Прагляд крыніцы для Запароскія казакі

'''Запароскія казакі'''&nbsp;— частка [[Казакі|ўкраінскіх казакаў]], якія сяліліся за [[Дняпроўскія парогі|дняпроўскімі парогамі]], па-за тэрыторыяй якіх-кольвек дзяржаваў. Назву атрымалі ад разьмяшчэньня свайго штабу, які называўся ''«[[Запароская Сеч|Сеччу]]»''.

== Паходжаньне і назва ==
Стэпавая мясцовасьць ніжэй дняпроўскіх парогаў здаўна звалася [[Запарожжа]]м. У 1397 року [[Залатая Арда|золатаардынскі]] хан [[Тахтамыш]] перадаў Кіеўшчыну, Падольле, Чарнігаўшчыну і частку [[Дзікае поле|Дзікага поля]] вялікаму князю літоўскаму [[Вітаўт]]у ў абмен на абарону ад [[Тымур|Тамэрлана]].

Цюрскае слова «казак» азначала «ахоўнік» ці наадварот&nbsp;— «збойца». Першыя спагады пра іх датаваныя 1489 рокам падчас паходу польскага караля [[Ян I Ольбрахт|Яна Ольбрахта]] на татараў.

== Запароская Сеч ==
{{Асноўны артыкул|Запароская Сеч}}
[[Запароская Сеч]] зьявілася ў XVI стагодзьдзі. У 1550-х роках князь [[Зьмітро Вішнявецкі]] зьдзейсьніў экспэдыцыю да дняпроўскіх парогаў і на высьпе Малая Хортыца пабудаваў фартэцыю для абароны паўднёвых межаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Літоўска-рускай дзяржавы]]. У склад гарнізону ўваходзілі як казакі, так і шляхта, драбы, слугі. Пабудаваны Вішнявецкім замак стаў прататыпам казацкага ўмацаваньня, якое, атабарыўшыся на высьпе Тамакоўка ў 60—70-х роках XVI стагодзьдзя, атрымала назву Запароскае Сечы.

== Глядзіце таксама ==
* [[Казакі]]

== Літаратура ==
* ''П.&nbsp;М.&nbsp;Сас''. [https://web.archive.org/web/20160413210204/http://history.org.ua/?encyclop&termin=Zaporozkykh_kozakiv_polit_kult Запорозьких козаків політична культура] // {{Літаратура/Энцыкляпэдыя гісторыі Ўкраіны|3|275}}
* ''П.&nbsp;М.&nbsp;Сас''. [https://web.archive.org/web/20160803103226/http://www.history.org.ua/?encyclop&termin=Zaporozkykh_kozakiv_systema_cinnostey Запорозьких козаків система цінностей] // {{Літаратура/Энцыкляпэдыя гісторыі Ўкраіны|3|277}}
* {{Кніга
 | назва = Український Гетьманат: нариси історії національного державотворення XVII—XVIII&nbsp;ст. Кн. 1 // Військо Запорозьке першої половини XVII ст. // НАН України. Інститут історії України. ‒ К.: Інститут історії України, 2018. ‒ 610 с. ISBN 978-966-02-8350-3
 | прозьвішча = Сас
 | імя = Петро
 | год = 2018
 | ref = harv }}

{{Бібліяінфармацыя}}
{{Накід}}

[[Катэгорыя:Запароскія казакі| ]]