Прагляд крыніцы для Сапрапэль

'''Сапрапэ́ль''' (бузы; {{мова-el|σαπρός πηλός|скарочана}} — гнілы глей) — [[глей|глеістыя]] адкладаньні ў прэсных [[вадаём]]ах, якія ўтрымліваюць вялікую колькасьць арганічных рэчываў (лігнева—гумусавы комплекм, вугляводы, бітумы і інш.) у [[калёід]]ным стане.

Сыры сапрапэль здабываецца пад’ёмнікамі з дна вадаёмаў і праходзіць адмысловую падрыхтоўку — сушэньне альбо [[грануляваньне]]. Аднак, асаблівасьці сапрапэлю, як арганічнага кампанэнту арганічных мінэральных угнаеньняў, не дазвалялі выкарыстоўваць ніводны зь вядомых гранулятараў бяз значнай дапрацоўкі канструкцыі. У выніку зьявілілася так званая барабанная сушылка-гранулятар.

== Выкарыстаньне ==
Сапрапэль выкарыстоўваецца ў лекавай (фізыётэрапэўтычнай) практыцы для аплікацыяў, ванаў для [[брудалекаваньне|брудалекаваньня]], абгортваньняў, кампрэсаў і масак. Сапрапэлевая гразь здымае раздражненьне [[Скура|скуры]], супакойвае [[Нэрвовая сыстэма|нэрвовую сыстэму]] і паляпшае [[сон]]. Перад нанясеньнем сапрапэль разаграюць на вадзяной лазьні да +38—42[[°C]]. Прыгатаваньне ажыцьцяўляюць разьвядзеньнем літра вады з 2/3 літра сапрапэля. Дзеяньне гразі грунтуецца на прыліве крыві ў вобласьць нанясеньня. Пры нанясеньні выкарыстоўваюць драўляныя і [[плястмаса]]выя лыжкі і лапаткі са шкляным і эмаляваным посудам<ref name="з"/>.

У сельскай гаспадарцы сапрапэль ужываюць як [[угнаеньне]] (пасьля праветрываньня), асабліва на кіслых і лёгкіх пяшчаных і супяшчаных [[глеба]]х (доза пад [[зерне]]выя культуры складае 30—40 т/га, пад гародніну, бульбу і кармавыя коранеплод — 6—70 т/га), для прыгатаваньне [[кампост]]аў. Сапрапэлі, багатыя салямі [[кальцый|кальцыю]], [[жалеза]], [[фосфар]]у, без дадаткаў пяску і зь невялікімі дапушчальнымі дадаткамі гліны дадаюць у корм сельскагаспадарчых жывёлаў у якасьці мінэральнай прыкомкі (сьвіньням — да 2 кг, каровам — да 20 кг, курам — па 10—15 грамаў у суткі).

У нафтаздабычы сапрапэль выкарыстоўваюць для вырабу сьвідравальных [[рашчына]]ў<ref>{{Артыкул|аўтар=Ірына Асташкевіч, Алена Даўжанок.|загаловак=Каб разьвівацца, трэба будаваць|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=97315|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=19 траўня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-05-19 94 (27209))]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/97334/19may-6.indd.pdf 6]|issn=1990-763x}}</ref>.

== Беларусь ==
На 2007 г. сапрапэль здабываўся ў Беларусі на возеры [[Судобль]] ([[Смалявіцкі раён]], [[Менская вобласьць]])<ref>{{Артыкул|аўтар=Сьвятлана Барысенка.|загаловак=Гразі зь вітамінамі|спасылка=http://old2.zviazda.by/?r=7&p=24&archiv=09062007|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=9 чэрвеня 2007|нумар=[http://old2.zviazda.by/?archiv=09062007 106 (25971)]|старонкі=|issn=1990-763x}}</ref>. На 2011 г. сапрапэлевыя запасы Беларусі налічвалі 4 млрд [[м³]]. 70% выведаных запасаў знаходзіліся ў 78 азёрах і на тарфяніках [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]<ref name="з">{{Артыкул|аўтар=Аляксандар Пукшанскі.|загаловак=Беларускі сапрапэль па сваіх якасьцях канкуруе з жэньшэнем і муміё|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=89884|выданьне=Зьвязда|тып=газэта|год=6 сьнежня 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-12-06 232 (27096)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/89902/6sne-8.indd.pdf 4]|issn=1990-763x}}</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

{{Накід:Хімія}}

[[Катэгорыя:Геалёгія]]
[[Катэгорыя:Гідралёгія]]
[[Катэгорыя:Арганічныя ўгнаеньні]]