Закапанскі стыль

Ганак вілы Каліба

Музэй Караля Шыманоўскага «Атма» ў Закапаным

Капліца Найсьвяцейшага сэрца Ісуса (Закапанэ)

Віла пад Едламі

Закапа́нскі стыль — архітэктурны стыль, уведзены Станіславам Віткевічам у 90-х роках XIX стагодзьдзя. У асноўным выкарыстоўваўся ў будаўніцтве пансыянатаў.

Віткевіч за ўзор узяў традыцыйны стыль будаўніцтва падгальскіх гуралаў, узбагаціўшы яго элемэнтамі мадэрну, імкнуўся стварыць аснову для сучаснай польскай народнай архітэктуры на аснове культуры Падгальля. Першыя праекты рэалізоўваў у загарадных хатах і вілах у курортным месьце Закапанэ. Прапагандыстамі ягонага стылю былі між іншых Уладыслаў Матлякоўскі, Валеры Эліяш-Радзікоўскі і Яраслаў Вайцяхоўскі.

У закапанскім стылі выраблялася таксама мэбля, гаспадарчыя прылады, адзеньне, вырабы з парцаляну, музычныя інструмэнты і сувэніры. Элемэнты культуры гуралаў пранікалі таксама ў творчасьць кампазытараў і пісьменьнікаў. У шырэйшым панятку закапанскі стыль ахоплівае ўсе праявы пранікненьня народнай культуры Падгальля ў агульнанацыянальную культуру.

Галоўнымі асаблівасьцямі стылю зьяўляюцца падмуркі з колатага каменю, высокі гонтавы дах, вялікая колькасьць дэкаратыўных элемэнтаў.

На Беларусі

За польскім часам закапанскі стыль стаў распаўсюджвацца і ў Заходняй Беларусі, дзе яго прапагандавалі Юліюш Клос(pl) і Лявон Вітан-Дубейкаўскі.

Захаваліся дзясяткі прыкладаў будынкаў у гэтым стылі, большасьць зь якіх у аварыйным стане. Некаторыя ўнесеныя ў Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь.

Глядзіце таксама

• Драўляная архітэктура

Літаратура

• Мечыслаў Ян Супрон. Уплыў закапанскага стылю на будаўніцтва касьцёлаў у Заходняй Беларусі // Arche Пачатак. — 4 траўня 2013.
• Лаўрэш Леанід. Архітэктура нацыянальнага рамантызму на Лідчыне // Наша слова № 37 (1032) 14 верасня 2011 г; №38 (1033) 21 верасня 2011 г.

Вонкавыя спасылкі

• Styl zakopiański
• Музэй закапанскага стылю