Прагляд крыніцы для Прагрэсіўны рок

{{Музычны жанр
|назва                    = Прагрэсіўны рок
|колер                    = black
|колер фону               = white
|стылістычнае паходжаньне = [[гард-рок]], [[псыхадэлічны рок]], [[джаз ф’южн]], [[клясычная музыка]]
|паходжаньне              = сярэдзіна 1960-х, [[Вялікабрытанія]], [[ЗША]], [[Італія]], [[Нямеччына]]
|інструмэнты              = [[электрагітара]], [[бас-гітара|бас]], [[бубны]], [[сьпеў]], [[клявішы]]
|папулярнасьць            = 1970-я — 1990-я
|вытворныя                = [[нью-эйдж]]
|сьпіс паджанраў          =
|паджанры                 = [[прагрэсіў-мэтал]], [[сымфанічны рок]], [[спэйс-рок]], [[краўт-рок]], [[нэа-прагрэсіў]], [[пост-рок]]
|рэгіянальныя             =
|іншыя                    =
}}
'''Прагрэ́сіўны рок''' — кірунак у [[рок-музыка|рок-музыцы]] (галоўным чынам, [[Эўропа|эўрапейскай]]), які вылучаецца манумэнтальнасьцю кампазыцыяў, складанасьцю тэкстаў, эклектычнасьцю, разнастайнымі экспэрымэнтамі з мэлёдыямі, рытмамі, вакальнымі партыямі. Узьнік у [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] ў другой палове 1960-х гадоў, пік папулярнасьці прыпадае на пачатак 1970-х гадоў, але й да сёньняшняга дню ў сьвеце існуе шмат гуртоў, творчасьць якіх належыць да прагрэсіў-року альбо мае яго асобныя рысы. Больш вузкія напрамкі ў межах прагрэсіў-року — [[арт-рок]], [[сымфанічны рок]], [[прагрэсіў-мэтал]], [[сымфа-мэтал]].

== Асноўныя прыкметы стылю ==
Прагрэсіўны рок узьнік на першай хвалі пратэсту супраць поп-культуры ды спажывецкага грамадзтва напрыканцы 1960-х гадоў. Усе музыкі гэтага напрамку грэбавалі радыйным фарматам ды пажаданьнямі масавай аўдыторыі, імкнуліся да больш поўнага самавыражэньня, да складанасьці [[клясычная музыка|клясычнае]] й [[джаз]]авае музыкі пры захаваньні асноўных рысаў року. Большасьць альбомаў гуртоў прагрэсіўнага року канцэптуальныя, аб’яднаныя нейкай адзінай ідэяй (прыклады — ''«The Wall»'' [[Pink Floyd]], «''Tales from Topographic Oceans»'' [[Yes]], ''«Thick as a Brick»'' [[Jethro Tull]], ''«Still Life»'' [[Van der Graaf Generator]]); існуюць нават нізкі альбомаў з агульнай канцэпцыяй (як у гурта [[King Crimson]]).

=== Асаблівасьці музыкі ===
* Вельмі доўгія кампазыцыі. Нормаю зьяўляюцца кружэлкі з 3—5 песьняў працягласьцю па 10—20 хвілінаў кожная; сустракаюцца альбомы, складзеныя з адной надзвычай доўгай песьні (самы вядомы — ''«Thick as a Brick»'' гурта [[Jethro Tull]], гучыць 43 хвіліны). Кампазыцыі могуць складацца зь вялікай колькасьці музычных тэмаў, што зьмяняюць адна адну без перапынкаў, альбо мець адну-дзьве галоўных тэмы, што разьвіваюцца па ходзе кампазыцыі.
* Выкарыстаньне [[электрычныя музычныя інструмэнты|электрычных]] і [[электронныя музычныя інструмэнты|электронных]] [[клявішныя музычныя інструмэнты|клявішных інструмэнтаў]] ([[мэлатрон]], [[арган Гаманда]], [[сынтэзатар]]ы) у роўнай ці нават у большай ступені з [[гітара]]мі ды [[бубны|бубнамі]]; адначасова могуць ўжывацца й клясычныя акустычныя інструмэнты — [[скрыпка]], [[флейта]] ды іншыя.
* Складаныя мэлёдыі, блізкія да клясычных (а таксама цытаты з клясыкі); складаныя рытмы, часта няроўныя, зьменлівыя; складаныя вакальныя партыі, шматгалосьсі, нязвыклыя манэры сьпеву.
* Сустракаюцца сольныя партыі на ўсіх без выключэньня інструмэнтах — гітарах, клявішных, бубнах і гэтак далей (яскравы прыклад — альбом ''«Fragile»'' гурта [[Yes]], на якім кожны ўдзельнік гурта запісаў па сольнай кампазыцыі). Вельмі пашыраныя [[імправізацыя|імправізацыі]] кшталту джазавых.

=== Асаблівасьці тэкстаў ===
* «Высокі стыль» мовы, у адрозьненьне ад большасьці эстрадных песень: багаты слоўнікавы запас, складаныя сказы, яскравыя вобразы, сымбалічнасьць, мэтафарычнасьць, алітэрацыі ды іншыя моўныя прыёмы.
* Эпічнасьць, разьвіцьцё падзеяў у тэксьце (асабліва ў песьнях па гістарычных ці фантастычных матывах).
* Разнастайнасьць паэтычных ды нават празаічных формаў, арганічнае зьліцьцё тэксту й музыкі.
* У тэкстах раскрываюцца тэмы маралі, жыцьця й сьмерці, сацыяльнага пратэсту ды іншыя, уласьцівыя высокай літаратуры.

== Гурты й выканаўцы ==
* Канец 1960-х — 1970-я гады: [[King Crimson]], [[Jethro Tull]], [[Yes]], [[Van der Graaf Generator]], [[Genesis]], [[Gentle Giant]], [[Pink Floyd]], [[Emerson Lake and Palmer]] і шмат іншых (амаль усе названыя гурты ці іх лідары дагэтуль граюць у тым жа стылі).
* 1980-я — 1990-я гады (гэтак званы ''нэа-прагрэсіў''): [[Marillion]], [[Kate Bush]], [[The Flower Kings]], [[Porcupine Tree]].
* Прагрэсіўны і сымфа-мэтал: [[Dream Theater]], [[Tool]], [[Rhapsody]].
* У [[СССР]] і на постсавецкай прасторы: «[[Аквариум]]», «[[Рада и Терновник]]», «[[Оргия Праведников]]», «[[Князь Мышкин]]» ([[Рэспубліка Беларусь]]), [[Relikt (гурт)|Relikt]] ([[Беларусь]]).

== Глядзіце таксама ==
* [[Сьпіс гуртоў і асобных выканаўцаў прагрэсіўнага року]]

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.progarchives.com/ PROG ARCHIVES] — даведнік выканаўцаў, архіў запісаў{{Ref-en}}

[[Катэгорыя:Жанры рок-музыкі]]
[[Катэгорыя:Прагрэсіўны рок| ]]