Прагляд крыніцы для Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз

{{Футбольны клюб
|Назва          = Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз
|Лягатып        = Wolverhampton Wanderers.svg
|ПоўнаяНазва    = 
|Горад          = [[Ўулвэргэмптан]], [[Ангельшчына]]
|Заснаваны      = 
|Стадыён        = [[Муленью (стадыён)|Муленью]]
|Умяшчальнасьць = 30 852
|Прэзыдэнт      = 
|Трэнэр         = 
|Чэмпіянат      = {{Ангельскі папярэдні футбольны сэзон|ЎулвэргэмпЛіга}}
|Сэзон          = {{Ангельскі папярэдні футбольны сэзон|ПапярэдніСэзон}}
|Месца          = {{Ангельскі папярэдні футбольны сэзон|Ўулвэргэмп}}
|Сайт           = 
|Прыналежнасьць = Ангельскія
|<!-- Форма -->
| pattern_la1 = _wolverhampton2223h
| pattern_b1 = _wolverhampton2223h
| pattern_ra1 = _wolverhampton2223h
| pattern_sh1 = _wolverhampton2223h
| pattern_so1 = 
| leftarm1 = FDB913
| body1 = FDB913
| rightarm1 = FDB913
| shorts1 = 000000
| socks1 = FDB913
| pattern_la2 = _wolverhampton2223a
| pattern_b2 = _wolverhampton2223a
| pattern_ra2 = _wolverhampton2223a
| pattern_sh2 = _wolverhampton2223a
| pattern_so2 = 
| leftarm2 = 008080
| body2 = 008080
| rightarm2 = 008080
| shorts2 = 008080
| socks2 = 008080
| pattern_la3 = _wolverhampton2223t
| pattern_b3 = _wolverhampton2223t
| pattern_ra3 = _wolverhampton2223t
| pattern_sh3 = _wolverhampton2223t
| pattern_so3 = 
| leftarm3 = E0E0E0
| body3 = E0E0E0
| rightarm3 = E0E0E0
| shorts3 = E0E0E0
| socks3 = E0E0E0
}}
«'''Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз'''» ({{мова-en|Wolverhampton Wanderers Football Club}}) — прафэсійны [[Ангельшчына|ангельскі]] [[футбольны клюб]] з гораду [[Ўулвэргэмптан]], [[Ўэст-Мідлэндс]]. Першапачаткова клюб называўся «Сэнт-Лю», бо яго заснавальнікам быў дырэктар школы Сьвятога Лукі Гары Бэркрофт. Клюб зьяўляецца адным з заснавальнікаў [[Футбольная ліга Ангельшчыны|Футбольнай лігі]]. Ганаровым віцэ-прэзыдэнтам клюбу зьяўляецца сьпявак гурта [[Led Zeppelin]] — [[Робэрт Плант]].

У 1953 годзе «ваўкі» аднымі зь першых брытанскіх клюбаў усталявалі асьвятляльныя пражэктары на сваём стадыёне<ref>[https://web.archive.org/web/20190910004200/http://www.footballsite.co.uk/Statistics/Articles/DidYouKnow26.htm «Floodlights»]. footballsite.co.uk.</ref>, а таксама ў пэрыяд з 1953 па 1956 гады прымалі ўдзел у таварыскіх матчах супраць вядучых замежных клюбаў да стварэньня [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Эўрапейскага кубка]] ў 1955 годзе<ref>[https://www.theguardian.com/football/2014/dec/13/wolves-world-champions-honved-molineux-hungary-wembley «The night Wolves became 'champions of the world' against Honved»]. The Observer.</ref>. Сярод значных міжнародных дасягненьняў «Ўулвэргэмптана» трэба адзначыць выхад у чвэрцьфінал [[Кубак эўрапейскіх чэмпіёнаў УЭФА 1959—1960 гадоў|Кубка эўрапейскіх чэмпіёнаў 1959—1960 гадоў]], паўфінал [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА 1960—1961 гадоў|Кубка ўладальнікаў кубкаў 1960—1961 гадоў]] і другое месца ў [[Кубак УЭФА 1971—1972 гадоў|Кубку УЭФА 1971—1972 гадоў]], дзе клюб саступіў іншаму ангельскаму клюбу «[[Тотэнгэм Готспур]]».

Традыцыйна клюб гуляе ў залацістых кашулях і чорных шортах. «Ўандэрэрз» мае даўняе супрацьстаяньне з клюбамі з рэгіёну [[Ўэст-Мідлэндс]], але галоўным супернікам калектыву зьяўляецца «[[Ўэст Бромўіч Альбіён]]».

== Гісторыя ==
=== Канец 19 стагодзьдзя ===
Як і некаторыя іншыя клюбы ў Ангельшчыне, як то «Эвэртан», зьяўленьню «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз» спрыялі [[крыкет]] і царква. Клюб быў заснаваны ў 1877 годзе над назовам «Сэнт-Люк» дырэктарам школы Сьвятога Лукі з [[Блэйкенгол]]у, у гонар якой і атрымаў сваю назву<ref name="matthews">Matthews, Tony (2008). ''«Wolverhampton Wanderers: The Complete Record»''. Derby: Breedon Books. {{ISBN|978-1-85983-632-3}}.</ref>.

[[Файл:Wolverhampton wanderers 1893.jpg|міні|Склад «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз», які здабыў першы для клюбу [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубак Ангельшчыны]] ў 1893 годзе.]]
Свой першы матч каманда правяла 13 студзеня 1877 году супраць рэзэрвовага складу «Стэфард Роўд». Пазьней «Сэнт-Люк» узьяднаўся з футбольнай сэкцыяй мясцовага крыкетнага клюбу «Блэйкенгол Ўандэрэрз», сфармаваўшы «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз» у жніўні 1879 году<ref name="matthews"/>. Сьпярша клюб праводзіў матчы адразу на дзьвюх пляцоўках у горадзе, аднак у 1881 годзе каманда пераехала ў больш прыдатнае месца на Дадлі-Роўд. У 1883 годзе клюб упершыню прыняў удзел у [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубку Ангельшчыны]]. У 1888 годзе «Ўулвэргэмптан» далучыўся да ліку прафэсійных клюбаў і стаўся адным з заснавальнікаў [[Футбольная ліга Ангельшчыны|Футбольнае Лігі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20130302121558/http://www.football-league.co.uk/footballleaguenews/20130227/the-father-of-the-football-league_2293334_3091039 «The Father of The Football League»]. The Football League.</ref>, у якім яны згулялі першы матч ангельскай прафэсійнай лігі супраць «[[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Вілы]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20110501121005/http://www.football-league.co.uk/page/History/HistoryDetail/0%2C%2C10794~1357277%2C00.html «History of the Football League»]. The Football League. </ref>. У першым сэзоне лігі клюб заняў трэцяе месца й выйшаў у фінал [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]], дзе саступіў чэмпіёну краіны «[[Прэстан Норт Энд]]». На наступны год быў адчынены стадыён «[[Муленью (стадыён)|Муленью]]», на якім каманда гуляе й па сёньняшні дзень. А ў 1893 годзе клюб атрымаў свой першы трафэй, у фінале кубка Ангельшчыны быў пераможаны «[[Эвэртан Лівэрпул|Эвэртан]]».

=== Пачатак 20 стагодзьдзя ===
У далейшым у клюбу пачаліся цяжкія часы, падчас якіх каманда спачатку ўпарта затрымалася ў сярэдзіне турнірнай табліцы, а потым у 1906 годзе й зусім пакінула найвышэйшы дывізіён ангельскага футболу. Доўгі час «ваўкі» выступалі ня лепшым чынам, аднак, нягледзячы на гнятлівае турнірнае становішча, у 1908 годзе камандзе ўдалося заваяваць свой другі [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубак Ангельшчыны]]. У 1923 годзе «Ўулвэргэмптан» вылецеў у другі дывізіён, аднак гэта станоўча паўплывала на гульню каманды, і ўжо на наступны сэзон «ваўкі» здолелі вярнуцца назад. У 1932 годзе, дзякуючы выдатна прадуманай працы кіраўніцтва, клюбу ўдалося вярнуцца ў эліту, заваяваўшы прапіску ў найвышэйшым дывізіёне. На працягу 1930-х гадоў «Ўулвэргэмптан» двойчы заваёўваў срэбра ў нацыянальным першынстве й паступова стаў адным з найлепшых клюбаў Ангельшчыны. У 1939 годзе клюб у чарговы раз дайшоў да фіналу Кубка Ангельшчыны, але прайграў «[[Портсмут (футбольны клюб)|Портсмуту]]» зь лікам 4:1. Ўсё гэта адбывалася дзякуючы [[Фрэнк Баклі|Фрэнку Баклі]], які кіраваў камандай у той час. Адной рэччу, якая, магчыма, паўплывала на гэткія добрыя вынікі, было тое, што Баклі на працягу апошніх двух поўных сэзонаў да пачатку [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] настойваў на тым, каб гульцам рабілі ўліваньні экстракту залозы малпаў, дзеля падвышыньня трываласьці й прадукцыйнасьці арганізму гульцоў. Цікава, што кіраўніцтва лігі вырашыла клюб не караць<ref>[https://web.archive.org/web/20201106200914/https://www.theblizzard.co.uk/article/monkey-glands «Monkey Glands – Major Frank Buckley took Wolves to 1930s prominence with dubious injections»]. www.theblizzard.co.uk.</ref>.

Пасьля аднаўленьня чэмпіянату з заканчэньнем Другой сусьветнай вайны «ваўкі» пацярпелі яшчэ адзін правал у Першым дывізіёне. Гэтак жа, як і ў 1938 годзе, перамога ў апошнім матчы прынесла бы клюбу тытул, аднак параза 1:2 ад «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпула]]» адкінула «Ўандэрэрз» на трэці радок. У выніку «Лівэрпул» стаў чэмпіёнам 1947 году<ref>[http://www.lfchistory.net/Articles/Article/2464 «Billy wins his only League title in 1947»]. LFChistory.net.</ref>. Гэтая гульня была апошняй для [[Стэн Каліс|Стэна Каліса]], які праз сэзон стаў галоўным трэнэрам. У першым жа сваім сэзоне, ачоліўшы каманду, Каліс прывёў «Ўулвэргэмптан» да першага тытулу за 41 год, калі ў фінале кубка Ангельшчыны быў пераможаны «[[Лэстэр Сіці]]», а праз год толькі адзіны гол не дазволіў клюбу стаць чэмпіёнам краіны, скончыўшы сэзон толькі на другім месцы.

1950-я гады былі, безумоўна, самым пасьпяховым пэрыядам у гісторыі клюбу<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/1193951.stm «Wolves legend Cullis dies»]. BBC Sport.</ref>. Капітан [[Білі Райт]], нарэшце, прывёў клюб да перамогі ў [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе 1953—1954 гадоў|чэмпіянаце Ангельшчыны 1953—1954 гадоў]], калі ў канцы сэзону клюб перазышоў сваіх прынцыповых супернікаў «[[Ўэст Бромўіч Альбіён]]». Яшчэ два тытулы наймацьнейшага клюбу краіны «Ўулвэргэмтан» неўзабаве атрымаў ў наступныя [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе 1957—1958 гадоў|сэзоны 1957—1958]] і [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе 1958—1959 гадоў|1958—1959 гадоў]]. У гэты пэрыяд «ваўкі» супернічалі з «[[Манчэстэр Юнайтэд]]» за галоўны тытул ангельскага футболу. Акрамя посьпехаў у Ангельшчыне «Ўулвэргэмптан» правёў шэраг таварыскіх сустрэчаў супраць іншых вядучых клюбаў з усяго сьвету<ref>Shipley, John (2003). ''«Wolves Against the World»''. Stroud: The History Press. {{ISBN|0-7524-2947-7}}.</ref>. Мабыць, самым знакамітым іхным таварыскім матчам была перамога над вугорскім «[[Гонвэд Будапэшт|Гонвэдам]]», за які на той час выступаў шэраг выбітных гульцоў [[Зборная Вугоршчыны па футболе|зборнае Вугоршчыны]], якая да таго «зьнішчыла» ангельскую нацыянальную каманду на [[Ўэмблі]]. Пасьля перамогі над вугорцамі нацыянальныя СМІ абвесьцілі «Ўулвэргэмптан» чэмпіёнам сьвету<ref name="uefa">[https://archive.is/20130412015611/http://www.uefa.com/news/newsid=419682.html «Hats off to Hanot»]. UEFA.</ref>. Гэта стала канчатковым стымулам для [[Габрыэль Ано|Габрыэля Ано]], рэдактара францускага спартовага часопіса ''[[L’Equipe]]'', каб прапанаваць ідэю стварэньня [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Эўрапейскага кубка]], які пасьля будзе перайменаваны ў Лігу чэмпіёнаў УЭФА. «Ваўкі» стаўся адным зь першых брытанскіх клюбаў, якія ўзялі ўдзел у новым першынстве<ref name="uefa"/>. Акрамя таго, «Ўулвэргэмптан» зьяўляецца адным зь першых брытанскіх клюбаў, якія інвэставалі грошы ў асьвятляльныя пражэктары ў 1953 годзе, сплаціўшы за іх 10 тысяч фунтаў стэрлінгаў, што на той момант складала даволі вялікую суму<ref>[https://www.birminghammail.co.uk/sport/football/football-news/wolves-61-years-ago-today-8280713 «When Wolverhampton Wanderers invented European football»]. Birmingham Mail.</ref>.

== Дасягненьні ==
* [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]] '''(3)''': 1954, 1958, 1959
* Срэбны прызэр чэмпіянату Ангельшчыны: 1938, 1939, 1950, 1955, 1960
* Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]] '''(4)''': 1893, 1908, 1949, 1960
* Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка ангельскай лігі]] '''(2)''': 1974, 1980
* Уладальнікі [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]] ({{мова-en|Charity Shield}}): 1949, 1954, 1959, 1960

== Склад ==
: ''Актуальны на 12 верасьня 2024 году''
{{Склад}}
{{Гулец|1|{{Сьцяг Партугаліі}}|Бр|[[Жузэ Са]]||1993}}
{{Гулец|2|{{Сьцяг Ірляндыі}}|Аб|[[Мэт Доэрці]]||1992}}
{{Гулец|3|{{Сьцяг Альжыру}}|Аб|[[Раян Аіт-Нуры]]||2001}}
{{Гулец|4|{{Сьцяг Уругваю}}|Аб|[[Сант’яга Буэна]]||1998}}
{{Гулец|5|{{Сьцяг Габону}}|ПА|[[Марыё Леміна]]||1993}}
{{Гулец|6|{{Сьцяг Малі}}|ПА|[[Бубакар Траарэ (футбаліст)|Бубакар Траарэ]]||2001}}
{{Гулец|7|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Андрэ Трындадэ]]||2001}}
{{Гулец|8|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Жуан Віктар Гомэс|Жуан Гомэс]]||2001}}
{{Гулец|9|{{Сьцяг Нарвэгіі}}|Нап|[[Ёрген Стран Лярсэн|Ёрген Лярсэн]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Сэльта Віга|Сэльта]]|2000}}
{{Гулец|11|{{Сьцяг Паўднёвай Карэі}}|Нап|[[Хван Хі-Чхан]]||1996}}
{{Гулец|12|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Матэўс Куньня]]||1999}}
{{Гулец|14|{{Сьцяг Калюмбіі}}|Аб|[[Ерсан Маскера]]||2001}}
{{Гулец|15|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|Аб|[[Крэйг Доўсан]]||1990}}
{{Гулец|18|{{Сьцяг Аўстрыі}}|Нап|[[Саша Калайджыч]]||1997}}
{{Гулец|19|{{Сьцяг Партугаліі}}|ПА|[[Радрыгу Гоміш]]||2003}}
{{Падзел складу}}
{{Гулец|20|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|ПА|[[Томі Дойл]]||2001}}
{{Гулец|21|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Паблё Сарабія]]||1992}}
{{Гулец|22|{{Сьцяг Партугаліі}}|Аб|[[Нэлсан Сэмэду]]||1993}}
{{Гулец|24|{{Сьцяг Партугаліі}}|Аб|[[Тоці Гоміш]]||1999}}
{{Гулец|25|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|Бр|[[Дэніел Бэнтлі]]||1993}}
{{Гулец|26|{{Сьцяг Партугаліі}}|Нап|[[Карлуш Форбс Боржыс|Карлуш Боржыс]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Аякс Амстэрдам|Аякс]]|2004}}
{{Гулец|27|{{Сьцяг Францыі}}|ПА|[[Жан-Рыкнэр Бэльгард]]||1998}}
{{Гулец|29|{{Сьцяг Партугаліі}}|Нап|[[Гансалу Гедыш]]||1996}}
{{Гулец|30|{{Сьцяг Парагваю}}|Нап|[[Энса Гансалес]]||2005}}
{{Гулец|31|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|Бр|[[Сэм Джонстан]]||1993}}
{{Гулец|37|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Пэдру Ліма]]||2006}}
{{Гулец|39|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|ПА|[[Люк Кандл]]||2002}}
{{Гулец|40|{{Сьцяг Ўэйлзу}}|Бр|[[Томас Лойд Кінг|Том Кінг]]||1995}}
{{Гулец|—|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Баст’ен Мёпію]]||2006}}
{{Канец складу}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.wolves.co.uk Афіцыйны сайт].{{ref-en}}
* [https://web.archive.org/web/20050904140449/http://www.soccerbase.com/teams2.sd?teamid=2848 Статыстыка клюбу].{{ref-en}}
* [https://www.bbc.co.uk/sport/football/teams/wolverhampton-wanderers «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз»] на BBC Sport.{{ref-en}}

{{Прэм’ер-ліга чэмпіянату Ангельшчыны па футболе}}

[[Катэгорыя:Ўулвэргэмптан]]