рэктар [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскай акадэміі]]
|тытул_парадак       = 
|тытул_пачатак       = 1578
|тытул_канец         = 1580
|тытул_абраньне      = 
|тытул_інтранізацыя  = 
|тытул_царква        = 
|тытул_абшчына       = 
|тытул_папярэднік    = [[Пётар Скарга]]
|тытул_наступнік     = 
|тытул_выраканьне    = 
|тытул2              = 
|тытул2_парадак      = 
|тытул2_пачатак      = 
|тытул2_канец        = 
|тытул2_абраньне     = 
|тытул2_інтранізацыя = 
|тытул2_царква       = 
|тытул2_абшчына      = 
|тытул2_папярэднік   = 
|тытул2_наступнік    = 
|тытул2_выраканьне   = 

|адукацыя            = [[Грыгарыянскі ўнівэрсытэт|Рымская калегія]]
|прафэсія            = 
|дзейнасьць          = 
|сапраўднае_імя      = 
|дата_нараджэньня    = 1541
|месца_нараджэньня   = [[Вангровец]]
|дата_сьмерці        = {{Памёр|27|7|1597}}
|месца_сьмерці       = [[Кракаў]]
|месца_пахаваньня    = Кракаў
|дынастыя            = 
|бацька              = 
|маці                = 
|сужэнец             = 
|дзеці               = 
|сан                 = лістапад 1568
|манаства            = 
|хіратонія           = 
|кардынал            = 
|кананізацыя         = 
|абраз               = 
|ушанаваньне_памяці  = <!-- даты -->
|ушаноўваецца        = 
|падвіжніцтва        = 
|аўтограф            = 
|манаграма           = 
|герб                = 
|узнагароды          = <!--{{Блёк узнагародаў|}}-->
|Commons             = {{#property:P373}}
}}
'''Якуб Ву́ек''' ({{Мова-pl|Jakub Wujek}} [[Езуіты|SJ]]; 1541, Вангровец — 27 ліпеня 1597, Кракаў) — польскі каталіцкі сьвятар, [[езуіт]], доктар багаслоўя, рэктар [[Віленская акадэмія|Віленскай акадэміі]], аўтар [[Біблія Якуба Вуйка|перакладу Бібліі]] на [[Польская мова|польскую мову]].

== Жыцьцяпіс ==
Сын Мацея Вуйка. Пачатковую адукацыю атрымаў у сямейным Вангроўцу ў школе [[Цыстэрцыяне|цыстэрцыянаў]]. Працягваў навучаньне ў гуманітарна-прыродазнаўчых навуках у [[Сылезія|Сылезіі]]. Па рашэньні бацькоў у 1558 пакінуў Сылезію і пераехаў у Кракаў, дзе працягнуў адукацыю. У 1559 атрымаў званьне [[бакаляўр]]а.

Працаваў настаўнікам у школе [[Кракаўскія біскупы|кракаўскага біскупа]] [[Якуб Уханскі|Якуба Уханскага]], а калі таго прызначылі [[прымас]]ам Польшчы, ён накіраваў Вуйка апекуном сваіх братоў у езуіцкую калегію ў [[Вена|Вене]]. Тут Якуб скончыў магістарскую праграму па філязофіі, а таксама палепшыў веды па матэматыцы і грэцкай мове.

У 1565 у Вене ўвайшоў у ордэн [[езуіт]]аў, па [[Навіцыят|навіцыяце]] пачаў навучаньне ў [[Грыгарыянскі ўнівэрсытэт|Рымскай калегіі]], дзе атрымаў дактарат. Правёўшы ў [[Рым]]е два гады, пераехаў у [[Пултуск]], дзе выкладаў у езуіцкім калегіюме. У 1568 высьвячаны на [[капэлян]]а і з тае пары прысьвяціў сябе інтэнсіўнай прапаведніцкай і літаратурнай працы. У 1571—1578 быў рэктарам езуіцкага калегіюму ў Познані, у 1578—1580 — рэктарам [[Віленская акадэмія|Віленскай акадэміі]]. У 1579—1584 заклаў езуіцкую правінцыю ў [[Сяміградзьдзе|сяміградзкай]] [[Клюж-Напока|Клюж-Напоцы]].

Памёр 27 ліпеня 1597 року, пахаваны ў скляпеньнях [[Касьцёл сьвятой Барбары (Кракаў)|касьцёла сьвятой Барбары]] ў [[Кракаў|Кракаве]].

== Творчасьць ==
Выдаў 2 вялікія творы: ''Пастыльлі каталіцкія'' (''Postylla catholica, to iest Kazania na każdą niedzielę i na każde święto przez cały rok'', 1573), ''Пастыльлі меншыя'', а таксама «Жыцьці», «Жарсьці» й іншыя публікацыі.

У 1584 кіраўнікі ордэну езуітаў даручылі яму пераклад Сьвятога Пісьма. Пераклад ладзіўся з лацінскага варыянту [[Геранім Стрыдонскі|сьвятога Гераніма]] — г. зв. [[Вульгата|Вульгаты]], на [[Трыдэнцкі сабор|Трыдэнцкім саборы]] ў 1546 року прызнаным афіцыйным тэкстам рыма-каталіцкае царквы.

У 1593 зьявіўся пераклад Новага Запавету, выдадзены з папраўкамі і псальмамі ў 1594 року. Поўны пераклад Бібліі быў скончаны ў 1595, аднак паколькі ён зьдзясьняўся зь лёвэнскай Вульгаты, езуіты абавязаныя былі рэдагаваць яго дзеля дастасаваньня да [[Сыкстына-Клемэнтына|клемэнтынскай Вульгаты]]. Праца рэвізійнае камісіі заняла некалькі гадоў, і афіцыйны пераклад выйшаў толькі праз два гады па сьмерці Якуба Вуйка, у 1599. Унесеныя рэвізійнай камісіяй зьмены былі даволі значныя і шматлікія, аднак тым ня меней гэты пераклад стаў вядомы як пераклад Вуйка.

Зь лінгвістычнага пункту гледжаньня Вуек карыстаўся з працы сваіх папярэднікаў. Пераклад адзначаецца сьцісласьцю і шматбаковасьцю: мова простая і зразумелая, а разам з тым паважная і годная. Пераклад замяніў [[Біблія Леапаліты|Біблію Леапаліты]] і выконваў ролю асноўнага польскага перакладу болей за тры стагодзьдзі.

== Літаратура ==
* ''Bibliografia Literatury Polskiej — Nowy Korbut'', t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 419—424

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Вуек, Якуб}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1541 годзе]]
[[Катэгорыя:Перакладчыкі Бібліі на польскую мову]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]]
[[Катэгорыя:Рэктары Віленскага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Польскія езуіты]]
[[Катэгорыя:Польскія каталіцкія сьвятары]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Віленскага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Польскія літаратары]]