Прагляд крыніцы для Кібэрпартызаны

{{Арганізацыя
|лягатып = 
|тып = хакерская група
|выява = Belarusian Cyber-Partisans logo.jpg
|дата ўтварэньня = верасень 2020
|матчыная кампанія         = [[Полк імя Кастуся Каліноўскага]]
}}
'''Кібэрпартызаны''' — група хакераў, якая ўтварылася ў верасьні 2020 году на фоне дакумэнтальна зарэгістраваных выпадкаў гвалту з боку [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|міліцыі]] супраць удзельнікаў [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў у Беларусі]] й паведамленьняў пра выпадкі катаваньняў у [[Ізалятар часовага ўтрыманьня|ізалятарах]]<ref name="seeking">{{Cite web|last=Owen|url=https://en.currenttime.tv/a/seeking-change-anti-lukashenka-hackers-seize-senior-belarusian-officials-personal-data-/31392092.html|language=en|publisher=[[Цяперашні Час (тэлеканал)|Настоящее время]]|аўтар=Elizabeth Owen|access-date=2021-08-11|archive-date=2021-08-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20210811122459/https://en.currenttime.tv/a/seeking-change-anti-lukashenka-hackers-seize-senior-belarusian-officials-personal-data-/31392092.html|url-status=live|title=Seeking Change, Anti-Lukashenka Hackers Seize Senior Belarusian Officials’ Personal Data|first=Elizabeth|date=2021-08-04|first4=Iryna|last4=Romaliiska|first3=Marija|last3=Andrejeva|first2=Andrei|last2=Soshnikov|coauthors=Andrei Soshnikov; Marija Andrejeva; Iryna Romaliiska.}}</ref>.

Заяўленай мэтаю дзейнасьці кібэрпартызанаў зьяўляецца зрыў працы органаў бясьпекі й іншых, якія падтрымліваюць фактычнае кіраваньне [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]]<ref name="seeking" />. Атрыманыя кібэрпартызанамі зьвесткі прапануюць шырокі погляд на намаганьні па здушэньні палітычнага іншадумства й могуць быць часткаю патэнцыйных будучых судовых разлікаў за турэмныя тэрміны й іншыя злоўжываньні, якія былі шырока асуджаныя Захадам<ref>{{Cite web|last=Bennett|first=Dalton|last2=Dixon|first2=Robyn|date=2021-09-15|others=Abbakumova Natasha|title=How Belarus’s ‘Cyber Partisans’ exposed secrets of Lukashenko’s crackdowns|url=https://www.washingtonpost.com/world/europe/belarus-hack-cyber-partisans-lukashenko/2021/09/14/5ad56006-fabd-11eb-911c-524bc8b68f17_story.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211011185558/https://www.washingtonpost.com/world/europe/belarus-hack-cyber-partisans-lukashenko/2021/09/14/5ad56006-fabd-11eb-911c-524bc8b68f17_story.html|archivedate=2021-10-11|accessdate=2021-10-11|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Washington Post|Washington Post|be|Washington Post}}|language=en|coauthors=Robyn Dixon.| аўтар=Dalton Bennett}}</ref>.

== Дзейнасьць ==
Сярод першых акцыяў групы ў верасьні 2020 году былі ўзломы сайтаў [[Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта]], [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|Міністэрства ўнутраных справаў]], нацыянальнае лятарэяў, [[Міністэрства па падатках і зборах Рэспублікі Беларусь|Міністэрства па падатках і зборах]], [[Беларуская валютна-фондавая біржа|Беларускай валютна-фондавай біржы]], дзяржзакупак, прэзыдэнта й [[Генэральная пракуратура Рэспублікі Беларусь|Генэральнае пракуратуры]]. Таксама былі атрыманы базы дадзеных супрацоўнікаў [[Атрад міліцыі асаблівага прызначэньня|АМАПу]], [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]] і [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|МУС]], на падставе якіх была запушчана інтэрнэт-карта з адрасамі сілавікоў, якія ўдзельнічалі ў збіцьці пратэстоўцаў<ref name="Кіберпартизани2">{{cite web||first=Андрей|last=Бродецкий|language=ru|url=https://tech.liga.net/all/article/kiberpartizany-protiv-lukashenko-kak-malenkaya-armiya-aytishnikov-vzlamyvaet-diktaturu|аўтар=Андрей Бродецкий.|title=История Киберпартизаны против Лукашенко: как маленькая армия айтишников взламывает диктатуру|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|ЛІГА.net|ЛІГА.net|uk|ЛІГА.net}}|date=2020-10-02|accessdate=2021-09-06|archiveurl=https://archive.ph/5aIkY|archivedate=2021-09-06}}</ref>. 26 верасьня былі ўзломаны стрымы некалькіх дзяржаўных каналаў, па якім пусьцілі ў этэр кадры жорсткага абыходжаньня сілавікоў з пратэстуючымі<ref name="Кіберпартизани2" />.

Найбольшую вядомасьць групе дала апэрацыя па ўзлому базаў зьвестак [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|МУС Беларусі]] пад назваю «Сьпёка» ў ліпені 2021 году, у тым ліку з атрыманьнем доступу да пэрсанальных зьвестак супрацоўнікаў сілавых структур [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] й іншых асобаў<ref name="seeking" />. Так, 26 ліпеня група прадэманстравала пашпартныя зьвесткі старшыні [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ Беларусі]] [[Іван Церцель|Івана Церцеля]], старшыні [[Цэнтральная камісія па выбарах і правядзеньні рэспубліканскіх рэфэрэндумаў Рэспублікі Беларусь|ЦВК]] [[Лідзія Ярмошына|Лідзіі Ярмошынай]], старшыні [[Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Савета Рэспублікі]] [[Натальля Качанава|Натальлі Качанавай]], былога прэзыдэнта [[Кыргыстан]]у [[Курманбэк Бакіеў|Курманбэка Бакіева]], які атрымаў беларускі пашпарт<ref name="seeking" />. Паводле экспэртаў у галіне інфармацыйных тэхналёгіяў і прадстаўнікоў іншых хакерскіх групаў, да якіх зьвярнуўся канал «[[Цяперашні Час (тэлеканал)|Настоящее время]]», і тэставых запытаў зьвестак выпадковых грамадзянаў Беларусі пры супастаўленьні іх з рэальнымі зьвесткамі асобаў, якія пагадзіліся стаць паддосьледнымі, тэлеканалам, база зьвестак існая<ref name="seeking" /><ref name="-v-">{{Cite web|last=Сошников|first=Андрей|date=2021-08-09|title=Власти Беларуси в 14 раз занизили статистику смертности от ковида – анализ утечки, организованной "Киберпартизанами"|url=https://www.currenttime.tv/a/smertnost-v-belarusi/31401342.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812162115/https://www.currenttime.tv/a/smertnost-v-belarusi/31401342.html|archive-date=2021-08-12|access-date=2021-08-14|аўтар=Андрей Сошников.|publisher=[[Цяперашні Час (тэлеканал)|Настоящее время]]|language=ru}}</ref>. Аналягічны экспэрымэнт, які правяла рэдакцыя «[[Нямецкая хваля|Нямецкае хвалі]]», таксама пацьвердзіў сапраўднасьць базы<ref>{{Cite web|last=Неруш|first=Вера|date=2021-08-27|title="Киберпартизаны" взломали базу данных МВД. Что они рассказали DW|url=https://www.dw.com/ru/kiberpartizany-vzlomali-bazu-dannyh-mvd-chto-oni-rasskazali-dw/a-58990013|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210827220203/https://www.dw.com/ru/kiberpartizany-vzlomali-bazu-dannyh-mvd-chto-oni-rasskazali-dw/a-58990013|archivedate=2021-08-27|accessdate=2021-08-27|аўтар=Вера Неруш.|publisher=[[Нямецкая хваля]]|language=ru}}</ref>.

Акрамя пашпартных зьвестак, кібэрпартызаны сьцьвярджаюць, што атрымалі доступ да запісаў [[ДАІ]], у тым ліку інфармацыі пра зарэгістраваныя аўтамабілі для КДБ, [[Галоўная ўправа па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй|ГУБАЗіК]] і «ціхароў» («маўклівых мужчын») у цывільным, вядомых тым, што арыштоўвалі пратэстоўцаў з жорсткасьцю<ref name="seeking" />.

У жніўні 2021 году стала вядома й пра два мільёны хвілінаў тэлефонных размоваў міліцыянтаў, якія былі ў базах дадзеных, якія трапілі да кібэрпартызанаў<ref name="DS">{{Cite web|last=Ballin|first=André|date=2021-08-27|title=Cyberpartisanen dokumentieren Folterbefehle in Belarus|url=https://www.derstandard.de/story/2000129207513/cyberpartisanen-dokumentieren-folterbefehle-in-belarus|url-status=live|archive-url=https://archive.ph/kkSLo|archive-date=2021-08-27|access-date=2021-08-27|аўтар=André Ballin.|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Der Standard|Der Standard|uk|Der Standard}}|language=de}}</ref>. У адной зь ёй намесьнік кіраўніка міліцыі Менску [[Ігар Падвойскі]] хваліўся, што выцягнуў жанчыну за валасы з машыны, а потым ударыў нагамі, пакуль тая была на зямлі<ref name="DS" />. У іншым запісе начальнік менскага [[Атрад міліцыі асаблівага прызначэньня|АМАПу]] [[Мікалай Максімовіч]] загадвае падначаленым правесьці арышты з максымальнаю жорсткасьцю праз фізычны гвалт і з выкарыстаньнем спэцыяльных сродкаў<ref name="DS" />. Таксама былі скрадзены й відэа з камэр міліцыі, што павінна зрабіць гульню ў хованкі замешаных у гвалце больш складанаю<ref name="DS" />.

У канчатковым рахунку, згодна з ідэяю групы, у шэрагах сілавікоў павінна застацца менш добраахвотнікаў, якія гатовыя бескампрамісна й з усёю жорсткасьцю абараняць Лукашэнку<ref name="DS" />. Рэжым прызнаў небясьпеку, і залічыў кібэрпартызанаў у лік экстрэмістаў<ref name="DS" /><ref name="Meet">{{Cite web|last=Somerville|first=Hannah|date=2021-09-14|title=Meet the hackers trying to bring down Belarus' disputed president|url=https://www.euronews.com/2021/09/14/the-regime-is-bleeding-brains-meet-the-hackers-trying-to-bring-down-belarus-disputed-presi|url-status=live|archiveurl=https://archive.md/aHt32|archivedate=2021-09-15|accessdate=2021-09-15|website=|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Euronews|Euronews|be|Euronews}}|language=en}}</ref>. Калі іх зловяць, ім пагражае пакараньне<ref name="DS" /><ref name="Meet" />.

У лістападзе 2021 году МУС прызнала «Кібэрпартызанаў» экстрэмісцкім фармаваньнем<ref>{{cite web|title=Цяпер і «Кібер-Партызаны». МУС прызнала яшчэ два тэлеграм-каналы экстрэмісцкімі|url=https://novychas.by/hramadstva/cjaper-i-kiber-partyzany-mus-pryznala-jaszcze-d|work=[[Новы Час (газэта)|Новы час]]|date=2021-10-21|accessdate=2022-01-11|lang=be}}</ref>. Стварэньне такога фарміраваньня або ўдзел у ім з’яўляецца ў Беларусі крымінальным злачынствам<ref>{{cite web|title=БАЖ: Патрабуем спыніць практыку выкарыстання антыэкстрэмісцкага заканадаўства для абмежавання свабоды слова|url=https://baj.by/be/content/bazh-patrabuem-spynic-praktyku-vykarystannya-antyekstremisckaga-zakanadaustva-dlya|website=[[Беларуская асацыяцыя журналістаў]]|date=2021-11-17|accessdate=2021-12-22}}</ref>. У канцы лістапада беларускі Вярхоўны суд прызнаў «Кібэрпартызанаў» і некаторыя іншыя нефармальныя арганізацыі тэрарыстычнымі<ref>{{cite web|title=Вярхоўны суд прызнаў тэрарыстамі «Кібэрпартызан» і яшчэ некалькі ініцыятываў|url=https://nashaniva.com/?c=ar&i=281191|work=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|date=2021-11-30|accessdate=2022-01-11|lang=be}}</ref>.

Па стану на верасень 2021 году, акрамя сартаваньня масы ўжо атрыманых дадзеных, група заявіла, што працуе над іншымі праектамі, пра якія пакуль ня можа казаць дзеля бяспекі крыніц<ref name="Meet" />.

6 сьнежня 2022 году намесьнік камандзіра [[Полк імя Кастуся Каліноўскага|палка імя Кастуся Каліноўскага]] [[Вадзім Кабанчук]] паведаміў, што ў склад штабу палка ўвайшла прэс-сакратарка «Кібэрпартызанаў» [[Юльяна Шаметавец]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб'яднаньне палка Каліноўскага і Кібэрпартызан|спасылка=https://kalinouski.org/news-2022-12-06-2199|выдавец=Добраахвотніцкі полк імя Кастуся Каліноўскага|дата публікацыі=6 сьнежня 2022|дата доступу=10 сьнежня 2022}}</ref><ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Полк Каліноўскага і «Кібэрпартызаны» заявілі пра аб’яднаньне|спасылка=https://www.svaboda.org/a/32164278.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=6 сьнежня 2022|дата доступу=10 сьнежня 2022}}</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Twitter|cpartisans|Беларускія кібэрпартызаны}}

{{Бібліяінфармацыя}}
{{Палітычны крызіс у Беларусі}}
{{Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну}}

[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2020 годзе]]
[[Катэгорыя:Палітычны крызіс у Беларусі (2020)]]
[[Катэгорыя:Партызанскія рухі]]