Прагляд крыніцы для Ганна Ягелонка

{{Манарх
| Імя                 = Ганна Ягелонка
| Лацінка             = Hanna Jagiełonka
| Тытул               =
| Жанчына             = так
| Партрэт             = Hanna Jagiełonka. Ганна Ягелонка (M. Kober, 1576).jpg
| Памер               =
| Апісаньне           = Ганна Ягелонка. Марцін Кобэр, 1587 г.
| Герб                = [[Файл:POL_COA_Anna_Jagiellon.svg|20пкс]]
| Пасада              = [[Сьпіс польскіх манархаў|Каралева польская]]
| Пачатак тэрміну     = 1576
| Канец тэрміну       = 1586
| Каранацыя           =
| Рэгент              =
| Сукіраўнік          =
| Папярэднік          =
| Наступнік           =
| Пасада2             = [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|Вялікая княгіня літоўская]]
| Пачатак тэрміну2    = 1576
| Канец тэрміну2      = 1586
| Каранацыя2          =
| Рэгент2             =
| Сукіраўнік2         =
| Папярэднік2         =
| Наступнік2          =
| Імя пры нараджэньні =
| Дата нараджэньня    = {{Нарадзіўся|18|10|1523}}
| Месца нараджэньня   = [[Кракаў]]
| Дата сьмерці        = {{Памёр|9|9|1596}}
| Месца сьмерці       = [[Варшава]]
| Дата пахаваньня     =
| Месца пахаваньня    =
| Нашчадкі            =
| Каралеўскі дом      = [[Ягелоны]]
| Дынастыя            = [[Ягайлавічы]] ([[Гедзімінавічы]])
| Каралеўскі гімн     =
| Каралеўскі дэвіз    =
| Муж                 = [[Стэфан Баторы]]
| Жонка               =
| Жонкі               =
| Сужэнец             =
| Бацька              = [[Жыгімонт Стары]]
| Маці                = [[Бона Сфорца]]
| Узнагароды          =
| Подпіс              = Autograph of Anna Jagielonka.PNG
| Памер подпісу       =
| Сайт                =
}}

'''Ганна Ягелонка''' ({{Нарадзіўся|18|10|1523}}, [[Кракаў]] — {{Памёр|9|9|1596}}, [[Варшава]]) — [[Сьпіс каралёў польскіх|каралева польская]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікая княгіня літоўская]] (1576—1596), жонка [[Стэфан Баторы|Стэфана Баторыя]].

== Біяграфія ==
Дачка караля польскага і вялікага князя літоўскага [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта Старога]] і [[Бона Сфорца|Боны Сфорца]]. Бацькі ня здолелі выдаць Ганну замуж (відаць, праз спэцыфічнае стаўленьне каралевы-маці да сваіх дзяцей<ref name="zz">[[Ірына Масьляніцына]], [[Мікола Багадзяж]]. [https://web.archive.org/web/20100623092237/http://www.jurnal.by/list/932/vosenskaya_kvetka_yagelonau.html Восеньская кветка Ягелонаў] // «ЖЖ», люты 2009.</ref>), як і наступны кароль і вялікі князь, ейны брат [[Жыгімонт Аўгуст]] (ён плянаваў выдаць Ганну за кагосьці з [[Габсбургі|Габсбургаў]], заходне-паморскіх князёў, швэдзкіх Вазаў).

У 1550—1560-я на шлюб з Ганнай прэтэндавалі дацкі прынц Магнус, курляндзкі герцаг Готард Кетлер, пфальцграф Рыхард Вітэльсбах.

=== Гаспадарства ===
[[Файл:Kober Queen Anna Jagiellon.jpg|міні|зьлева|200пкс|Ганна ў строі ўдавы]]

Па сьмерці Жыгімонта Аўгуста (1572) зрабілася сымбалем ягелонскай манархіі і магла прэтэндаваць на сталец [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Рукі Ганны пачалі дамагацца францускі прынц [[Генрык Валезы]] і сын нямецкага імпэратара Эрнст, якія спадзяваліся такім чынам павялічыць свае шанцы заняць сталец Рэчы Паспалітай. Па абраньні каралём і вялікім князем Генрык Валезы, аднак, з Ганнай не ажаніўся і неўзабаве зьехаў у [[Францыя|Францыю]].

У час II бескаралеўя 13 сьнежня 1575 прыхільнікі [[Ягелоны|Ягелонаў]] абвясьцілі Ганну каралевай, а 15 сьнежня 1575 ейным мужам вызначылі [[Стэфан Баторы|Стэфана Баторыя]], які мусіў атрымаць сталец Рэчы Паспалітай (Ганна падтрымлівала яго абраньне<ref name="zz"/>). 1 траўня 1576 адбыўся шлюб і ўрачыстая каранацыя Ганны і Стэфана.

Па сьмерці Стэфана Баторыя (1586) паводле закону мела права ўзначаліць Рэч Паспалітую, але ня здолела атрымаць уладу, у выніку чаго пачалося новае бескаралеўе. Прапанавала абраць на сталец швэдзкага каралевіча [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта]], сына сваёй сястры [[Кацярына Ягелонка|Кацярыны]], што неўзабаве і ажыцьцявілася.

=== Дзейнасьць ===
Не набыла палітычнай вагі ў дзяржаве і займалася ўладкаваньнем сваіх маёнткаў, мэцэнацтвам. У час панаваньня Жыгімонта Вазы (1587—1632) таксама не адыгрывала палітычнай ролі.

У 1581 атрымала ад мужа вена памерам 30 тыс. злотых, запісаных на маёнтках у Вялікім Княстве Літоўскім, у тым ліку [[Кобрынская эканомія|Кобрынскую эканомію]] і [[Пружаны]]. Надала [[Магдэбурскае права]] і гербы [[Пружаны|Пружанам]] (6 траўня 1589), [[Кобрынь|Кобрыню]] і [[Гарадзец|Гарадцу]] (10 сьнежня 1589).

Фундавала ў Вялікім Княстве некалькі касьцёлаў (у 1590 — у [[Паланга|Паланзе]] і [[Горжды|Горждах]], у 1596 — у [[Акмяны|Акмянах]])<ref>Ганна Ягелонка // {{Літаратура/ЭВКЛ|3к}} С. 154.</ref>.

== Галерэя ==
<gallery widths="150" heights="150" caption="Іканаграфія каралевы і вялікай княгіні Ганны" class="center">
Cranach the Younger Anna Jagiellon.jpg|[[Лукас Кранах|Л. Кранах]], каля 1555 г.
Hanna Jahiełonka. Ганна Ягелонка (1590).jpg|[[Марцін Кобэр|М. Кобэр]], каля 1590 г.
Hanna Jagiełonka. Ганна Ягелонка (M. Kober, 1586).jpg|М. Кобэр, каля 1586 г.
Anne Jagiellon.jpeg|Фрагмэнт карціны [[Ян Матэйка|Я. Матэйкі]], 1869 г.
</gallery>

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}

{{Вялікія князі літоўскія}}
{{Каралі Польшчы}}

[[Катэгорыя:Вялікія княгіні літоўскія]]
[[Катэгорыя:Каралевы польскія‎]]
[[Катэгорыя:Ягайлавічы]]