Прагляд крыніцы для Інструкцыя па трансьлітарацыі

{{Ня блытаць|Лацінка|Беларускай лацінкай}}
[[Файл:Belarusian Latin Alphabet in Minsk.jpg|thumb|300px|Паказальнік у [[Высокі Рынак|гістарычнай частцы Менску]] з надпісам, зробленым згодна з Інструкцыяй па трансьлітарацыі]]

'''Інструкцыя па трансьлітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага альфабэту''' — мэтад [[раманізацыя беларускай мовы|запісу лацінскім пісьмом]] беларускіх геаграфічных назваў пры стварэньні мапаў і геаграфічных даведнікаў, прызначаных для міжнароднага выкарыстаньня, ухвалены пастановаю [[Дзяржаўны камітэт па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь|Дзяржаўнага камітэту па зямельных рэсурсах, геадэзіі й картаграфіі Рэспублікі Беларусь]] (№ 15 ад 23 лістапада 2000 году){{Заўвага|Афіцыйная назва дакумэнта: «Инструкция по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита». Дакумэнт апублікаваны ў Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь (выпуск №3, 11 студзеня 2001 году)}}. Стваралася на аснове [[лацінка|традыцыйнае беларускае лацінкі]], распрацаванае [[Браніслаў Тарашкевіч|Браніславам Тарашкевічам]]<ref name="NN-2006">[https://web.archive.org/web/20140902103253/http://nn.by/index.php?c=ar&i=4374&p=1&c2=calcym&combo_calmonth=5&combo_calyear=2009 ААНаўскія мапы: ніякіх больш Byelorussia’ў], [[Наша Ніва]], 17 кастрычніка 2006 г.</ref>. На пэўным этапе цалкам супадала з клясычнай нацыянальнай лацінкай, аднак пазьней у інструкцыю патаемна ўнесьлі зьмены — без тлумачэньняў прычынаў зьмянілі перадачу мяккага ''l''<ref name="Viacorka-2020">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/slucak-ci-slutsk/30640129.html SŁUCAK. Ці Slutsk? Беларуская лацінка, трансьліт і рэпутацыя слаўнага гораду], [[Радыё Свабода]], 28 траўня 2020 г.</ref>. Увогуле жа, паводле сусьветнае практыкі, пры наяўнасьці ў пэўнай мове традыцыйнага лацінскага альфабэту ўсе ўласныя назвы (ня толькі геаграфічныя), якія належаць гэтае мове, мусяць нязьменна перадавацца ў лацінапісьмовай прасторы іншых моваў. Асобныя сыстэмы трасьлітарацыі ствараюцца толькі для тых моваў, якія гістарычна ня маюць лацінскага альфабэту<ref>[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/bielaruskaja-lacinka/28819537.html І кірыліца, і лацінка нам не чужыя], [[Радыё Свабода]], 27 кастрычніка 2017 г.</ref>. 

Апошнюю вэрсію распрацаванае інструкцыі [[Рэжым Лукашэнкі|афіцыйныя ўлады Беларусі]] перадалі на разгляд Працоўнае групы [[ААН]] па раманізацыях Групы экспэртаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN)<ref>[http://www.eki.ee/wgrs/ Афіцыйная старонка UNCEGN]</ref> і прапанавалі да ўжытку ў якасьці нацыянальнае на IX канфэрэнцыі ААН па стандартызацыі геаграфічных назваў<ref>[https://web.archive.org/web/20090824062135/http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/9th-UNCSGN-Docs/E-CONF-98-CRP-21.pdf National System of Geographic Names Transmission into Roman Alphabet in Belarus]</ref>. У 2013 годзе UNGEGN зацьвердзіла гэтую вэрсію ў якасьці сыстэмы трансьлітарацыі геаграфічных назваў Беларусі<ref>[http://www.eki.ee/wgrs/rom1_be.htm Report on the Current Status of United Nations Romanization Systems for Geographical Names / Compiled by the UNGEGN Working Group on Romanization Systems Version 4.0, February 2013]</ref>.

4 красавіка 2023 году [[Рэжым Лукашэнкі|рэжым Лукашэнкі]] апублікаваў пастанову, якая скасавала трансьлітарацыю для беларускай мовы на аснове традыцыйнай беларускай лацінкі, замест якой увялі фактычна тую ж трансьлітарацыю, што ўжываецца для [[Расейская мова|расейскай мовы]]. У апублікаваным дакумэнце няма ані сыстэмнасьці, ані навуковага грунту, пастанова груба парушае правілы і нормы стварэньня нацыянальных сыстэмаў трансьлітарацыі наагул і ігнаруе беларускую мову, у прыватнасьці яе гукавую сыстэму і графічныя традыцыі. Адзначаецца, што гэта чарговы крок да [[Русіфікацыя Беларусі|зьнішчэньня беларускай нацыянальнальнай ідэнтычнасьці]]<ref>[https://www.svaboda.org/a/32349174.html Што ня так з увядзеньнем новай сыстэмы трансьлітарацыі. Тлумачыць мовазнаўца], [[Радыё Свабода]], 4 красавіка 2023 г.</ref>. Неўзабаве ў публічнай прасторы Беларусі замест лацінкавых назваў зьмясьцілі расейскамоўныя<ref>[[Лявон Вольскі]], [https://budzma.org/news/liberalizatsyya-z-belarusyzatsyyay.html Да чаго давялі лібэралізацыя зь беларусызацыяй, альбо Зьмена дэкарацыяў па-беларуску], [[Budzma.org]], 4 кастрычніка 2023 г.</ref>.

== Апісаньне ==
Інструкцыя замяняе папярэднія адпаведныя нормы й устанаўляе абавязковыя на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь правілы перадачы лацініцай беларускіх геаграфічных назваў пры стварэньні ў Рэспубліцы Беларусь картаграфічных і іншых вырабаў, прызначаных для міжнароднага выкарыстаньня. Перадача беларускіх назваў на лацініцу ажыцьцяўляецца ў адпаведнасьці зь іх [[Беларускі афіцыйны правапіс|афіцыйна зацьверджаным напісаньнем]] на [[беларуская мова|беларускай мове]]. Пры браку беларускамоўных афіцыйных матэрыялаў за аснову бяруцца назвы, традыцыйныя ў мэтавай мове, пры гэтым магчымыя выпраўленьні скажэньняў.

Пры гэтым правілы не пашыраюцца на [[тапонім]]ы іншых краінаў з афіцыйна прынятай лацінскай сыстэмай пісьма (тапонімы перадаюцца на мапах у адпаведнасьці з нацыянальнай формай напісаньня кожнае зь дзяржаваў) і на тапонімы сумежных краінаў з афіцыйна прынятай кірылічнай сыстэмай пісьма (назвы тапонімаў перадаюцца ў адпаведнасьці з сыстэмамі лацінізацыі геаграфічных назваў гэтых дзяржаваў).

Пры выбары вялікіх ці малых літараў, злучнага ці асобнага напісаньня, напісаньня праз злучок захоўваецца адпаведнае беларускае напісаньне.

У паказьніках геаграфічныя назвы разьмяшчаюцца ў адпаведнасьцю з пасьлядоўнасьцю асноўных літараў [[лацінка|беларускае нацыянальнае лацінкі]]: ''a, b, c, č, d, е, f, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s, š, t, u, v, z, ž, y''.

=== Дыякрытычныя знакі ===
Апроч звычайных літараў [[лацінскі альфабэт|лацінскага альфабэту]] выкарыстоўваюцца лацінскія літары з трыма рознымі дыякрытычнымі знакамі:

* [[гачык]] (&nbsp;ˇ, U+02C7)
* [[акут]] (&nbsp;´, U+00B4)
* [[брэвэ]] (&nbsp;˘, U+02D8)

== Правілы трансьлітарацыі ==

Зацьверджаныя правілы [[Трансьлітарацыя|трансьлітарацыі]] ў адпаведнасьці з Інструкцыяй:

{| class="wikitable"
|-
|'''Літара кірыліцы''' || '''Літара лацініцы''' || '''Прыклад ужываньня'''
|-
|'''А а''' || '''A а''' || '''А'''ршанскі — '''A'''ršanski
|-
|'''Б б''' || '''B b''' || '''Б'''ешанковічы — '''B'''iešankovičy
|-
|'''В в''' || '''V v''' || '''В'''іцебск — '''V'''iciebsk
|-
|'''Г г''' || '''H h''' || '''Г'''омель — '''H'''omieĺ, '''Г'''аўя — '''Н'''аŭjа
|-
|'''Д д''' || '''D d''' || '''Д'''обруш — '''D'''obruš
|-
|rowspan="2"|'''Е е''' || '''Je je'''<ref group="*" name="upacatku">У пачатку слова, пасьля галосных літараў, апострафа, разьдзяляльнага мягкага знака, «[[ў|у нескладовага]]».</ref> || '''Е'''льск — '''Jе'''ĺsk, Баба'''е'''дава — Baba'''je'''dava
|-
| '''ie'''<ref group="*" name="paslazycnych">Пасьля зычных літараў.</ref> || Л'''е'''пель — L'''ie'''pieĺ
|-
|rowspan="2"|'''Ё ё''' || '''Jo jo'''<ref group="*" name="upacatku" /> || '''Ё'''ды — '''Jo'''dy, Вераб’'''ё'''вічы — Vierab'''jo'''vičy
|-
| '''io'''<ref group="*" name="paslazycnych" /> || М'''ё'''ры — M'''io'''ry
|-
|'''Ж ж''' || '''Ž ž''' || '''Ж'''одзішкі — '''Ž'''odziški
|-
|'''З з''' || '''Z z''' || '''З'''эльва — '''Z'''eĺva
|-
|'''І і''' || '''I i''' || '''І'''ванава — '''I'''vanava, '''І'''ўе — '''I'''ŭje
|-
|'''Й й''' || '''J j''' || Лаго'''й'''ск — Laho'''j'''sk
|-
|'''К к''' || '''K k''' || '''К'''руглае — '''K'''ruhlaje
|-
|'''Л л''' || '''L l''' || '''Л'''юбань — '''L'''iubań
|-
|'''М м''' || '''M m''' || '''М'''агілёў — '''M'''ahilioŭ
|-
|'''Н н''' || '''N n''' || '''Н'''ясвіж — '''N'''iasviž
|-
|'''О о''' || '''O o''' || '''О'''рша — '''O'''rša
|-
|'''П п''' || '''P p''' || '''П'''аставы — '''P'''astavy
|-
|'''Р р''' || '''R r''' || '''Р'''агачоў — '''R'''ahačoŭ
|-
|'''С с''' || '''S s''' || '''С'''ветлагорск — '''S'''vietlahorsk
|-
|'''Т т''' || '''T t''' || '''Т'''алачын — '''T'''alačyn
|-
|'''У у''' || '''U u''' || '''У'''зда — '''U'''zda
|-
|'''Ў ў''' || '''Ŭ ŭ''' || Шарка'''ў'''шчына — Šarka'''ŭ'''ščyna
|-
|'''Ф ф''' || '''F f''' || '''Ф'''аніпаль — '''F'''anipaĺ
|-
|'''Х х''' || '''Ch ch''' || '''Х'''оцімск — '''Ch'''ocimsk
|-
|'''Ц ц''' || '''C c''' || '''Ц'''ёмны Лес — '''C'''iomny Lies
|-
|'''Ч ч''' || '''Č č''' || '''Ч'''авусы — '''Č'''avusy
|-
|'''Ш ш''' || '''Š š''' || '''Ш'''уміліна — '''Š'''umilina
|-
|'''’''' (апостраф) || ''не перадаецца'' || Раз'''’'''езд — Razjezd
|-
|'''Ы ы''' || '''Y y''' || Ч'''ы'''гірынка — Č'''y'''hirynka
|-
|'''Ь ь''' || ''адсутнічае'' || Чэрвен'''ь''' — Červie'''ń'''
|-
|'''Э э''' || '''E e''' || Чач'''э'''рск — Čač'''e'''rsk
|-
|rowspan="2"|'''Ю ю''' || '''Ju ju'''<ref group="*" name="upacatku" /> || '''Ю'''хнаўка — '''Ju'''chnaŭka, Га'''ю'''ціна — Ha'''ju'''cina
|-
| '''iu'''<ref group="*" name="paslazycnych" /> || Л'''ю'''бонічы — L'''iu'''boničy
|-
|rowspan="2"|'''Я я''' || '''Ja ja'''<ref group="*" name="upacatku" /> || '''Я'''мнае — '''Ja'''mnaje, Ба'''я'''ры — Ba'''ja'''ry
|-
| '''ia'''<ref group="*" name="paslazycnych" /> || В'''я'''зынка — V'''ia'''zynka, Bаляр’'''я'''ны — Valiar'''ja'''ny
|}

'''Заўвагі:'''
{{Крыніцы|група=*}}

== Гісторыя ==
Першую рэдакцыю Інструкцыі па [[Трансьлітарацыя|трансьлітарацыі]] беларускіх геаграфічных назваў афіцыйна зацьвердзілі ў 2000 годзе, але пра гэта шырока не паведамлялася. У нарматыўным даведніку «Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць», які выйшаў у 2003 годзе, трансьлітарацыя цалкам супадае з клясычнай лацінкай. 

У кастрычніку 2006 году ў [[Талін]]е на канфэрэнцыі экспэртаў [[Арганізацыя Аб'яднаных Нацый|ААН]] па тапаніміцы пастанавілі, што беларускія тапонімы ў лацінскім шрыфце будуць захоўваць асаблівасьці беларускае артаэпіі. Пры гэтым галоўны спэцыяліст сэктару картаграфіі Беларускага дзяржаўнага камітэту маёмасьці Натальля Аўраменка паведаміла, што інструкцыя па [[Трансьлітарацыя|трансьлітарацыі]] стваралася на аснове [[лацінка|беларускае лацінкі]], распрацаванае [[Браніслаў Тарашкевіч|Браніславам Тарашкевічам]]<ref name="NN-2006"/>, хоць беларускай лацінкай у поўным сэнсе яна ня можа лічыцца, бо ёсьць выняткова [[Сыстэмы трансьлітарацыі|сыстэмай трансьлітарацыі]].

=== Зьмены й дапаўненьні ===
У 2006 і 2007 гадох у афіцыйную фармулёўку Пастановы й спосабаў [[Трансьлітарацыя|трансьлітарацыі]] ўносіліся зьмены, асноўныя зь якіх палягалі ў перадачы літары «ў» як «ŭ» замест «ú», і спалучэньняў літараў «дзь», «зь», «ль», «нь», «сь», «ць» як «dź», «ź», «ĺ», «ń», «ś», «ć» адпаведна замест ранейшых спалучэньняў «dz'», «z'», «l'», «n'», «s'», «c'»; перастаў выкарыстоўвацца апостраф.

== Выкарыстаньне ==
[[Файл:Metro Plosca Lienina, Minsk.jpg|значак|Паказальнік на станцыі [[Менскі мэтрапалітэн|Менскага мэтрапалітэну]]]]

Адной зь першае мапаў, створаных з выкарыстаньнем правілаў [[Трансьлітарацыя|трансьлітарацыі]] паводле Інструкцыі, была турыстычная мапа Беларусі, выдадзеная ў 2005 годзе Камітэтам па зямельных рэсурсах, геадэзіі й картаграфіі. Назвы геаграфічных назваў у ёй прыводзіліся ў адпаведнасьці з рэдакцыяй Інструкцыі, якая дзейнічала на той час: «Barysaú», «Červien´» «Mar´ina Horka»<ref>[https://web.archive.org/web/20070818163012/http://lacinka.org/?p=36 Некаторыя кавалкі мапы]</ref>.

Празь некалькі гадоў рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Белгеадэзія» выдала новыя мапы, назвы ў якіх адпавядалі дзейнай выпраўленай рэдакцыі Інструкцыі. Прыкладна ў той самы час у цэнтры [[Менск]]у зьявіліся паказальнікі на гістарычныя раёны гораду й станцыі мэтро, назвы на якіх перадаваліся ў адпаведнасьці з Інструкцыяй па трансьлітарацыі.

У жніўні 2009 году кампанія [[Google]] у сваім сэрвісе мапаў Google Maps адкрыла магчымасьць рэдагаваньня мапы [[Беларусь|Беларусі]]. Мяркуецца, што беларускія геаграфічныя назвы на іншых мовах, апроч беларускай і [[расейская мова|расейскай]], будуць перадавацца ў адпаведнасьці з гэтай Інструкцыяй.

=== Ужываньне ў Менскім мэтрапалітэне ===
{{Вонкавыя мэдыяфайлы
| загаловак    = 
| падзагаловак = 
| шырыня       = 
| выява1       = [http://gdb.rferl.org/8BECBA33-FC0B-45F0-AF16-B9B3BDD4608B_mw1024_n_s.jpg Схема ліній]
| выява2       = [http://gdb.rferl.org/3A002AC4-D806-4349-9AF2-379E14C2D21F_mw1024_n_s.jpg Станцыі па адной лініі]
}}
У жніўні 2012 году на станцыі «[[Інстытут Культуры (станцыя мэтро)|Інстытут Культуры]]» Менскага мэтрапалітэну зьявілася новая схема лініяў мэтро, дзе назвы станцыяў дублююцца ў адпаведнасьці з Інструкцыяй па трансьлітарацыі<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/24691061.html Беларуская лацінка вяртаецца на мапы], [[Радыё Свабода]], 28 жніўня 2012 г.</ref><ref>[http://minsk1067.livejournal.com/545620.html Новая схема минского метро], minsk1067</ref>. Тры месяцы пазьней, у лістападзе 2012 году, з уводам трох новых станцыяў Менскага мэтрапалітэну — [[Грушаўка (станцыя мэтро)|Грушаўкі]], [[Міхалова (станцыя мэтро)|Міхалова]], [[Пятроўшчына (станцыя мэтро)|Пятроўшчыны]] — новыя схемы з назвамі станцыяў, дубляванымі лацінскім альфабэтам у адпаведнасьці з Інструкцыяй, таксама зьявіліся на пэўных іншых станцыях і ў цягніках мэтро<ref name="zarsci">[http://www.svaboda.org/content/article/24765177.html Жарсьці па лацінцы — мэтрапалітэн не зьбіраецца нічога мяняць], [[Радыё Свабода]], 8 лістапада 2012 г.</ref>.

Зьяўленьне новых схемаў атрымала шырокі розгалас у грамадзтве, у [[байнэт|беларускім сэгмэнце]] інтэрнэту разгарнуліся шырокія дыскусіі датычна мэтазгоднасьці выкарыстаньня такое сыстэмы<ref name="zarsci" /><ref>[http://budzma.org/news/pershaya-krou-belaruskaya-lacinka-u-metro-videa.html Першая кроў: беларуская лацінка ў метро], [[Budzma.org]], 7 лістапада 2012 г.</ref><ref>[http://nn.by/?c=ar&i=83380 Plošča Lienina ці Plošča Lenina: як правільна на беларускай лацінцы?], Наша Ніва, 9 лістапада 2012 г.</ref>. Тым часам кіраўніцтва Менскага мэтрапалітэну паведаміла, што сыстэма трансьлітарацыі была прынятая на паседжаньні тапанімічнае камісіі пры Савеце Міністраў ад 4 кастрычніка 2012 году, вынікам якое стала пастанова дубляваць назвы станцыяў літарамі лацінскага альфабэту ў адпаведнасьці з Інструкцыяй па трансьлітарацыі<ref name="zarsci" />.

Разам з гэтым, на станцыі [[Плошча Леніна (станцыя мэтро, Менск)|Пляц Леніна]] назвы былі прадубляваныя лацінскімі літарамі не ў адпаведнасьці з Інструкцыяй. Гэта тлумачыцца тым, што станцыя «Плошча Леніна» была першай станцыяй, дзе зьявіліся ўказальнікі й інфармацыйныя шыльды новага ўзору, і з прычыны непаразуменьня першапачатковыя назвы былі перададзеныя літарамі лацінскага альфабэту іншым спосабам<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=102486 Ці заменяць «правільную англійскую» на Плошчы Леніна на беларускую лацінку?], [[Наша Ніва]], 5 студзеня 2013 г.</ref>.

== Адрозьненьні ад клясычнае лацінкі ==

Спосаб трансьлітарацыі, прапанаваны ў апошняй рэдакцыяй Інструкцыі, практычна цалкам супадае зь перадачай назваў клясычнае [[лацінка]]й. Між імі можна вылучыць толькі два значныя разыходжаньні й адно нязначнае:
* Паводле Інструкцыі, трансьлітарацыя назваў адбываецца з афіцыйнага варыянту іхнага напісаньня, і таму асыміляцыйная мяккасьць з пэўнымі іншымі асаблівасьцямі правапісу не пазначаецца, у той час як у клясычнай лацінцы яна захоўваецца: ''Niasviž'' (паводле Інструкцыі) — ''Niaśviž'' (лацінкай), ''Ikazń'' (паводле Інструкцыі) — ''Ikaźń'' (лацінкай). Іншымі словамі, напісаньне лацінкай адназначна адпавядае напісаньню [[Беларускі клясычны правапіс|клясычным правапісам (тарашкевіцай)]], а напісаньне геаграфічных назваў паводле Інструкцыі адназначна адпавядае напісаньню [[Беларускі афіцыйны правапіс|афіцыйным правапісам (наркамаўкай)]].
* У лацінцы цьвёрды гук [л] перадаецца літарай «Ł» («ł»), а мяккі [л’] — літарай «L» («l»). У Інструкцыі ж прапаноўваецца для пазначэньня цьвёрдага гуку [л] выкарыстоўваць літару «L» («l»), а для мяккага гуку [л’] — літару «Ĺ» («ĺ»): ''Fanipaĺ'' (паводле Інструкцыі) — ''Fanipal'' (лацінкай), ''Lahojsk'' (паводле Інструкцыі) — ''Łahojsk'' (лацінкай).
* Лацінка дапускае факультатыўнае выкарыстаньне літары «g», што адпавядае гуку [ґ], які дастаткова рэдка выкарыстоўваецца ў беларускай мове. Ужываньне літары «g» правіламі Інструкцыі па трансьлітарацыі не прадугледжваецца ўвогуле.

=== Крытыка ===
На думку прафэсаркі й доктаркі філялягічных навук [[Ніна Баршчэўская|Ніны Баршчэўскай]] напісаньне кшталту ''lies'', якое выкарыстоўваецца ў прапанаванай сыстэме трансьлітарацыі, можа прывесьці да памылковага [[дыфтонг|дыфтангічнага]] вымаўленьня, бо ў некаторых беларускіх гаворках на поўдні Беларусі, а таксама на [[Падляшша|Падляшшы]] выступае дыфтонг ''ie''<ref name="barsceuskajalacinka">[https://web.archive.org/web/20071130023627/http://lacinka.org/?p=115 Niama patreby refarmavać našuju łacinku], Łacinka.org, 2007 г.</ref>, што вымаўляецца як гук [i], які плаўна пераходзіць да [e]<ref>[[Ян Максімюк|Максімюк Я.]] [https://web.archive.org/web/20080520035002/http://www.svaboda.org/content/Article/1047927.html Let’s write and read Podlachian], [[Радыё Свабода]], 17 сакавіка 2008 г.</ref>.

Як адзначае беларускі мовазнаўца [[Вінцук Вячорка]], увядзеньне гэтага адрозьненьня было патаемным і беспадстаўным: літара ''Ll'' у самой лацінскай мове азначае «паўмяккі», на беларускае вуха мяккі гук. Пры гэтым зьмена ягонага характару на цьвёрды, сярод іншага, пагаршае пазнавальнасьць беларускага напісаньня запазычаньняў<ref>[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/plan-i-lozung-l/29743915.html Чаму Тарашкевіч пісаў «пляны» і «лёзунгі»? Пра важную рысу клясычнага правапісу], [[Радыё Свабода]], 31 студзеня 2019 г.</ref>. Адпаведна, трэба адрозьніваць лацінку як нацыянальны альфабэт ад афіцыйнае раманізацыі тапонімаў<ref name="Viacorka-2020"/><ref>Kamusella T. [https://wachtyrz.eu/tomasz-kamusella-who-is-afraid-of-the-letter-l/ Who is afraid of the letter Ł? Łacinka and the Belarusian dictator] // New Eastern Europe. Issue 3, 2021.</ref>.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://pravo.levonevsky.org/bazaby09/sbor55/text55933.htm Пастанова Дзяржаўнага камітэту па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь № 15 ад 23 лістапада 2000 году] ў рэдакцыі па стане на 1&nbsp;лютага 2009&nbsp;году
* [https://web.archive.org/web/20150924081314/http://www.pravo.by/pdf/2007-159/2007-159(027-028).pdf 8/16668 О внесении изменений и дополнений в Инструкцию по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита]
* [https://knihi.com/none/Nazvy_nasielenych_punktau_Respubliki_Bielarus_djvu.zip.html Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь. Нарматыўны даведнік] [у 6-ці тамах]. Мн.: Тэхналогія, 2003—2010. Выданьне ўлічвае зьмены, прадыктаваныя прыняцьцем ''Інструкцыі па трансьлітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага альфабэту''.

{{Беларуская мова}}

[[Катэгорыя:Беларуская мова]]
__ЗЬМЕСТ_ПРЫМУСАМ__