Прагляд крыніцы для Мэркава

{{Зброя
|назва                       = Мэркава
|выява                       = [[Файл:Merkava-Tanks-Wikipedia-01.jpg|300пкс]]
|подпіс выявы                = Па стрэлцы: Марк I, Марк II, Марк III Баз, Марк IV
|краіна паходжаньня          = Ізраіль
|тып                         = [[асноўны баявы танк]]
<!-- Выбар тыпу -->
|рухомая зброя               = так
<!-- Гісторыя выкарыстаньня -->
|пэрыяд выкарыстаньня        = з 1979<ref name= "israeli-weapons.com">{{Спасылка |url = http://www.israeli-weapons.com/weapons/vehicles/tanks/merkava/Merkava.html |загаловак = Merkava |назва праекту = Tanks |выдавецтва = Israeli weapons}}</ref>
|выкарыстаньне               = Глядзіце ''[[Мэркава#Карыстальнікі|карыстальнікі]]''
|войны                       = {{Просты сьпіс|
* [[Лібанская вайна (1982)]]
* [[Паўднёвалібанскі канфлікт (1982—2000)|Паўднёвалібанскі канфлікт]]
* [[Першая інтыфада]]
* [[Другая інтыфада]]
* [[Лібанска-ізраільскі канфлікт 2006 году]]
* [[Вайна ў Газе (2008—2009)|Вайна ў Газе]]
* [[Апэрацыя „Хмарны слуп“]]
* [[Апэрацыя «Непарушная скала»]]
* [[Канфлікт між Газай і Ізраілем (2023)|Канфлікт між Газай і Ізраілем]]
}}
<!-- Гісторыя вытворчасьці -->
|канструктар                 = Мантак
|дата стварэньня             = 
|вытворца                    = Мантак, Корпус тэхнічнага ўзбраеньня (зборка)
|кошт адзінкі                = Мэркава IV: $3,5 млн (для Арміі Ізраілю)<ref>{{Артыкул |спасылка = http://www.haaretz.com/merkava-lite-1.102932 |загаловак = Merkava Lite? |выданьне = TheMarker |год = October 17, 2003 |дата доступу = March 14, 2018 |выдавец = Haaretz |копія = https://web.archive.org/web/20170417072906/http://www.haaretz.com/merkava-lite-1.102932 |дата копіі = April 17, 2017}}</ref><br/>$4,5 млн (для імпарту)<ref name="CalcalistMay24-2016">{{Навіна |прозьвішча = Etzion |імя = Udi |дата публікацыі = June 8, 2014 |спасылка = http://www.calcalist.co.il/articles/0,7340,L-3632951,00.html |загаловак = For the first time: the chariot tank will be sold to a foreign army |назва праекту = Calcalist |мова = he |копія = https://web.archive.org/web/20160524041417/http://www.calcalist.co.il/articles/0,7340,L-3632951,00.html |дата копіі = May 24, 2016}}</ref>
|пэрыяд вытворчасьці         = з 1979
|адзінак створана            = {{Просты сьпіс|
* Mark I: 250
* Mark II: 580
* Mark III: 780
* Mark IV: 660
* Mark IV Barak: 850 (ацэначна)
}}
|мадыфікацыі                 = 
<!-- Агульныя характарыстыкі -->
|назва спэцыфікацыі          = 
|вага                        = 65 т
|даўжыня                     = 9,04 м
|даўжыня часткі              = 7,60 м (бяз дула)
|шырыня                      = 3,72 м
|вышыня                      = 2,66 м
|дыямэтар                    = 
|экіпаж                      = 4 (камандзір, кіроўца, стралец, набівальнік)
|пасажыры                    = да 6<ref>{{Cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/israel/merkava.htm#:~:text=The%20Merkava%20can%20carry%206%20passengers,%20one%20for%20each%2012%20rounds%20of%20main%20gun%20ammunition%20removed.|title = Merkava Tank}}</ref>
<!-- Характарыстыкі рухомай/ракетнай зброі -->
|браня                       = [[Кампазытная браня|кампазытная]]/[[Рацыянальнае браняваньне|рацыянальная]] модульная
|асноўнае ўзбраеньне         = 120-мм гладкаствольная гармата [[120-мм гармата IMI|MG253]]
|дадатковае ўзбраеньне       = 1 × 12,7 мм [[кулямёт]]<br/>3 × 7,62 мм кулямёт<br/>1 × гранатамёт [[Mk 19 (гранатамёт)|Mk 19]]<br/>1 × 60 мм унутраная [[мартыра]]<br/>12 × [[Дымавая граната|дымавых гранатаў]]
|рухавік                     = [[Турбанаддзіманьне|турбанаддзіманы]] [[Дызэльны рухавік|дызэльны]] 1500 к. с.
|магутнасьць рухавіка        = 
|суадносіны магутнасьць-вага = 23 [[Удзельная магутнасьць|к. с./тона]]
|трансьмісія                 = [[Renk]] RK 325
|ёмістасьць загрузкі         = 
|падвеска                    = [[Сьпіральная спружына|вітая спружына]]
|дарожны прасьвет            = 0,45 м
|ёмістасьць паліўнага баку   = 1400 л
|практычная далёкасьць       = 500 км
|хуткасьць                   = {{Просты сьпіс|
64 км/г па дарозе
55 км/г па-за дарогай
}}
|сыстэма кіраваньня          = 
|сыстэма стырнавога кіраваньня = 
<!-- Характарыстыкі толькі ракетнай зброі -->
|размах крылаў               = 
|кідальнае выбуховае рэчыва  = 
|практычная столь            = 
|вышыня палёту               = 
|найбольшая глыбіня          = 
|працягласьць узьніманьня    = 
|дакладнасьць                = 
|плятформа запуску           = 
|ракетаносьбіт               = 
}}
'''Мэркава''' ({{Мова-he|{{Праслухаць|He-Merkava.ogg|מרכבה}}}}, {{IPA|[mɛʁkaˈva]}} — «[[калясьніца]]»)<ref>{{Навіна |дата публікацыі = 2023-06-15 |загаловак = Israel plans first sale of Merkava tank to European country |мова = en |назва праекту = Reuters |спасылка = https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/israel-plans-first-sale-merkava-tank-european-country-2023-06-15/ |дата доступу = 2023-08-04}}</ref> — сэрыя [[Асноўны баявы танк|асноўных баявых танкаў]] [[Армія абароны Ізраілю|Арміі абароны Ізраілю]] (ААІ), аснова [[Бранятанкавы корпус (Ізраіль)|бранятанкавага корпусу]] ААІ. Распрацоўка танкаў пачалася ў 1970 року<ref>{{Кніга |прозьвішча = Maoz |імя = Zeev |загаловак = Defending the Holy Land |год = 2006 |выдавецтва = University of Michigan Press |isbn = 0-47211540-5 |частка = 5}}</ref>, і прадстаўнік першага пакаленьня — {{Не перакладзена|Мэркава Марк I||d|Q61359554}} — паступіў на ўзбраеньне ў 1979 року<ref>{{Спасылка |url = https://www.mod.gov.il/Defence-and-Security/merkava/Pages/generations.aspx |загаловак = טנקי המרכבה לדורותיהם |мова = he |дата доступу = 2021-10-20 |назва праекту = Ministry of Defense, Israel}}</ref>. {{Паводле стану на|2023}} рок найноўшай вэрсіяй ёсьць {{Не перакладзена|Мэркава Марк IV Барак|Марк IV Барак|d|Q122732723}} (таксама празваны Мэркава Марк V). Упершыню танкі сэрыі паўдзельнічалі ў баявых дзеяньнях ў [[Лібанская вайна (1982)|Лібанскай вайне 1982 року]].

Танк распрацаваны з мэтай максымальнай абароны экіпажу. Дзеля гэтага пярэдняя браня дадаткова ўмацаваная, рухавік разьмешчаны сьпераду ў адрозьненьне ад большасьці іншых танкаў, вежа ссунутая назад яшчэ далей. Пярэдняя частка з рухавіком абараняе кіроўцу ад [[знарад]]аў, а ў задняй частцы вызваляецца больш месца для захоўваньня боекамплекту; там жа разьмешчаны люк, які дазваляе выйсьці ці выратаваць з танку экіпаж пад варожым абстрэлам.

== Стварэньне ==
У канцы 1960-х ізраільская армія ўдзельнічала ў распрацоўцы брытанскага танку [[Чыфтэйн (танк)|Чыфтэйн]]<ref>{{Спасылка |url = http://www.salem-news.com/articles/may132010/depleted-uranium-dp.php |загаловак = Israel and Depleted Uranium |выдавецтва = Salem-News.Com |дата публікацыі = 13 May 2010 |дата доступу = 2013-11-26}}</ref> з намерам пачаць ягоную вытворчасьць у сябе. Ізраіль атрымаў два прататыпы ў арэнду на чатыры гады<ref name="military-quotes1">{{Спасылка |url = http://www.military-quotes.com/forum/israeli-armor-magazin-chieftain-dirty-t443.html |загаловак = The Knight That Gave Birth To The Chariot |назва праекту = Armored Corps Magazine |дата доступу = 2013-11-26}}</ref>. Аднак пазьней Вялікабрытанія адмовілася прадаваць Ізраілю «Чыфтэйну», бо пастаўлялі іх арабам<ref>{{Спасылка |url = http://www.jta.org/1969/06/17/archive/house-of-commons-will-hold-debate-on-issue-of-sale-of-chieftain-tanks-to-libya |загаловак = House of Commons Will Hold Debate on Issue of Sale of Chieftain Tanks to Libya |выдавец = Jewish Telegraphic Agency |дата публікацыі = 1969-06-17 |дата доступу = 2013-11-26}}</ref>. Тады Ізраіль заняўся распрацоўкай уласнай праграмы<ref>{{Спасылка |url = http://science.howstuffworks.com/chieftain-main-battle-tank.htm |загаловак = HowStuffWorks "Chieftain Main Battle Tank" |выдавец = Science.howstuffworks.com |дата публікацыі = 2007-11-20 |дата доступу = 2013-11-26}}</ref>.

[[Ісраэль Таль]], які пасьля [[Суэцкі крызіс|Суэцкага крызісу]] стаў [[Брыгадны камандзір|брыгадным камандзірам]], пры ўзнаўленьні танкавай праграмы ўлічыў досьвед [[Вайна Суднага дня|вайны Суднага дня]] 1973 року, дзе ізраільскія войскі аказаліся ў меншасьці ў параўнаньні з арабскімі сіламі<ref name="waronline1">{{Спасылка |url = http://www.waronline.org/en/IDF/arms/merkava.htm |назва праекту = IDF |загаловак = Merkava series |дата доступу = 2008-07-04 |выдавец = War Online |копія = https://web.archive.org/web/20080527094825/http://www.waronline.org/en/IDF/arms/merkava.htm |дата копіі = May 27, 2008}}</ref>.

Да 1974 року былі створаныя першыя прататыпы. Пасьля іхніх выпрабаваньняў пачалася праца па пераабсталяваньні артылерыйска-тэхнічнага складу Тэль Ха-Шамэр пад канструктарскае бюро, дзе адбывалася і зборка. У 1977 року зьявіліся першыя здымкі танкаў, а ў сьнежні 1979 Мэркава афіцыйна паступіла на ўзбраеньне ААІ.

== Агульныя характарыстыкі ==

=== Вогнепальнасьць ===
Мэркава Марк I і II былі ўзброеныя 105-мм гарматай IMI M64, ліцэнзаваны варыянт M68. Марк III, Марк III ''Дор Далет БАЗ касаг'' і Марк IV узброеныя [[120-мм гармата IMI|120-мм гладкаствольнай гарматай]], якая можа страляць амаль усімі відамі заходніх 120-мм гладкаствольных танкавых знарадаў, а таксама процітанкавымі ракетамі з лазэрным саманавядзеньнем {{Не перакладзена|LAHAT||d|Q595013}}.

На даху танкаў кожнага пакаленьня Мэркавы ўсталяваныя 7,62-мм кулямёты для камандзіра і зараджальніка; яшчэ адзін усталяваны па адной восі з гарматай. Дадаткова прысутнічае 60-мм [[мартыра]], якую з другога пакаленьня можна зараджаць і страляць знутры танка.

Ва ўсіх пакаленьнях усталяваныя цяжкія кулямёты [[M2 Browning]] калібру .50, дыстанцыйна кіраваныя зь вежы.

=== Рухомасьць ===
Дызэльны рухавік магутнасьцю 1500 [[Конская сіла|конскіх сілаў]] дазваляе танку Марк IV дасягаць максымальнай хуткасьці 64&nbsp;км/г.

== Варыянты ==

=== Мэркава Марк I ===

=== Мэркава Марк II ===

=== Мэркава Марк III ===

=== Мэркава Марк IV ===

=== Мэркава Марк V «Барак» ===

=== Спэцыфікацыі ===
{| class=wikitable style="text-align:center;"
|-
!width="12%"|
!width="22%"| Мэркава Марк I
!width="22%"| Мэркава Марк II
!width="22%"| Мэркава Марк III
!width="22%"| Мэркава Марк IV
|-
!colspan="5" |Гісторыя ўдзелу
|-
! На ўзбраеньні
| 1979—2014
| 1983—2020
| 1990—
| 2004—
|-
! Выкарыстоўваныя
|colspan="4" |[[Сілы абароны Ізраілю]]
|-
! Войны
| [[Лібанская вайна 1982 году]], [[Першая інтыфада]], [[Паўднёвалібанскі канфлікт]], [[Другая інтыфада]], [[Лібанска-ізраільскі канфлікт 2006 году]]
| Паўднёвалібанскі канфлікт, Першая інтыфада, Другая інтыфада, Лібанска-ізраільскі канфлікт 2006 году, [[Вайна ў Газе (2008—2009)|Вайна ў Газе]]
| Паўднёвалібанскі канфлікт, Другая інтыфада, Лібанска-ізраільскі канфлікт 2006 году, Вайна ў Газе, [[Апэрацыя „Хмарны слуп“]], [[Апэрацыя „Непарушная скала“]]
| Лібанска-ізраільскі канфлікт 2006 году, Вайна ў Газе, Апэрацыя «Хмарны слуп», Апэрацыя «Непарушная скала»
|-
!colspan="5" |Вытворчасьць
|-
!Канструктар
|colspan="4" |МАНТАК
|-
!Вытворца
|colspan="4" |МАНТАК
|-
!Гады вытворчасьці
| 1979—1983
| 1983—1989
| 1990—2002
| 2003—
|-
!Колькасьць
| 250
| 580
| 780
| 360
|-
!colspan="5" |Спэцыфікацыя
|-
! Маса
| 61 [[Тона|т]]
| 62 т
| 63,5 т
| 65 т
|-
! Даўжыня
|colspan="2" | 8,30 м<br />7,45 м бяз дула
|colspan="2" | 9,04 м<br />7,60 м бяз дула
|-
! Шырыня
|colspan="3" |3,70 м
|3,72 м
|-
! Вышыня
|colspan="2" |2,65 м
|colspan="2" |2,66 м
|-
! Экіпаж
|colspan="4" | 4 (камандзір, кіроўца, стралец, набівальнік).
|-
! Браня
| Літая звараная сталь, модульнае разьмяшчэньне
| Літая звараная сталь, модульнае разьмяшчэньне, [[Кампазытная браня|кампазытная]] на вежы
|colspan="2" | модульная кампазытная на сталёвым каркасе
|-
! Асноўная зброя
|colspan="2" |105-мм [[танкавая гармата]] M64 L71A
|120-мм гладкаствольная танкавая гармата [[120-мм гармата IMI|MG251]]
|120-мм гладкаствольная танкавая гармата [[120-мм гармата IMI|MG253]]
|-
! Умяшчальнасьць знарадаў
|colspan="2" |53—62 знарадаў, 6 у кантэйнэры
|46 знарадаў, 5 у мэханічным барабане
|48 знарадаў, 10 у электрычным барабане
|-
! Дадатковая зброя
| 2—3 × FN MAG58<br />1 × вонкавая 60-мм [[мартыра]] [[Салтам]]<br />12 × [[Дымавая граната|дымавых]] гранатамётаў
|colspan="3" |2-3 × FN MAG58<br />1 × унутраная 60-мм мартыра Салтам<br />12 × дымавых гранатамётаў
|-
! Рухавік
| [[Дызэльны рухавік|дызэльны]] [[Continental Aerospace Technologies|Teledyne Continental]] AVDS-1790-6A [[V12 (рухавік)|V12]] магутнасьцю 908 к. с. з [[Паветранае ахаладжэньне рухавіка|паветраным ахаладжэньнем]]
| дызэльны Teledyne Continental AVDS-1790-7A V12 магутнасьцю 950 к. с. з паветраным ахаладжэньнем
| дызэльны Teledyne Continental AVDS-1790-9AR V12 магутнасьцю 1200 к. с. з паветраным ахаладжэньнем
| дызэльны [[General Dynamics]] GD883 ([[MTU Friedrichshafen|MTU]]883) V12 магутнасьцю 1500 к. с. з [[Воднае ахаладжэньне рухавіка|водным ахаладжэньнем]]
|-
! Трансмісія
| [[Allison Transmission|Allison]] CD850-6BX (2 пярэднія, 1 задняя перадачы)
|colspan="2"| Renk RK 304 (4 пярэднія, 4 заднія)
| Renk RK 325<ref>{{Спасылка |url = http://www.eurosatory.mod.gov.il/merkava.htm |назва праекту = Israel Ministry of Defense |загаловак = Israel at Eurosatory 2010 - Merkava |год = 2010 |копія = https://web.archive.org/web/20100525233936/http://www.eurosatory.mod.gov.il/merkava.htm |дата копіі = May 25, 2010}}</ref> (5 пярэдніх, 2 заднія)
|-
! разгон 0—32&nbsp;км/г
| 15 с
| 13 с
| 10 с<ref>{{Спасылка |url = http://mainbattletanks.czweb.org/Tanky/Merkava3.htm |загаловак = Merkava Mk.3 |дата доступу = April 7, 2019 |копія = https://web.archive.org/web/20160506085416/http://www.mainbattletanks.czweb.org/Tanky/Merkava3.htm |дата копіі = May 6, 2016}}</ref>
| <10 с
|-
! Магутнасьць / маса
| 14,8 [[Удзельная магутнасьць|к. с./т]]
| 15.3 к. с./т
| 18.8 к. с./т
| 23 к. с./т
|-
! Тып падвескі
|colspan="2"| Вэртыкальная двайная вітая спружына
|colspan="2"| Вэртыкальная вітая спружына зь вярчэльнай вітой спружынай
|-
! Сумарная вэртыкальная хада падвескі
|colspan="2"| 295—380&nbsp;мм
|colspan="2"| 600&nbsp;мм
|-
! Дарожны прасьвет
|colspan="2"| 0,53 м
|colspan="2"| 0,45 м
|-
! Зьмяшчальнасьць бака
|colspan="2"| 900 л
| 1100 л
| 1400 л
|-
! Апэрацыйная дальнасьць
| 400—500 км
|colspan="3" |500 км
|-
! Максымальная хуткасьць
|46 км/г<ref>{{Спасылка |url = http://mainbattletanks.czweb.org/Tanky/Merkava1.htm |загаловак = Merkava Mk.1 |дата доступу = April 7, 2019 |копія = https://web.archive.org/web/20161105224120/http://mainbattletanks.czweb.org/Tanky/Merkava1.htm |дата копіі = November 5, 2016 }}</ref>
|55 км/г
|60 км/г
|64 км/г
|}

== Карыстальнікі ==
; {{Сьцягафікацыя|Ізраіль}}<ref>{{Спасылка |прозьвішча = Fabian |імя = Emanuel |загаловак = In first, Israel plans to sell vaunted Merkava tank to 2 countries, one in Europe |url = https://www.timesofisrael.com/in-first-israel-plans-to-sell-vaunted-merkava-tank-to-2-countries-one-in-europe/ |дата доступу = 2023-08-04 |назва праекту = www.timesofisrael.com |мова = en}}</ref>
* [[Сухапутныя войскі Ізраілю]]

; {{Сьцягафікацыя|Філіпіны}}<ref name="PNA AVLB">{{Навіна |прозьвішча = Nepomuceno |імя = Priam |загаловак = Army’s Israeli-made AVLBs now for inspection |спасылка = https://www.pna.gov.ph/articles/1178919 |дата доступу = 15 July 2022 |назва праекту = Philippine News Agency |дата публікацыі = 14 July 2022}}</ref>
* [[Армія Філіпінаў]]<ref>{{Спасылка |загаловак = Philippines receives Merkava IV-based armored bridgelayers from Elbit Systems |url = https://www.asiapacificdefensejournal.com/2022/07/philippines-receives-merkava-iv-based.html |дата доступу = 2023-09-24 |назва праекту = Asia Pacific Defense Journal}}</ref>

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|3}}

== Літаратура ==
* {{Кніга |аўтар = Anthony H. Cordesman, William D. Sullivan |год = 2007 |загаловак = Lessons of the 2006 Israeli-Hezbollah War |выдавецтва = CSIS}}
* {{Кніга |прозьвішча = Gelbart |імя = Marsh |год = 2005 |загаловак = Merkava: A History of Israel’s Main Battle Tank Der Kampfpanzer der Israelischen Armee |выдавецтва = Tankograd Publishing}}
* {{Кніга |прозьвішча = Chasnoff |імя = Joel |загаловак = The 188th Crybaby Brigade: A Skinny Jewish Kid from Chicago Fights Hezbollah—A Memoir |isbn = 978-1416549321 |год = 2010 |спасылка = https://archive.org/details/188thcrybabybrig0000chas}}

[[Катэгорыя:Ізраільскія вынаходніцтвы]]
[[Катэгорыя:Асноўныя баявыя танкі Ізраілю]]
[[Катэгорыя:Асноўныя баявыя танкі Халоднай вайны|Merkava Mark 1 2]]
[[Катэгорыя:Асноўныя баявыя танкі пасьля Халоднай вайны]]
[[Катэгорыя:Вайсковыя машыны 1970-х]]