Прагляд крыніцы для Зьміцер Прышчэпаў

{{Палітык
|імя                = Зьміцер Прышчэпаў
|выява              = Zmicer-Pryshchepau.jpg
|памер              = 200пкс
|подпіс_пад_выявай  = 
|пасада             = {{Сьцяг БССР 1919}} намесьнік старшыні Дзяржпляну БССР
|пачатак_тэрміну    = 1929
|канец_тэрміну      = верасень 1929
|прэзыдэнт          = 
|прэм’ер-міністар   = 
|папярэднік         = 
|наступнік          = 
|пасада2            = {{Сьцяг БССР 1919}} наркам земляробства БССР
|пачатак_тэрміну2   = сьнежань 1924
|канец_тэрміну2     = 1929
|папярэднік2        = 
|наступнік2         = 
|прэм’ер-міністар2  = 
|прэзыдэнт2         = 
|нацыянальнасьць    = [[беларусы|беларус]]
|партыя             = [[КПБ]]
|сужэнец            = 
|дзеці              = 
|адукацыя           = 
|рэлігія            = 
|бацька             = 
|маці               = 
|подпіс             = 
|узнагароды         = 
}}
[[Файл:З. Прышчэпаў. Сельская гаспадарка і сялянка.jpg|міні|справа|250пкс|Вокладка працы Зьмітра Прышчэпава<br /> «Сельская гаспадарка<br /> і сялянка». 1926]]
'''Зьміцер Філімонавіч Прышчэпаў''' (21 лістапада 1896, в. [[Калодніца]], цяпер [[Крупскі раён]] — 31 студзеня 1940, [[Менск]]) — дзяржаўны і грамадзкі дзяяч БССР.

== Біяграфія ==
Здаў экстэрнам іспыты на званьне народнага настаўніка. У 1915-м быў мабілізаваны на вайсковую службу ў царскую армію. Прайшоўшы паскораны курс навучаньня ў [[Віленская вайсковая вучэльня|Віленскай вайсковай вучэльні]], быў [[прапаршчык]]ам, потым — камандзірам роты 698-га Шыргародзкага палка. Пасьля рэвалюцыі салдаты абралі яго сваім палкавым камандзірам. У 1918 годзе ўзначальваў [[антыбальшавіцкае паўстаньне ў Сяньне]]<ref>[http://old.knihi.com/pytanni/115.html 115. Дзе ў Беларусі былі арганізаваныя паўстанні супраць камуністаў?]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // 150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі</ref>.

Ад імя губвыканкаму падпісаў у 1924-м акт пра вяртаньне Віцебскай губэрні (адарванай бальшавікамі ад Беларусі ўзімку 1919-га) у склад [[БССР]]<ref>[http://www.svaboda.org/content/transcript/755093.html Імёны Свабоды: Зьміцер Прышчэпаў] [[Радыё Свабода]]</ref>. У 1924—1929 — наркам земляробства БССР. Прыхільнік ідэі «хутарызацыі» і абароны моцных сялянскіх гаспадарак пры абмежаваньні калгаснага ладу. З 1926 году пачаў выдаваць свае працы выключна на беларускай мове.

У верасьні 1929 арыштаваны па справе «[[Саюз вызваленьня Беларусі|Саюзу вызваленьня Беларусі]]». Спрабаваў скончыць жыцьцё самагубствам, але паўжывога яго выцягнулі зь пятлі, каб засудзіць на 10 гадоў лягераў. Пазьней справа [[Аляксандар Адамовіч|Адамовіча]], Прышчэпава, [[Антон Баліцкі|Баліцкага]] і [[Усевалад Ігнатоўскі|Ігнатоўскага]] была выдзеленая ў асобнае справаводзтва. 18 траўня 1931 году прысуджаныя да 10 гадоў пазбаўленьня волі. 3 чэрвеня 1937 году Галоўная ўправа ў справах літаратуры і выдавецтваў [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]] (Галоўліт БССР) выдала Загад № 33 «Сьпіс літаратуры, якая падлягае канфіскацыі зь бібліятэк грамадзкага карыстаньня, навучальных установаў і кнігагандлю». Паводле Загаду, «усе кнігі» Зьмітра Прышчэпава прадугледжвалася «спальваць»<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Алесь Лукашук]].|загаловак=Мова гарыць (Загад № 33)|спасылка=http://imperiaduhu.by/gistoryia/gist-novychas/novy%20-20-1-BSSR/novy-20-1-BSSR/mova-garyc.html|выданьне=[[Спадчына (часопіс)|Спадчына]]|тып=часопіс|год=1996|нумар=3|старонкі=76—91|issn=0236-1019}}</ref>. У чэрвені 1937-га Прышчэпава выпусьцілі на волю, але праз 2 месяцы ізноў арыштавалі ў [[Магадан]]е. У 1939 яго вярнулі ў БССР, асудзілі паўторна і прыгаварылі да расстрэлу па этапу, дзе ён не дачакаўся выкананьня сьмяротнага прысуду — памёр у турэмным шпіталі<ref>[https://web.archive.org/web/20160305011434/http://jivebelarus.net/at_this_day/birth-of-zmicer-pryshchepau.html «Чырвоны» Сталыпін з Беларусі]</ref>.

== Працы ==
* Сельское хозяйство Белорусской ССР и мероприятия по его восстановлению : Сборник / Нар. комиссариат земледелия БССР; Под общ. ред. Д.Прищепова. — Мн. : Изд. Наркомзем БССР, 1925. — 76, [1] с.
* {{Кніга|аўтар =Д. Прищепов.|частка = |загаловак =Крестьянка в сельском хозяйстве |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =  |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = ЦК КП(б)Б |год =1925 |том = |старонкі = |старонак = 20|сэрыя = |isbn = |наклад =3000 }}
* {{Кніга|аўтар =З. Прышчэпаў.|частка = |загаловак =Сельская гаспадарка і сялянка|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]]|выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Беларускае дзяржаўнае выдавецтва]] |год =1927 (вокладка 1926)|том = |старонкі = |старонак = 82|сэрыя =Бібліятэчка работніцы і сялянкі |isbn = |наклад =5000 }}
* {{Артыкул| аўтар = Зьм. Прышчэпаў. | загаловак =Сельская гаспадарка Прусіі і Даніі ў параўнаньні з беларускай. | спасылка  = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Savieckaja_Bielarus.pdf.zip/1927-239.pdf | мова  = | выданьне  =[[Савецкая Беларусь (газэта)|Савецкая Беларусь]] | тып = газэта | год  = 1927, 20 кастрычніка | том   = | нумар  = 239 (2131)| старонкі  = 2 | issn  = }}
* {{Артыкул| аўтар = Зьм. Прышчэпаў. | загаловак =Сельская гаспадарка Прусіі і Даніі ў параўнаньні з беларускай. | спасылка  = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Savieckaja_Bielarus.pdf.zip/1927-240.pdf | мова  = | выданьне  =[[Савецкая Беларусь (газэта)|Савецкая Беларусь]] | тып = газэта | год  = 1927, 21 кастрычніка | том   = | нумар  = 240 (2132)| старонкі  = 2 | issn  = }}
* {{Артыкул| аўтар = Зьм. Прышчэпаў. | загаловак =Сельская гаспадарка Прусіі і Даніі ў параўнаньні з беларускай. | спасылка  = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Savieckaja_Bielarus.pdf.zip/1927-241.pdf | мова  = | выданьне  =[[Савецкая Беларусь (газэта)|Савецкая Беларусь]] | тып = газэта | год  = 1927, 22 кастрычніка | том   = | нумар  = 241 (2133)| старонкі  = 2 | issn  = }}
* {{Артыкул| аўтар = Зьм. Прышчэпаў. | загаловак =Сельская гаспадарка Прусіі і Даніі ў параўнаньні з беларускай. | спасылка  = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Savieckaja_Bielarus.pdf.zip/1927-242.pdf | мова  = | выданьне  =[[Савецкая Беларусь (газэта)|Савецкая Беларусь]] | тып = газэта | год  = 1927, 23 кастрычніка | том   = | нумар  = 242 (2134)| старонкі  = 3 | issn  = }}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* Мяснікоў, Анатоль Фёдаравіч. Айчыны верныя сыны : Гіст. нарысы. — Мн. : Дзярж. прадпрыемства «Дом прэсы», 1997. — 95 с — (Бібліятэка часопіса «[[Маладосць]]»; 5 (107)).
* Бусько В. Н. Прышчэпаў З. Сельская гаспадарка і сялянка // Реферат в сб.: «Научно-реферативный бюллетень». Мн.: БелНИИНТИ, 1989. № 97. С.136-140.
* Калупаеў (Акуліч) У. А. Забыты рэнесанс. Беларуская эканамічная школа 1920-х г. // Arche. — 2005. — №2. С. 129—138.
* {{Кніга|аўтар=[[Алег Дзьячкоў]].|частка=Беларускія эканамісты Зьміцер Прышчэпаў і Ян Кісьлякоў па дакумэнтах Дзяржаўнага архіва Магілёўскай вобласьці|загаловак=Гісторыя Магілёва : мінулае і сучаснасьць : зборнік прац Х міжнар. навук. канф. 25-26 траўня 2017 г., Магілёў|арыгінал=|спасылка=|адказны=уклад. [[Аляксей Бацюкоў]], [[Ігар Пушкін]]|выданьне=|месца=Магілёў|выдавецтва=[[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт харчаваньня]]|год=2017|старонкі=|старонак=482|isbn=978-985-6985-85-3|наклад=}}
* Акшевский, Игорь Мечиславович. Он любил эту землю : Повесть о наркоме, неправедно осужден., сослан. и, вероятно, расстрелян., не получившем после своей смерти пяди земли на могилу. — Мн. : Беларусь, 1991. — 127 с ISBN 5-338-00835-1: 70 к.
* Бусько В. Н. Экономическая наука Беларуси в 30-е годы ХХ в. Минск. 2005. 298 с.
* Бусько В. Н. Экономическая мысль Беларуси в период НЭПа (1920-е годы). Минск. 2000. 280 с.

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Прышчэпаў, Зьміцер}}
[[Катэгорыя:Памерлі ў Менску]]
[[Катэгорыя:Міністры БССР]]
[[Катэгорыя:Народныя камісары земляробства БССР]]
[[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]]
[[Катэгорыя:Асуджаныя па справе «Саюзу вызваленьня Беларусі»]]