Прагляд крыніцы для Сэту (этнас)

{{Этнас
|Назва           = Сэту
|Выява           = [[Файл:Flag of Setomaa.svg|220пкс]]
|Подпіс да выявы = 
|Саманазва       = setu, seto
|Колькасьць      = 10 197
|Рэгіёны         = [[Эстонія]]<br />[[Расея]]
|Мовы            = [[Эстонская мова|эстонская]]<br />[[сэту (мова)|сэту]]<br />[[Расейская мова|расейская]]
|Рэлігіі         = [[праваслаўе]]
|Блізкія этнасы  = [[эстонцы]], [[фіны]], [[карэлы]], [[вепсы]]
}}
{{Іншыя значэньні}}
[[Файл:Voromkaart.jpg|міні|справа|300пкс|Тэрыторыя пражываньня сэту пазначаная зялёным колерам]]
'''Сэ́ту''' (саманазвы ''setu'', ''seto''), '''''пскоўская чудзь''''' — нешматлікі [[Фіна-вугорскія народы|фіна-вугорскі народ]] на паўночным захадзе [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй Эўропы]] (у памежных рэгіёнах [[Эстонія|Эстоніі]] і [[Расея|Расеі]], якія да 1920 року ўваходзілі ў склад [[Пскоўская губэрня|Пскоўскае губэрні]]). Большасьць прадстаўнікоў этнасу валодае мовай [[сэту (мова)|сэту]], вызнае [[праваслаўе]] і мае [[грамадзянства Эстоніі]].

Гістарычная вобласьць пражываньня народа сэту носіць назву [[Сэтумаа]]. У 1920 року гэты рэгіён цалкам перайшоў да Эстоніі, аднак пасьля прыходу Чырвонай арміі ў 1944 року РСФСР анэксавала частку тэрыторыі зь [[Пячоры|Пячорамі]]. Пасьля развалу СССР народ сэту апынуўся падзелены між двума асобнымі дзяржавамі.

Дакладную колькасьць сэту высьветліць цяжка, бо гэтая этнічная група не занесеная ў сьпісы народаў, якія пражываюць на тэрыторыі Расеі і Эстоніі, але найчасьцей іх лічбу ацэньваюць у 10 тысячаў чалавек (паводле іншых зьвестак — ня больш за 2—5 тыс.). Пры перапісах насельніцтва сэту звычайна залічваюць да эстонцаў ці расейцаў.

Найбольшага росквіту культура сэту дасягнула напачатку XX стагодзьдзя: дзейнічала мноства адукацыйных і культурніцкіх таварыстваў. Пасьля атрыманьня Эстоніяй незалежнасьці эстонскія ўлады лічылі сэтаў часткай эстонскай нацыі і намагаліся выкараніць іхнія традыцыі, звычаі й мову. З-за гэтага колькасьць гэтага этнасу значна зьменшылася, шмат хто зь іх запісваўся эстонцамі.

У Расеі паводле перапісу 2002 року 197 чалавек ідэнтыфікавалі сябе як сэту. У Эстоніі цяпер сэту афіцыйна маюць статус нацыянальнай меншасьці, але іх мова ўважаецца [[Вырускі дыялект|вырускім дыялектам]] [[Эстонская мова|эстонскай мовы]], і ў школах выкладаецца толькі апошняя. Самі сэту лічаць [[Сэту (мова)|сваю мову]] самастойнай. У цяперашні час яна ўключаная ЮНЭСКО ў «Атлас моваў сьвету, якім пагражае зьнікненьне».

У адрозьненьне ад [[Лютэране|лютаранаў]]-эстонцаў большасьць сэту зьяўляюцца [[Праваслаўе|праваслаўнымі]], што некаторыя навукоўцы адносяць яшчэ да пэрыяду хрысьціянізацыі [[Наўгародзкая рэспубліка|Наўгародзкай рэспублікі]].

== Вонкавыя спасылкі ==
* [https://web.archive.org/web/20070312023926/http://www.kominarod.ru/finno-ugry/nations/setu/ Незалежны фіна-вугорскі партал]{{ref-ru}}
* [http://pskovgrad.ru/seto/proiskhozhdenie_setu/1146926338-izmenenie_politicheski.html Паходжаньне і дынаміка колькасьці сэту]{{ref-ru}}
* [http://www.setomaa.ee/index.php?id=a1d0c6e83f027327d8461063f4ac58a6 Турыстычная бачына па Сэтамаа]{{ref-et}}{{ref-en}}{{ref-ru}}{{ref-fi}}{{ref-de}}
* [http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/picture_gallery/07/in_pictures_the_seto_people/html/7.stm Народ сэту ў фатаздымках] // [[BBC]]

[[Катэгорыя:Сэту| ]]