Хвойніцкі замак

Помнік абарончай архітэктуры
Хвойніцкі замак
Макет-рэканструкцыя замку ў экспазіцыі Хвойніцкага краязнаўчага музэя. Выканаў Дз. Вінаградаў. 2007 г.
Краіна	Беларусь
Места	Хвойнікі
Дата заснаваньня	пер. палова XVII ст.

Хвойніцкі замак — помнік гісторыі і абарончай архітэктуры ў Хвойніках. Знаходзіўся ў абалоне ракі Квесі. Існаваў у XVII—XVIII стагодзьдзях.

Гісторыя

Драўляны замак у Хвойніках, напэўна, збудаваў напярэдадні «хмяльніччыны» ў 40-я гады XVII ст. Максыміліян Бжазоўскі^[2]. Пазьней належаў князям Шуйскім. Захавалася апісаньне замку за 1721 год.

Спыніў існаваньне ў другой палове XVIII ст.

У 2001 годзе афіцыйна зацьверджаны герб Хвойнікаў з гіпатэтычнай^[a] выявай замка.

Архітэктура

Займаў невялікую пясковую дзюну ў забалочанай абалоне ракі Квесі. Выцягнутая з поўначы на поўдзень авальная пляцоўка замка (35 × 25 м) атачалася запоўненым вадой ровам, які з боку мястэчка меў шырыню 28—30 мэтраў, зь іншых бакоў — 10—18 мэтраў. Апроч таго, абараняўся вялікай абалонай. На земляным вале стаялі драўляныя абарончыя сьцены-гародні, была ўязная вежа з варотамі. Зьвязваўся зь мястэчкам дамбай і драўляным мостам. Паводле інвэнтару за 1721 год, атачаўся парканам, меў 2-павярховую ўязную вежу, зрубленую з брусоў і накрытую дранкай. Першы паверх вежы займалі ўязны праезд з варотамі і два памяшканьні, адведзеныя пад вязьніцу, на другім паверсе была заля з шклянымі вокнамі ў драўляных рамах. На ўзроўні другога паверху кругам ішоў балькон. На замкавым двары разьмяшчаліся гаспадарчыя пабудовы^[3]^[b].

Заўвагі

^ Хутчэй непраўдападобнай. На гербе – сымбаль мураванага замку з трыма акруглымі ў пляне вежамі і ўязной брамай з характэрным зубчастым верхам. У Хвойніках жа існаваў хіба сьціплы драўляны замак.
^ Мае сэнс задацца пытаньнем: ці маглі ўсе тыя пабудовы ў замкавых гароднях і на падворку, што пералічаныя ў інвэнтары 1721 г., зьмясьціцца на пляцоўцы 35×25 м?..

Крыніцы

^ НГАБ у Менску. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 121
^ Бельскі С. Замак у Хойніках
^ Ткачоў М. А. Замкі і людзі. — Мінск: Навука і тэхніка, 1991. С. 161; Ткачоў М. Хойніцкі замак. // Археалогія і нумізматыка Беларусі. Энцыклапедыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Пятруся Броўкі, 1993. С. 635

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17: Хвінявічы — Шчытні. — 512 с. — ISBN 985-11-0279-2

[3] Хутчэй непраўдападобнай. На гербе – сымбаль мураванага замку з трыма акруглымі ў пляне вежамі і ўязной брамай з характэрным зубчастым верхам. У Хвойніках жа існаваў хіба сьціплы драўляны замак.

[5] Мае сэнс задацца пытаньнем: ці маглі ўсе тыя пабудовы ў замкавых гароднях і на падворку, што пералічаныя ў інвэнтары 1721 г., зьмясьціцца на пляцоўцы 35×25 м?..

[1] НГАБ у Менску. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 121

[2] Бельскі С. Замак у Хойніках

[4] Ткачоў М. А. Замкі і людзі. — Мінск: Навука і тэхніка, 1991. С. 161; Ткачоў М. Хойніцкі замак. // Археалогія і нумізматыка Беларусі. Энцыклапедыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Пятруся Броўкі, 1993. С. 635

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]