Прагляд крыніцы для Сьвятая (гара)

{{Гара
|Назва                 = Сьвятая
|Лацінка               = Śviataja
|Назва ў родным склоне = Сьвятой гары
|Краіна                = Беларусь
|Выява                 = Dziaržynskaja hara.jpg 
|Камэнтар              = Камень на гары
|Вышыня                = 345 м
|Месцазнаходжаньне     = [[Койданаўскі раён]]
|Горная сыстэма        = [[Менскае ўзвышша]]
|Каардынаты            =
|ВікіМапія             =
|Першае ўзыходжаньне   =
|Клясычны маршрут      = пешшу
|Шырата паўшар'е       = паўночнае
|Шырата градусаў       = 53
|Шырата хвілінаў       = 51
|Даўгата паўшар'е      = усходняе
|Даўгата градусаў      = 27
|Даўгата хвілінаў      = 04
}}
'''Сьвята́я''' (з 1958 году — ''Дзяржы́нская''{{Заўвага|Зьнішчэньне традыцыйнай гістарычнай тапаніміі — адзін з захадаў [[Русіфікацыя Беларусі|палітыкі гвалтоўнай русіфікацыі і дэнацыяналізацыі беларусаў]]}}) — [[гара]], найвышэйшы пункт [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]] і [[Беларусь|Беларусі]]. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.

Знаходзіцца ля вёскі [[Скірмантава]], за 20 км на поўнач ад [[Койданаў|Койданава]] і за 30 на паўднёвы захад ад [[Менск]]у.

== Агульныя зьвесткі ==
Гару складаюць [[марэна (геалёгія)|марэны]], пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.

Ля падножжа гары пачынаюцца рэкі, што належаць да басэйнаў [[Нёман]]а і [[Дняпро|Дняпра]]. Гэта [[Пціч]], [[Іслач]], [[Сула (рака)|Сула]], [[Вуса (прыток Нёмана, Узьдзенскі раён)|Вуса]].

Паўднёва-заходнія схілы стромкасьцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.

Папулярны аб’ект пешаходнага турызму.

== Гісторыя ==
Назва гары, відаць, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае [[капішча]]. Паводле мясцовага паданьня, разьмешчаная на гары вёска [[Скірмунтава]] атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.

У першай палове XX ст. па прыходзе савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэханізаванага двара саўгасу «Камсамолец». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы з шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у пагранічнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад граніцы міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) многіх жыхароў вёскі Скірмунтава выслалі на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся<ref>Михайлов С. [https://web.archive.org/web/20081009211229/http://www.expressnews.by/146.html Станет ли Дзержинская гора Святой?] // «[[Экспресс Новости]]», 8 ліпеня 2004 г.</ref>. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] 30 ліпеня 1943 году нацысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску  разам з 140 мірнымі жыхарамі.

У 1958 годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» ў гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»<ref>Процька Т. [http://www.svaboda.org/content/article/790270.html «На сумленьні Дзяржынскага шмат расстраляных людзей»] // [[Радыё Свабода]], 22 сьнежня 2004 г.</ref> — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]].

У канцы XX ст. на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». У пачатку XXI ст. тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
* Целеш Л. А была гара Святая… // [[Народная Воля]]. №61—62, 24 красавіка 2008 г.
* {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.knihi.com/nn/1998/11/03.htm Зьміцер Бартосік. «Бясконцая гара»]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* Михайлов С. [https://web.archive.org/web/20081009211229/http://www.expressnews.by/146.html Станет ли Дзержинская гора Святой?] // «[[Экспресс Новости]]», 8 ліпеня 2004 г.

[[Катэгорыя:Рэльеф Беларусі]]