Кан (горад)

	Кан
	франц. Caen
Герб Кану
Краіна:	Францыя
Дэпартамэнт:	Кальвадос
Рэгіён:	Нармандыя
Кіраўнік:	Aristide Olivier[d]
Плошча:	25,7 км²
Вышыня:	8 м н. у. м.
Насельніцтва (2016)
колькасьць:	105 403 чал.
шчыльнасьць:	4101,28 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	2 31
Паштовыя індэксы:	14000, 14300
Геаграфічныя каардынаты:	49°10′53″ пн. ш. 0°21′49″ з. д. / 49.18139° пн. ш. 0.36361° з. д.Каардынаты: 49°10′53″ пн. ш. 0°21′49″ з. д. / 49.18139° пн. ш. 0.36361° з. д.
	Кан на мапе Францыі Кан
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.ville-caen.fr/

Кан (па-француску: Caen, па-нармандзку: Caën) — горад у Францыі, адміністрацыйны цэнтар дэпартамэнту Кальвадосу ў рэгіёне Нармандыі. Да 1 студзеня 2016 году ён зьяўляўся адміністрацыйным цэнтрам рэгіёну Ніжняй Нармандыі. Насельніцтва гораду на 2016 год складала 105 403 чалавек.

Геаграфія

Кан разьмешчаны на берагах ракі Орну, прыкладна за 10 км ад таго адрэзка ўзбярэжжа праліву Ля-Маншу, які мае сярод турыстаў мянушку «Нармандзкай Швайцарыі». З портам Уістрэам на беразе Ля-Маншу яго злучае пракладзены на загад Напалеона III марскі канал. Па тэрыторыі гораду таксама працякае мноства дробных рэк, галоўным чынам забраных у калектары.

Гісторыя

Першыя зьвесткі пра Кан адносяцца да кіраваньня герцагаў Нармандыі, адзін зь якіх, Вільгельм Заваёўнік, зрабіў Кан сваёй сталіцай. На працягу ўсёй сваёй гісторыі Кан падзяляў лёс Нармандыі; у 1204 годзе разам зь ёю перададзены Яанам Безьзямельным францускай кароне. У 1346 годзе ангельцы ўзялі яго прыступам; канчаткова вярнуўся да Францыі горад толькі ў 1450 годзе. У 1432 годзе Джон Ланкастэрскі заснаваў Канскі ўнівэрсытэт, які за сваю гісторыю ня раз зачыняўся й аднаўляў працу (у сучасным выглядзе — з 1957 году).

Да адмены Нанцкага эдыкту ў 1685 годзе большасьць насельніцтва Кану складалі гугеноты. У гады Вялікай Францускай рэвалюцыі горад далучыўся да жырандыстаў. Бітва за Кан улетку 1944 году пакінула старажытны горад у руінах. Старадаўняя забудова на дзьве траціны была разбурана. У 1948—1962 гадах паводле пляна Маршала быў адбудаваны сучасны горад з прамысловымі зонамі й зялёнымі насаджэньнямі.

Славутасьці

Канскі замак XI—XII стагодзьдзяў — адна з найбуйнейшых сярэднявечных крэпасьцяў на захадзе Эўропы. У наш час тэрыторыю старажытнай цьвярдыні займаюць розныя мастацкія й гістарычныя музэі.
З часоў Вільгельма Заваёўніка ацалелі ўслаўленыя помнікі нармандзкай раманікі — саборная царква Сэнт-Эт’ен пры мужчынскім абацтве й царква Троіцы пры жаночым манастыры. У гэтых храмах да Францускай рэвалюцыі былі пахаваныя, адпаведна, сам Вільгельм Заваёўнік і ягоная жонка Матыльда Фляндрская. Фасад саборнай царквы строгі й ляканічны, 90-мэтровыя вежы ўвенчаны шпілямі XIII стагодзьдзя. Астатнія будынкі мужчынскага абацтва перабудаваны ў XVII стагодзьдзі; з 1960 году ў іх зьмяшчаюцца органы мясцовага самакіраваньня. Жаночы манастыр моцна паноўлены працамі паплечнікаў Віёле-ле-Дзюка.
Жамчужынай старога Кану лічылася ажурная позьнегатычная царква сьв. Пятра. У 1944 годзе яна была разбурана, у наш час цалкам адрэстаўравана.
З помнікаў грамадзянскага дойлідзтва — маёнткі XVI стагодзьдзя; у адным зь іх нарадзіўся паэт Малерб.
У памяць пра падзеі Другой сусьветнай вайны ў 1988 годзе быў адкрыты Мэмарыял міру.

Вонкавыя спасылкі