Цыганская мова
| Цыганская | |
| цыг. Романы́ | |
 Гаворкі ў Эўропе | |
| Ужываецца ў | Баўгарыя, Паўночная Македонія, Румынія і Славаччына |
|---|---|
| Рэгіён | Балканы |
| Народ(-ы) | цыганы |
| Колькасьць карыстальнікаў | 4,6 млн (2015 год) |
| Клясыфікацыя | індаэўрапейская сям'я |
| Афіцыйны статус | |
| Дапаможная мова ў | 15 краінах Эўропы і Калюмбіі |
| Статус: | загрожаная |
| Дыялекты | балканскі, балтыйскі, валаскі, карпацкі, паўночны |
| Пісьмо | кірыліца, лацінскі альфабэт |
| Коды мовы | |
| ISO 639-3 | rom |
Цыганская мова (цыг. Rromani ćhib) — індаарыйская мова цыганоў. Адносіцца да арыйскай галіны індаэўрапейскіх моў.
Цыганская мова склалася ва ўмовах ізаляцыі ад блізкароднаснага арыйскага моўнага асяродзьдзя, захаваўшы асноўны лексычны фонд старажытнаіндаарыйскіх моў і тыпалягічную блізкасьць са сярэднеіндыйскімі і новаіндыйскімі мовамі.
У 1931—1938 гадох у Беларускай ССР (прынамсі ў Віцебску) працавалі цыганскія школы з выкладаньнем гісторыі, геаграфіі і матэматыкі паводле падручнікаў па-цыганску. У 1996 годзе цыганскі паэт Вальдэмар Калінін выдаў у Віцебску «Дабравесьце паводле Мацьвея» на цыганскай мове кірыліцай, якое пачаў перакладаць з 1990 году. У 2001 годзе Калінін, які пераехаў у Ангельшчыну, выдаў у Нямеччыне «Новы Запавет» па-цыганску кірыліцай у беларуска-летувіскай гаворцы[1]. У 2014 годзе Вальдэмар Калінін стаў першым, хто выдаў пераклад усёй Бібліі на цыганскую мову. Пераклад надрукавалі кірыліцай і лацінкай на беларуска-летувіскай гаворцы цыганскай мовы адразу 2 выдавецтвы Швайцарыі: адно ў Білі на поўначы (кантон Бэрн), а другое ў Прэвэранжы на захадзе краіны (кантон Во).
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Norbert Boretzky, Birgit Igla: Wörterbuch Romani — Deutsch — Englisch für den südosteuropäischen Raum. Harrassowitz, Wiesbaden 1994, ISBN 3-447-03459-9.
- Rajko Djuric: Die Literatur der Sinti und Roma. Edition Parabolis, Berlin 2002, ISBN 3-88402-307-1.
- Dieter W. Halwachs: Burgenland-Romani. LINCOM Europa, München 2002, ISBN 3-89586-020-4.
- Daniel Holzinger: Das Rómanes. Grammatik und Diskursanalyse der Sprache der Sinte. Institut für Sprachwissenschaften der Universität, Innsbruck 1993, ISBN 3-85124-166-5 (Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft. Sonderheft 85).
- Colin P. Masica: The Indo-Aryan Languages. Cambridge University Press, Cambridge [u. a.] 1991, ISBN 0-521-23420-4 (Cambridge language surveys).
- Yaron Matras: Romani. A Linguistic Introduction. Cambridge University Press, Cambridge 2002, ISBN 0-521-63165-3.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Міхась Скобла. Вальдэмар Калінін: “Краіна Цыганія застаецца ў марах” // Беларуская служба Радыё «Свабода», 30 жніўня 2005 г. Праверана 6 красавіка 2025 г.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу] |
Вікіпэдыя мае вэрсію Sherutni patrin мовай |