Апх’ярца

Апхьарца або апхіарца — струнна-смычковы музычны інструмэнт. Апхьарца — адзін з асноўных народных музычных інструмэнтаў абхаза-адыгскіх народаў.

Апхьарца ўяўляе сабой двухструнны інструмэнт з вузкім верацёнападобным корпусам. Галоўка, шыйка і корпус вырабляюцца з аднаго дрэва. Корпус дзяўбаны, дно выпуклае, дэка плоская, яловая. У дэке выразаныя рэзарнатарныя адтуліны. На тыльным боку корпуса, у пераходу яго ў шыйку, маецца адтуліна, у якое, як у футарал, апускаецца смычок. Струны жыльныя, унізе прывязваюцца да струнаўтрымальнік ў выглядзе драўлянай планкі. Падстаўка для струн высокая, выгінастая. Смычок прамы, вонкава нагадвае стралковы лук. Волас зьяднаньне конскі, які перад гульнёй шаруюць смалой, прымацаванай да тыльнага боку корпуса. Граюць на апхьарце седзячы, трымаючы прыладу апушчаным уніз у нахільным становішчы, заціснуўшы канец корпуса паміж каленамі.

Пад акампанэмэнт апхьарцы сьпяваліся ў асноўным гісторыка-гераічныя песьні. У мінулым у кожным атрадзе былі свае апхьарцысты. Яны хадзілі ў бой наперадзе войска. Назоў «апхьарца» па сваім паходжаньні зьвязана з вайскоўцам побытам народа і ўзыходзіць дарэчы «апхъарцага», што ў перакладзе па-беларуску азначае «то, чым падахвочваюць ісьці наперад». Абхазы выкарыстаюць сьпеў пад апхьарцу і як гаючы сродак.