Прагляд крыніцы для Эвангельская царква аўгсбурскага вызнаньня (Славаччына)

[[Файл:Lutherrose.svg|значак|[[Ружа Лютэра]] — эмблема эвангельскай царквы]]
{{Іншыя значэньні}}
'''Эва́нгельская царква́ А́ўгсбурскага вызна́ньня''' ({{Мова-sk|Evanjelická cirkev augsburského vyznania}}, '''ECAV''') — другая паводле велічыні [[царква]] ў [[Славаччына|Славаччыне]] пасьля [[рыма-каталіцтва]]. Заснаваная на вучэньні [[Немцы|нямецкага]] [[Рэфармацыя|рэфарматара]] [[Мартын Лютэр|Мартына Лютэра]]. Паводле зьвестак [[2001]] року да яе адносіліся 6,93% насельніцтва Славаччыны, што складае 372 858 асобаў. У [[2004]] року царква налічвала 326 [[збор]]аў, 357 сьвятароў і 651 цэркваў і малітоўных дамоў.

Эвангельская царква Аўгсбурскага вызнаньня Славаччыны зьяўляецца чальцом [[Сусьветная рада цэркваў|Сусьветнай рады цэркваў]], [[Сусьветная лютэранская фэдэрацыя|Сусьветнай лютэранскай фэдэрацыі]] і [[Канфэрэнцыя эўрапейскіх цэркваў|Канфэрэнцыі эўрапейскіх цэркваў]].

== Мінуўшчына ==
[[Файл:Trenčín, reliéf Jana Jiskry z Brandýsa.jpg|значак|Рэльеф [[Ян Іскра з Брандыса|Яна Іскры]] ў [[Трэнчын]]е]]
[[Рэфармацыя ў Славаччыне|Рэфармацыя ў Славаччыну]] трапіла праз вучэньне [[Ян Гус|Яна Гуса]] і рух [[Ян Іскра з Брандыса|Яна Іскры]]<ref>{{Спасылка|аўтар = Ladislav Hubenák.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.historickarevue.com/archiv_54.html|загаловак = Z nášho archívu|фармат = |назва праекту = |выдавец = Historická revue|дата = 21 красавіка 2013|мова = |камэнтар = }}</ref>. Пасьля іхняга заняпаду значная колькасьць збораў зь першай паловы XVI стагодзьдзя пачынае схіляцца да [[Мартын Лютэр|Лютэравага]] вучэньня. Такія зборы пачалі зьяўляцца ўжо празь некалькі рокаў пасьля публікацыі Лютэравых пропаведзяў супраць індульгенцыяў у 1517 року. У 2-й палове XVI стагодзьдзя 2/3 насельніцтва складалі пратэстанты.

На сынодзе ў [[Жыліна|Жыліне]] ў 1610 року былі ўсталяваныя асновы арганізацыі царквы. Былі створаныя 3 супэрінтэнданцыі (біскупствы) і абраныя іхнія першыя кіраўнікі (супэрінтэнданты) — Эліяш Лані, Самуэль Мэлік і Ісак Абрагамідэс для заходняй і цэнтральнай Славаччыны. На ўсходзе краіны на сынодзе ў [[Сьпіске Падградзе|Сьпіскім Падградзьдзі]] 1614 року былі ўтвораныя дзьве супэрінтэнданцыі. Мовай набажэнстваў славацкіх лютэранаў стала [[Чэская мова|чэская]].

З 1681 царква існавала з абмежаваньнямі, уведзенымі Шопранскімі артыкуламі. Афіцыйны дазвол быў атрыманы [[Талеранцыйны патэнт|Талеранцыйным патэнтам]] 1781 року, выдадзеным [[Каралеўства Вугоршчына|вугорскім]] [[імпэратар]]ам [[Ёзэф II (імпэратар Сьвятой Рымскай імпэрыі)|Ёзэфам II]]. Поўная роўнасьць царквы зь іншымі настала толькі ў 1848 року. Лібэралізацыю ў стаўленьні дзяржавы да эвангельскай царквы азнаменаваў і [[Пратэстанцкі патэнт (1859)|імпэратарскі патэнт 1859 року]], які спрычыніў унутрыцаркоўныя спрэчкі, вядомыя як {{Не перакладзена|патэнтальныя баі||sk|Patentálne boje}}.

Пасьля ўтварэньня ў [[1918]] [[Чэхаславаччына|Чэхаславацкай рэспублікі]] з Эвангельскай царквы ў Вугоршчыне паўстала самастойная ЭЦАВ ў Славаччыне. Першая Ўстава царквы была прынятая ў [[1921]] року. Царква ў пэрыяд Першай рэспублікі падтрымлівала шчыльны кантакт з [[Эвангельская царква чэскіх братоў|Эвангельскай царквой чэскіх братоў]].

Пасьля прыходу да ўлады камуністаў у 1948 року лютэранская царква была пазбаўленая сваіх школаў і сацыяльных установаў, шматлікія пэрыёдыкі зачыненыя. Больш за сотню сьвятароў трапілі пад перасьлед, многія зь іх былі зьняволеныя і пазбаўленыя магчымасьці выконваць набажэнствы.

== Структура ==
[[Файл:Dudince sakralna stavba21.jpg|значак|Эвангельская царква ў [[Дудзінцы|Дудзінцах]]]]
Асноўнаю структурнаю адзінкай ёсьць царкоўны збор. Зборы аб’яднаныя ў сэньяраты, сэньяраты ў акругі. ЭЦАВ падзеленая на дзьве акругі: Усходнюю і Заходнюю — і на 14 сэньяратаў, 8 зь якіх уваходзяць у Заходнюю, астатнія 6 — ва Ўсходнюю акругу<ref>{{Спасылка|аўтар = Edita Škodová.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.ecav.sk/?p=Senioraty|загаловак = Internetové stránky jednotlivých zborov v rámci seniorátov|фармат = |назва праекту = |выдавец = Evanjelická cirkev augsburského vyznania na Slovensku|дата = 21 красавіка 2013|мова = sk|камэнтар = }}</ref>:
{| width="60%"
|----- valign="top"
|
Заходняя акруга:
* Браціслаўскі сэньярат
* Гонцянскі сэньярат
* Дунайска-нітранскі сэньярат
* Зволенскі сэньярат
* Міяўскі сэньярат
* Навоградзкі сэньярат
* Поваскі сэньярат
* Рымаўскі сэньярат
|
Усходняя акруга
* Гэмэрскі сэньярат
* Кошыцкі сэньярат
* Ліптаўска-ораўскі сэньярат
* Татранскі сэньярат
* Турчанскі сэньярат
* Шарыска-зэмплінскі сэньярат
|}

Выканаўчыя органы царквы на ўсіх узроўнях складаюцца з [[канвэнт]]у, найвышэйшага органу збору, [[прэсьбітэрства]] і пасадніцтва. Заканадаўчы і найвышэйшы адміністрацыйны орган славацкай эвангельскай царквы прадстаўлены [[сынод]]ам. Паводле Ўставы царквы тэрмін абраньня прадстаўнікоў на ўсіх узроўняў — 6 гадоў. Сьвятары царквы абіраюцца зборам кожныя 10 гадоў<ref>{{Артыкул|аўтар = |загаловак = Šiesta časť. CIRKEVNÍ PREDSTAVITELIA. Článok 40|арыгінал = |спасылка = http://www.culture.gov.sk/extdoc/3027/ECAV_Ustava|аўтар выданьня = |выданьне = Cirkevný ústavný zákon č. 1/93, ktorým bola prijatá ústava ECAV na Slovensku v znení cirkevného ústavného zákona č. 7/00, 1/01 a 1/02|тып = |месца = |выдавецтва = Ministerstvo kultúry Slovenskej republiky|год = |выпуск = |том = |нумар = |старонкі = |isbn = |мова = sk}}</ref>.

== Вера ==
ЭЦАВ вызнае [[Біблія|біблійныя]] [[Дабравесьці]] крыніцаю веры ў [[Сьвятая Тройца|трыадзінага]] [[Бог]]а і законам жыцьця. Галавою царквы лічыцца [[Ісус Хрыстос]], усе астатнія вернікі — Боскія дзеці, аднолькавыя міжсобку. У дачыненьні да сьвятароў слова «айцец» не ўжываецца, бо паводле Ісусавых словаў яно можа азначаць адно нябеснага Айца. У дадатак да азначэньняў біскуп, сэньёр, пастар выкарыстоўваецца слова «брат».

Сымбалем веры прызнаецца [[Аўгсбурскае вызнаньне]].

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.ecav.sk Афіцыйная бачына]
* [http://www.diakonia.sk/ Эвангельская д’яканія ЭЦАВ]
* [http://www.evanjelik.sk/ Жыцьцё эвангелістаў у Славаччыне]
* [http://www.tranoscius.sk Выдавецтва эвангельскай царквы]
* [https://web.archive.org/web/20140103022014/https://sites.google.com/site/evanjelickatelevizia/ Эвангельскае тэлебачаньне]

[[Катэгорыя:Пратэстанцтва ў Славаччыне]]
[[Катэгорыя:Лютэранскія дэнамінацыі]]