Прагляд крыніцы для Фізычны факультэт БДУ

[[Файл:BSU Physics Faculty.jpg|міні|Фізычны факультэт БДУ]]
'''Фізы́чны факультэ́т [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]''' — адзін з самых вялікіх факультэтаў галоўнай [[Вышэйшая навучальная ўстанова|ВНУ]] [[Беларусь|Беларусі]]. Створаны ў [[1958]] годзе. У складзе факультэту 10 катэдраў<ref>{{спасылка|url=https://bsu.by/by/faculties/fizicheskiy-fakultet-d|загаловак=Фізічны факультэт|выдавец=БДУ|дата=3 лютага 2023}}</ref>, 10 навукова-дасьледчых лябараторыяў, «Беларускі міжвузаўскі цэнтар» і [[абсэрваторыя]]. На факультэце вядуцца фундамэнтальныя і прыкладныя дасьледаваньні, а таксама прамысловыя, тэхналягічныя і іншыя распрацоўкі.

== Гісторыя факультэту ==
Факультэт бярэ пачатак ад фізыка-матэматычнага аддзяленьня пэдагагічнага факультэту БДУ, утворанага ў 1932 годзе. У 1933 годзе зь фізыка-матэматычнага аддзяленьня быў створаны фізыка-матэматычны факультэт. У 1938 годзе фізыка-матэматычны факультэт уключаў 4 катэдры: катэдру агульнай фізыкі (заг. — дацэнт Ільля Некрашэвіч), катэдру тэарэтычнай фізыкі (заг. катэдры — дацэнт [[Фёдар Фёдараў]]), катэдру рэнтгенафізыкі (заг. — дацэнт Іосіф Шапіра), катэдру электрамагнітных ваганьняў (заг. — прафэсар Яўген Сьняткоў). У 1941 годзе, у сувязі з вайной і акупацыяй, фізыка-матэматычны факультэт прыпыніў сваю дзейнасьць і зь верасьня 1943 году функцыянаваў на станцыі Сходня пад Масквой, дэканам з таго моманта да 1950 году быў Фёдар Фёдараў. У 1944 годзе супрацоўнікі вярнуліся ў Менск. Першыя пасьляваенныя выпускі складалі 5—10 чалавек штогод<ref>{{Артыкул|загаловак=Физический факультет БГУ им. В. И. Ленина. К юбилею университета|выданьне=Вестник БГУ. Серия 1|год=1971|нумар=3}}</ref>. У 1950-я гг. на аддзяленьні фізыкі навучалася толькі 50 студэнтаў. У 1953 гадзе акадэмікі АН БССР [[Антон Сеўчанка]], [[Барыс Сьцяпанаў (фізык)|Барыс Сьцяпанаў]] і крыху пазьней [[Міхаіл Ельяшэвіч]] пераехалі ў Менск і пачалі працаваць у БДУ. Зь іхнімі імёнамі зьвязанае стварэньне буйных навуковых школ. Імі адпаведна ўсталёўваецца сувязь паміж будовай і спэктральна-люмінесцэнтнымі ўласьцівасьцямі злучэньняў урану, разьвіваецца спэктраскапія адмоўных плыняў сьвятла, разьвіваюцца мэтады разьліку ваганьняў малекулярных комплексаў<ref>{{Артыкул|загаловак=Развитие исследований по физико-математическим наукам в Белорусском государственном университете имени В. И. Ленина.|выданьне=Вестник БГУ. Серия 1|год=1978|нумар=3}}</ref>. У 1953 годзе створаная катэдра спэктральнага аналізу, для спэцыялізацыі на катэдру былі накіраваныя 20 студэнтаў<ref>{{Артыкул|загаловак=Кафедре лазерной физики и спектроскопии — 50 лет|выданьне=Вестнік БДУ. Серия 1: Физ. Мат. Информ|год=2003|нумар=3}}</ref>

У кастрычніку [[1958]] году фізыка-матэматычны факультэт разьдзяліўся на фізычны факультэт і матэматычны факультэт (апошні у 1975 годзе перайменаваны ў мэханіка-матэматычны факультэт). Першым дэканам факультэту стаў Міхаіл Халімановіч. У [[1960-я|1960]]—1970 гады фізычны факультэт актыўна разьвіваўся. У 1971 годзе на дзённым аддзяленьні вучыліся 1875 студэнтаў, існавала таксама вячэрняе аддзяленьне, на якім вучыліся 455 студэнтаў. На базе навукова-дасьледчых лябараторыяў фізычнага факультэту ў 1971 годзе ствараецца Навукова-дасьледчы інстытут прыкладных фізычных праблемаў пад кіраўніцтвам акадэміка [[Антон Сеўчанка|Антона Сеўчанкі]]. У 1976 годзе на базе 4-х катэдраў фізычнага факультэту быў створаны [[факультэт радыёфізыкі і электронікі БДУ|факультэт радыёфізыкі і электронікі]]. У 1984—2003 гг. загадчыкам катэдры тэарэтычнай фізыкі быў прафэсар [[Леанід Баркоўскі]]. У 1986 пры падтрымцы загадчыка катэдрай ядзернай фізыкі [[Станіслаў Шушкевіч|Станіслава Шушкевіча (малодшага)]] ствараецца [[Інстытут ядзерных праблемаў]], які ўзначаліў прафэсар катэдры ядзернай фізыкі [[Уладзімер Барышэўскі]].

У 2018 годзе катэдра атамнай фізыкі і фізычнай інфарматыкі ліквідаваная, супрацоўнікі перайшлі ў склад катэдры фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі. 17 сьнежня 2018 году загадам рэктара БДУ дэканам факультэта прызначаны кандыдат фізіка-матэматычных навук Міхаіл Ціваноў, які да гэтага з’яўляўся загадчыкам кафедры энергафізікі.<ref>[https://www.bsu.by/be/main.aspx?guid=235071&detail=968443 Дэканам фізічнага факультэта БДУ прызначаны Міхаіл Сяргеевіч Ціваноў]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт. 17 сьнежня 2018.</ref>.

== Структура факультэту ==

=== Катэдры ===
# Катэдра агульнай фізыкі (заснаваная ў 1938; загадчык — дацэнт Анатоль Слабадзянюк<ref>{{Спасылка|url=https://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-obshchey-fiziki-d/head|загаловак=Супрацоўнікі кафедры агульнай фізікі|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|мова=be|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).
# Катэдра біяфізыкі (засн. ў 1973; заг. — д. б. навук Рыгор Марціновіч<ref name="departments">{{Спасылка|url=https://physics.bsu.by/ru/departments/|загаловак=Кафедры|выдавец=Физический факультет|дата=29 сакавіка 2022|мова=ru}}</ref>).
# Катэдра вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізыкі (засн. ў 1961; заг. — кандыдат фіз.-матэматычных навук Ірына Рушнова<ref>{{спасылка|url=http://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-vysshey-matematiki-i-matematicheskoy-fiziki-d/head|загаловак= Супрацоўнікi кафедры вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізікі БДУ|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).
# Катэдра лязэрнай фізыкі і спэктраскапіі (засн. ў 1953; заг. — прафэсар Аляксей Толсцік<ref>{{Артыкул|спасылка=http://www.gazeta.bsu.by/2018/02/farmiravanne-shkoly-fizichnaj-optyki-u-bdu-da-115-goddzya-z-dnya-naradzhennya-akademika-a-n-seuchanki/|загаловак=Фарміраванне школы фізічнай оптыкі ў БДУ. Да 115-годдзя з дня нараджэння акадэміка А. Н. Сеўчанкі|выданьне=Унiверсiтэт|год=2018|аўтар=Анатоль Мінько.}}</ref>).
# Катэдра кампутарнага мадэляваньня (засн. ў 1988; заг. — дацэнт Алег Раманаў<ref>{{Спасылка|url=https://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-kompyuternogo-modelirovaniya-d/head|загаловак=Супрацоўнікі кафедры камп’ютэрнага мадэлявання|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).
# Катэдра тэарэтычнай фізыкі і астрафізыкі (засн. ў 1938; заг. — прафэсар Аляксандар Фурс<ref>{{Спасылка|url=https://bsu.by/main.aspx?guid=83711|загаловак=Александр Николаевич Фурс|выдавец=БГУ|дата=27 мая 2018}}</ref>).
# Катэдра фізыкі цьвёрдага цела і нанатэхналёгій (засн. ў 1957; заг. — прафэсар Уладзімер Углоў<ref>{{спасылка|url=https://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-fiziki-tverdogo-tela-d|загаловак=Кафедра фізікі цвёрдага цела і нанатэхналогій|выдавец=БДУ|дата=3 лютага 2023}}</ref>).
# Катэдра фізыкі паўправаднікоў і нанаэлектронікі (засн. ў 1966; заг. — прафэсар Уладзімер Аджаеў<ref>{{Спасылка|url=https://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-fiziki-poluprovodnikov-i-nanoelektroniki-d/head|загаловак=Супрацоўнікі кафедры фізікі паўправаднікоў і нанаэлектронікі|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).
# Катэдра фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі<ref name="departments"/> (засн. ў 1953; заг. — доктар фіз.-мат. навук Андрэй Навіцкі<ref>{{спасылка|url=https://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-fizicheskoy-optiki-i-prikladnoy-informatiki-d/head|загаловак=Супрацоўнікі кафедры фізічнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|дата=16 сакавіка 2023}}</ref>).
# Катэдра ядзернай фізыкі (засн. ў 1961; заг. — дацэнт Андрэй Цімошчанка<ref>{{спасылка|url=https://bsu.by/by/structure/faculties/kafedry/kafedra-yadernoy-fiziki-d/head|загаловак=Супрацоўнікі кафедры ядзернай фізікі|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).

=== Навукова-дасьледчыя лябараторыі ===
# Біяфізыкі і біятэхналёгіяў.
# Высокаэнэргетычнай іённай імплантацыі і функцыянальнай дыягностыкі.
# Нелінейнай оптыкі і спэктраскапіі.
# Спэктраскапіі паўправаднікоў.
# Фізыкі і тэхнікі паўправаднікоў.
# Фізыкі іённа-плязмавай мадыфікацыі цьвёрдых целаў.
# Фізыкі электронных матэрыялаў.
# Вузавай інжынэрыі ды нанабіятэхналёгіяў.
# Спэктраскапічных сыстэм.
# Энэргаэфэктыўных матэрыялаў ды тэхналёгіяў.

== Вядомыя выпускнікі ==
* [[Віктар Кіслы]] — заснавальнік [[Wargaming.net]]<ref>[https://web.archive.org/web/20161112214308/https://charter97.org/ru/news/2016/2/21/192103/ Пять фактов о создателе World of Tanks] // [[Хартыя’97]] {{ref-ru}}</ref>
* [[Леанід Лознэр]] — сузаснавальнік [[EPAM Systems]]<ref>[http://www.inc.com/managing/articles/200609/interviewepamsystems.html Inc. 500 Interview: EPAM Systems] // inc.com {{ref-en}}</ref>

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20090517061415/http://physfak.org/ |загаловак=Неафіцыйны сайт фізычнага факультэта БДУ|url=http://physfak.org|дата копіі=17 мая 2009}}

{{Факультэты БДУ}}

[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1958 годзе]]
[[Катэгорыя:Фізыка]]