Прагляд крыніцы для Мікола Апіёк

{{Мастак
|Імя                 = Мікола Апіёк
|Лацінка             = Mikoła Apiok
|Партрэт             = Mikola Apiyok.jpg
|Памер               = 
|Апісаньне           = 
|Імя пры нараджэньні = Апіёк, Мікалай Апанасавіч
|Грамадзянства       = [[Беларусь]]
}}
'''Мікала́й Апана́савіч Апіёк''' ({{Н}} 20 лістапада 1935, [[Макараўка (Дубровенскі раён)|Макараўка]], [[Пірагоўскі сельсавет]], [[Дубровенскі раён]], [[Віцебская вобласьць]], [[Беларусь]])) — беларускі мастак. Працуе ў станковым жывапісе ў жанрах пэйзажа, партрэта, тэматычнай карціны й нацюрморту, а таксама ў станковай графіцы й сцэнаграфіі. Сябар [[Беларускі саюз мастакоў|Саюзу мастакоў Беларусі]] з 1966 г., кіраўнік Гарадзенскай абласной арганізацыяй Саюза мастакоў Беларусі<ref name="ХСВ">{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Художники Советской Белоруссии |арыгінал = |спасылка = |адказны = ред. кол.: [[Віктар Вярсоцкі|Версоцкий В. И.]]; [[Мікола Ганчароў|Гончаров Н. И.]]; [[Мікалай Гуціеў|Гутиев Н. Т.]]; [[Ісак Давідовіч|Давидович И. А.]]; [[Арлен Кашкурэвіч|Кашкуревич А. М.]] |выданьне = |месца =[[Менск|Минск]]|выдавецтва =[[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 1976 |том = |старонкі = 257 |старонак = 400  |сэрыя = |isbn = |наклад = 1800}}</ref>.

== Жыцьцяпіс ==
Скончыў [[Пірагі (Дубровенскі раён)|Пірагоўскую сямігадовую школу]]. У 1951—1955 гг. вучыўся ў Віцебскім мастацка-графічным пэдагагічным вучылішчы<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 15 Сакавік 2019| url = https://vsu.by/be/adukatsyya/fakultety/2969-mastatska-grafichny-fakultet.html| копія = | дата копіі = | загаловак = Мастацка-графічны факультэт| фармат = | назва праекту = | выдавец =[[Віцебскі дзяржаўны ўнівэрсытэт]]. | дата доступу = | accessyear =  | мова = | камэнтар = }}</ref>, у 1956—1957 гг. — на 5 курсе [[Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава|Мінскага мастацкай вучэльні]]. Некаторы час працаваў у сыстэме Мастацкага Фонду Беларусі ў [[Віцебск]]у. У 1964 годзе скончыў [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў|Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут]]. Вучыўся ў [[Фёдар Дарашэвіч|Фёдара Дарашэвіча]], [[Аскар Марыкс|Аскара Марыкса]], [[Павал Масьленікаў|Паўла Масьленікава]], [[Яўген Чамадураў|Яўгена Чамадурава]]<ref name="ХСВ"/>.

== Творчасьць ==
З 1964 году 10 гадоў працаваў мастаком-пастаноўшчыкам [[Гарадзенскі абласны драматычны тэатар|Гарадзенскага абласнога драматычнага тэатра]], аформіў больш за 30 пастановак. Сярод лепшых — «Яшчэ раз пра каханьне» [[Эдвард Радзінскі|Эдварда Радзінскага]] й «Першы ўрок» [[Кастусь Губарэвіч|Кастуся Губарэвіча]] (1967), «Адкуль грэх?» [[Алесь Петрашкевіч|Алеся Петрашкевіча]] й «Амністыя» [[Мікалай Матукоўскі|Мікалая Матукоўскага]] (1970). У сярэдзіне 1970-х гг. пераехаў у Менск. Супрацоўнічаў з [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальным акадэмічным тэатрам імя Янкі Купалы]]. Ярка ўвасобіў у афармленьні спэктакляў дзіцячай казкі «Жыла-была сыраежка» [[Валер Зімін|Валеры Зіміна]] (1970) і «[[Сьнежная каралева]]» [[Яўген Шварц|Яўгена Шварца]] паводле казкі [[Ганс Крыстыян Андэрсэн|Ганса Крыстыяна Андэрсэна]] (1978, у [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальным акадэмічным тэатрам імя Янкі Купалы]]).

Але яго прывабіў станковы жывапіс. У творчасьці мастака з’явіліся партрэты актораў у ролях гістарычных асоб — «[[Аляксандар Дзянісаў]] у ролі [[Мікола Гусоўскі|Міколы Гусоўскага]]» і «[[Уладзімер Рагаўцоў]] у ролі [[Францішак  Скарына|Францішака Скарыны]]» (1980), «[[Лілія Давідовіч]] у ролі [[Бона Сфорца|каралевы Боны]]» (2002), «[[Генадзь Давыдзька|Генадзя Давыдзькі]] ў ролі [[Вітаўт]]а», «[[Мікалай Кірычэнка|Мікалая Кірычэнкі]] ў ролі [[Ягайла|Ягайлы]]» (2003), а таксама дзеячаў беларускай культуры — кампазытараў [[Яўген Глебаў|Яўгена Глебава]] й [[Ігар Лучанок|Ігара Лучанка]], актораў [[Стэфанія Станюта|Стэфаніі Станюты]] й [[Барыс Гарлаван|Барыса Гарлавана]], рэжысэраў [[Валер Раеўскі|Валеры Раеўскага]] й [[Міхаіл Пташук|Міхаіла Пташука]], драматурга [[Аляксей Дудараў|Алеся Дударава]], скульптара [[Уладзмер Церабун|Уладзмера Церабуна]] й іншых.
Ён увасобіў вобразы [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]], [[Кастусь Каліноўскі|Кастуся Каліноўскага]], [[Марыля Верашчака|Марылі Верашчакі]], [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]], [[Максім Багдановіч|Максіма Багдановіча]], [[Янка Купала|Янкі Купалы]], [[Якуб Колас|Якуба Коласа]], [[Яўгенія Янішчыц|Яўгеніі Янішчыц]], [[Уладзімер Мулявін|Уладзімера Мулявіна]].
Па матывах паэзіі [[Максім Багдановіч|Максіма Багдановіча]] стварае шэраг жывапісных твораў: «Ад родных ніў, ад роднай хаты» (1981), «Слуцкія ткачыхі» (1983). Гістарычнай тэме прысьвечаны "Сьвяточны выезд Радзівіла (Каханкі) у Нясьвіжы (2001), «З гісторыі Полацка. Усяслаў Чарадзей» (2002—2003), трыпціх «Старонкі гісторыі. Усяслаў Чарадзей. XI стагодзьдзе» (2007—2011).

Асабнай старонкай мастацкай дзейнасьці Міколы стала ваенна-патрыятычная тэма. Ён арганізаваў студыю «Шчыт Айчыны» пры Міністэрстве абароны Рэспублікі Беларусь, задача якой сродкамі выяўленчага мастацтва адлюстроўваць сёньняшні дзень Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь. Менавіта гэтай тэме прысьвечаны трыпціх «Шчыт Айчыны — 2004» (2005), карціны «Вялікай Перамозе прысьвячаецца» і «Выпускнікі Мінскага сувораўскага» (2006).

== Музэі ==
Яго творы знаходзяцца ў [[Нацыянальны мастацкі музэй Беларусі|Нацыянальным мастацкім музэі Беларусі]], фондах [[Беларускі саюз мастакоў|Беларускага саюза мастакоў]], [[Музэй сучаснага выяўленчага мастацтва (Менск)|Музэі сучаснага выяўленчага мастацтва]] ў [[Менск]]у, дырэкцыі выставак [[Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь]], краязнаўчым музэі ў [[Дуброўна|Дуброўне]], а таксама ў прыватных калекцыях у [[Беларусь|Беларусі]] [[Нідэрлянды|Нідэрляндах]], [[Нямеччына|Нямеччыне]], [[Польшча|Польшчы]], [[Расея|Расеі]] й іншых краінах.

== Выставы ==
Удзельнік мастацкіх выстаў з 1966 году. Пэрсанальныя выставы адбываліся ў [[Менск]]у (1995, 2004, 2006), [[Польшча|Польшчы]] (1991), [[Нямеччына|Нямеччыне]] (1997, 1998, 1999).
* «…Я не самотны…» — да 120-годзьдзя з дня нараджэньня [[Максім Багдановіч|Максіма Багдановіча]], зь 7-га сьнежня мастацкая выстава ў «Палацы мастацтва», арганізаваная [[Беларускі саюз мастакоў|Беларускім саюзам мастакоў]]<ref>{{Артыкул| аўтар = [[Барыс Крэпак]].| загаловак = «Сабраць» Багдановіча.| спасылка  = http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&id=6675| мова  = | выданьне  =[[Культура (газэта)|Культура]] | тып =газэта | год  = 26 лістапада 2011| том   = | нумар  = 48 (1019)| старонкі  = | issn  = }}</ref><ref>{{Артыкул| аўтар = [[Барыс Крэпак]].| загаловак = Кветкі радзімы паэта — кіраўніку дзяржавы.| спасылка  = http://kimpress.by/index.phtml?page=2&id=6747 | мова  = | выданьне  =[[Культура (газэта)|Культура]] | тып =газэта | год  = 10 сьнежня 2011| том   = | нумар  = 50 (1021)| старонкі  = | issn  = }}</ref>.
* «Суб’ектыўны рэалізм». Палац «Мастацтва» у Менску, сьнежань 2011 году<ref>{{Артыкул| аўтар = [[Аляксандар Зінкевіч]].| загаловак = Падзарадка для рэалізму?| спасылка  = http://kimpress.by/index.phtml?page=2&id=6782&mode=print | мова  = | выданьне  =[[Культура (газэта)|Культура]] | тып =газэта | год  = 17 сьнежня 2011| том   = | нумар  = 51 (1022) | старонкі  = | issn  = }}</ref>.
* «Памятаю рукі твае, матуля» у галерэі «Мастацтва» 4 сакавіка — 28 красавіка 2012. Памяці маці Мікалая Апіёка — 110-годдзю з дня яе нараджэньня. Аўтар выстаўляе эцюды 1970—1990-х гг., прысьвечаныя жыцьцю беларускай вёскі<ref>{{артыкул|аўтар =Вераніка Юрэвіч-Малашчук. | частка = |загаловак =«Памятаю рукі твае, матуля».|арыгінал = |спасылка = http://kimpress.by/index.phtml?page=2&id=7325 |адказны =[[Людміла Крушынская ]]|выданьне=[[Культура (газэта)|Культура.]]|тып=газэта|месца= |выдавецтва= |год=2012, 28 сакавіка - 2012, 04 красавіка.  |выпуск=|том=|нумар=17 (1040)  | старонкі= |isbn=}}</ref>.

== Сям’я ==
* Жонка [[Тамара Нікалаева]] (18 сакавіка 1943, [[Ляды (Ігуменскі раён)|Ляды]], [[Ігуменскі раён]], [[Менская вобласьць]] — акторка [[Гарадзенскі абласны драматычны тэатар|Гарадзенскага абласнога драматычнага тэатра]] й [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы]], заслужаная артыстка Рэспублікі Беларусь.
* Дачка [[Натальля Апіёк]] (22 чэрвеня 1969, [[Горадня]]) — скульптарка.

== Узнагароды ==
* Ганаровае званьне «[[Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь]]» (2002).
* «Прэмія Беларускага Фонду імя Тадэвуша Касьцюшкі».
* «[[Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь]]» (2007),
* «[[Ордэн Францішка Скарыны]]» (2011).
* «Ганаровы грамадзянін Дубровенскага раёну» (2018)<ref>{{Артыкул| аўтар = | загаловак = В Дубровенском районе пополнили список Почетных граждан| спасылка  = http://www.dubrovno.by/?p=33236 | мова  =ru | выданьне  =«Дняпроўская Праўда» | тып =газэта | год  = 2018, 23 чэрвеня| том   = | нумар  = | старонкі  = | issn  = }}</ref>.

== Бібліяграфія ==
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Каталог областной художественной выставки, посвященной 100-летию со дня рождения В. И. Ленина. Гродно, 1969―70 гг.|арыгінал = |спасылка = |адказны = составил Н. А. Опиок|выданьне = |месца =[[Горадня|Гродно]]|выдавецтва = |год = 1970|том = |старонкі = |старонак = 14|сэрыя = |isbn = |наклад = }}
* {{Кніга|аўтар =  |частка = |загаловак =Беларускі пейзажны жывапіс: альбом |арыгінал = |спасылка = |адказны =складальнік [[Рыгор Шаура|Шаура Р. Ф.]] |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва =[[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год =1982 |том = |старонкі = № 110 (Яблыня зімой. 1978 ДВП, алей. 110×90) |старонак =164 |сэрыя = |isbn = |наклад =20000 }}
* {{Кніга|аўтар =Леанід Левановіч.|частка = |загаловак = Дзікая ружа: раман, аповесць, апавяданне|арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак М. А. Апіёк |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = 334|сэрыя = |isbn = 5-340-01125-9|наклад = 6000}}
* {{Кніга|аўтар =[[Барыс Іванавіч Сачанка|Барыс Сачанка]].|частка = |загаловак =Выбраныя творы : у 3 т. |арыгінал = |спасылка = |адказны =прадмова С. Андраюка; мастак М. А. Апіёк |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1993―1995|том = 1―3|старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = 5-340-01224-7|наклад = 5000}}
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Мікола Апіок. Жывапіс = Nikolay Opiok. Painting|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларускі саюз мастакоў]] |год = 1996|том = |старонкі = |старонак = 17|сэрыя = |isbn = |наклад = }}
* М. Апіёк. Да роднай крыніцы. // {{Літаратура/Памяць/Дубровенскі раён|1}} С. 511—512
* {{Артыкул| аўтар = Церабун, У.| загаловак = Ідзе вольна, а можа яшчэ і бегчы. | спасылка  = | мова  = | выданьне  =[[Мастацтва (часопіс)|Мастацтва]] | тып =часопіс | год  = 2006| том   = | нумар  = 1| старонкі  = 20—21 | issn  = }}
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Сучасны беларускі жывапіс, XXI стагоддзе = Современная белорусская живопись, XXI век = Modern Belarusian Painting, XXI century: альбом|арыгінал = |спасылка = |адказны =аўтар тэксту, складанне, пераклад на беларускую мову: К. С. Аксёнава ; аўтар уступнага артыкула Н. В. Шаранговіч ; пераклад на англійскую мову С. В. Місюк |выданьне =  |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі|Беларуская энцыклапедыя]] |год = 2010|том = |старонкі =16 |старонак = 431|сэрыя = |isbn = 978-985-11-0519-5|наклад = 2000}}
* {{артыкул|аўтар = Сьвятлана Берасьцень. | частка = |загаловак =Угледзецца ў вобраз.|арыгінал = |спасылка =  https://zviazda.by/sites/default/files/lim17_2012.pdf|адказны = |выданьне=[[Літаратура і мастацтва]]|тып=газэта|месца= |выдавецтва= |год=2012, 27 красавіка|выпуск=|том=|нумар=17(4663) | старонкі=19 |isbn=}}
* {{артыкул|аўтар =Вераніка Канюта.| частка = |загаловак =Вайна і мір Мікалая Апіёка: гутарка з ваенным мастаком. |арыгінал = |спасылка = https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/08/1376062156_3.pdf |адказны =[[Алесь Карлюкевіч]]|выданьне=[[Звязда]]|тып=газэта|месца=[[Менск]] |выдавецтва= |год=2013, 8 жніўня  |выпуск=|том=|нумар=146 | старонкі=3|isbn=}}
* {{Артыкул| аўтар = [[Яўген Шунейка]].| загаловак = «Час і асоба» Мікалая Апіёка ў галерэі Міхаіла Савіцкага.| спасылка  = | мова  = | выданьне  = [[Мастацтва (часопіс)|Мастацтва]] | тып =часопіс | год  = 2015| том   = | нумар  = 12| старонкі  = 19 | issn  = }}
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Отечеству служим: живопись. Графика. Скульптура. (К 15-летию Студии военных художников)|арыгінал = |спасылка = |адказны =составитель Н. А. Опиок |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = Четыре четверти|год = 2019|том = |старонкі = 60—73 |старонак = 108, 3|сэрыя = |isbn = 978-985-581-258-7|наклад = 100}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
=== Артыкулы ===
* {{Артыкул| аўтар = Васільеў, Л.| загаловак = Мастак з Макараўкі | спасылка  = | мова  = | выданьне  = Дняпроўская  праўда | тып =газэта | год  =1998, 23 верасьня | том   = | нумар  = | старонкі  = 3 | issn  = }}
* {{Артыкул| аўтар = [[Барыс Крэпак]].| загаловак = А пачыналася ўсё з тэатра…| спасылка  = | мова  = | выданьне  =[[Культура (газэта)|Культура]] | тып = газэта | год  = 2005, 19 лістапада| том   = | нумар  = | старонкі  = 7 | issn  = }}
* {{Кніга|аўтар =Юрий Сохарь.|частка = |загаловак = Мастера искусств : размышления-эссе, очерки о режиссерах, актерах, художниках театра|арыгінал = |спасылка = |адказны =  |выданьне =  |месца =[[Менск|Минск]]|выдавецтва = [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў|Белорусская государственная академия искусств]]|год = 2005|том = |старонкі =352—364 |старонак = 502+32|сэрыя =Жизнь и творчество выдающихся людей искусства |isbn = 985-6708-16-8|наклад = 1000}}
* {{Артыкул| аўтар = Фатыхава, Г.| загаловак = Партрэт жанру майстра.| спасылка  = | мова  = | выданьне  =[[Беларусь (1944)|Беларусь]] | тып =часопіс | год  = 2006| том   = | нумар  = 11—12| старонкі  = 56| issn  = }}

=== Энцыкляпэдыі, даведнікі ===
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак = Беларускі саюз мастакоў: Энцыклапедычны даведнік |арыгінал = |спасылка = |адказны = аўтар-складальнік [[Барыс Крэпак|Б. А. Крэпак]]  і інш.|выданьне =  |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = ВТАА «Кавалер Паблішерс» |год = 1998 |том = |старонкі = 25 |старонак = 664 |сэрыя = |isbn = 985-6427-09-6|наклад = 3000}}
* {{Кніга|аўтар =[[Андрэй Каляда | А. А. Каляда]].|частка = |загаловак = Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў (1949–2004)|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =|месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў]] |год = 2005 |том = |старонкі = 90 |старонак = 591|сэрыя = Да 60-годдзя Бел. дзярж. акад. мастацтваў |isbn = 985-6708-11-7|наклад = }}
* {{Літаратура/Гісторыя беларускага мастацтва|6}} С. 78, 188, 207, 215.
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Уладзімір Караткевіч: энцыклапедыя  |арыгінал = |спасылка = |адказны = рэдкалегія: В. У. Ваніна (галоўны рэдактар) і інш. |выданьне =  |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі|Беларуская Энцыклапедыя]] |год = 2020 |том = |старонкі = 16 |старонак = 431 |сэрыя = |isbn = 978-985-11-1257-5 |наклад = 1000}}
* {{Літаратура/Памяць/Дубровенскі раён|1}} С. 510.
* {{артыкул|аўтар =[[Ларыса Салавей|Л. Ф. Салавей.]]| частка = |загаловак =Апіёк Мікалай Апанасавіч.|арыгінал = |спасылка =|адказны =Рэдкал.: [[Генадзь Пашкоў|Г. П. Пашкоў]]|і інш.|выданьне=[[Беларуская энцыкляпэдыя]]|тып=энцыкляпэдыя|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі|Беларуская Энцыклапедыя]]|год=2004  |выпуск=|том=18. Кніга 1: Шчытнікі — Яя|нумар= | старонкі=335|isbn=985-11-0035-8}}
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Францыск Скарына: энцыклапедыя|арыгінал = |спасылка = |адказны =Рэд. калегiя: У. У. Андрыевіч (гал. рэд.), [[Алесь Суша|А. А. Суша]] (навук. рэд.) і інш. |выданьне = 2-е |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі|Беларуская энцыклапедыя]] |год = 2017|том = |старонкі = 25 |старонак = 568|сэрыя = |isbn = 978-985-11-1033-5|наклад = }}
* {{Літаратура/Тэатральная Беларусь|аўтар = |частка  = |том =1 |старонкі  =102 }} С. 46.
* {{Літаратура/ЭКБ|1}} — С. 90.
* {{Літаратура/Энцыкляпэдыя літаратуры і мастацтва Беларусі|1 }} — С. 145.

== Вонкавыя спасылкі ==
* [https://bis.nlb.by/ru/documents/132366 Апіёк Мікалай Афанасьевіч]. Беларусь у асобах і падзеях.

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Апіёк, Мікола Апанасавіч}}
[[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў]]
[[Катэгорыя:Беларускія мастакі]]
[[Катэгорыя:Сябры Беларускага саюзу мастакоў]]