Прагляд крыніцы для Кахоўскае вадасховішча

{{Вадасховішча
|Назва                    = Кахоўскае вадасховішча
|Назва ў родным склоне    = Кахоўскага
|Арыгінальная назва       = 
|Краіна                   = Украіна
|Краіна2                  = 
|Краіна3                  = 
|Краіна4                  = 
|Краіны                   = Украіны
|Краіны2                  = 
|Краіны3                  = 
|Краіны4                  = 
|Панарама                 = 
|Апісаньне панарамы       = Кахоўскае вадасховішча
|Месцазнаходжаньне        = 
|Плошча                   = 2155 км²
|Плошча вадазбору         = 
|Максымальная глыбіня     = 36 м
|Сярэдняя глыбіня         = 8,4 м
|Найбольшая даўжыня       = 230 км
|Найбольшая шырыня        = 25 км
|Вышыня над узроўнем мора = 
|Даўжыня берагавой лініі  = 
|Аб'ём вады               = 18,2 км³
|Шырата_паўшар’е          = паўночнае
 |Шырата_градусаў         = 46
 |Шырата_хвілінаў         = 46
 |Шырата_сэкундаў         = 42
|Даўгата_паўшар’е         = усходняе
 |Даўгата_градусаў        = 33
 |Даўгата_хвілінаў        = 22
 |Даўгата_сэкундаў        = 12
|Пазыцыя подпісу на мапе  = 
|Водступ подпісу на мапе  = 
}}
'''Кахоўскае вадасховішча''' ({{мова-uk|Каховське водосховище}}) — былое [[вадасховішча]] ў ніжнім цячэньні [[Дняпро|Дняпра]]. Перасохла пасьля падрыву плаціны Кахоўскай ГЭС у червені 2023 году<ref>{{cite web|url=https://www.rbc.ua/rus/news/bilshe-isnue-z-yavivsya-svizhiy-suputnikoviy-1687290469.html|title=Більше не існує. З'явився свіжий супутниковий знімок Каховського водосховища|publisher=РБК Україна|date=2023-06-20|author=Носальський, Іван}}</ref>.

Было разьмешчана на тэрыторыі [[Хэрсонская вобласьць|Хэрсонскай]], [[Запароская вобласьць|Запароскай]] і [[Днепрапятроўская вобласьць|Днепрапятроўскай]] абласьцей [[Украіна|Украіны]]. Уведзена ў эксплёатацыю ў 1956 годзе. Гідравузел [[Кахоўская ГЭС|Кахоўскай ГЭС]]. Поўны аб’ём вадасховішча складаў 18,18 км³, карысны — 6,78 км³, глыбіня — 8,4 м (макс. — 24 м).

Кахоўскае вадасховішча было асноўнай крыніцай водазабеспячэньня паўднёва-ўсходняй часткі Ўкраіны. З яго вада падавалася ў [[Паўночна-Крымскі канал|Паўночна-Крымскі]], [[Кахоўскі канал|Кахоўскі]], [[канал Дняпро — Крывы Рог]], Верхнерагачынскі канал, а таксама ў сыстэмы водазабесьпячэньня руднікоў, прадпрыемстваў, гарадоў і пасёлкаў Нікопаль-марганцаўскага прамысловага комплексу, у шэраг дробных арашальных сыстэм прыбярэжных раёнаў трох абласьцей. Агульны адбор вады з вадасховішча толькі для буйных каналаў складаў 900 м³/с<ref>[https://esu.com.ua/search_articles.php?id=11146 Каховське водосховище]</ref>.

== Гісторыя ==
Кахоўскае вадасховішча пакрыла вадой велізарную тэрыторыю ўрадлівых зямель, у тым ліку [[Дняпроўскія плаўні]]. Пойменныя лугі, азёры, лясы — усё некалі кішэла рыбай і зьверам. Некалькі гадоў пасьля стварэньня вадаёму з надыходам вясны пералётныя птушкі кружылі над вадой у пошуку родавых гнезьдзішчаў і, не знайшоўшы, часта проста гінулі. Сетка каналаў пакрыла велізарную тэрыторыю, ператварыўшы яе ў спрыяльную для земляробства зону.

На дне вадаёму знаходзіцца гістарычная мясцовасьць — Вялікі Луг. Таксама на дне вадасховішча знаходзіцца сталіца хана [[Мамай|Мамая]] горад Замак (непадалёк ад былога месца ўпадзеньня Конкі ў Дняпро).

Пры стварэньні вадаёму было затоплена каля 90 вёсак. Штогод у вадаём сыходзіць ад 1 да 3 мэтраў берагавой лініі.

=== Расейска-ўкраінская вайна ===
У студзені-сакавіку 2023 году расейскія войскі, якія ў той час акупавалі частку поўдня Ўкраіны, пачалі асушваць вадасховішча<ref>{{Cite web|title=Окупанти висушують Каховське водосховище: Галущенко пояснив наміри Росії|url=https://www.rbc.ua/rus/news/okupanti-osushuyut-kahovske-vodoshovishche-1676214036.html|website=РБК-Украина|accessdate=2023-02-13|language=uk}}</ref>.

6 лютага 2023 году быў зарэгістраваны самы нізкі ўзровень вады ў вадасховішчы — 13,71 м, што на 130 сантымэтраў ніжэй нармальнага паказчыка і толькі на адзін мэтар больш за ўзровень мёртвага аб’ёму — 12,7 м. Дзякуючы раставаньню сьнягоў і багатым дажджам узровень вады з тых часоў некалькі вырас.

Варта адзначыць, што сыстэма астуджэньня [[Запароская АЭС|Запароскай АЭС]] разьлічана на працу вады ў вадасховішчы не менш за 13,2 мэтры<ref name="up.7393020">{{cite web | url = https://www.pravda.com.ua/articles/2023/03/12/7393020/ | title = Що відбувається з Каховським морем під час війни і чим це загрожує | publisher = Українська Правда | author = Дмитро Сімонов | date = 2023-03-12 }}</ref>.

6 чэрвеня 2023 году каля 2:50 ночы<ref>{{Cite web|url=https://suspilne.media/498505-zertv-nemae-urad-proviv-zasidanna-komisii-teb-ta-ns-cerez-pidriv-kahovskoi-gidroelektrostancii/|title=Жертв немає: уряд провів засідання комісії ТЕБ та НС через підрив Каховської гідроелектростанції|last=Ярослав Прищепа|date=6 червня 2023|website=suspilne.media}}</ref> расейская армія ўзарвала плаціну Кахоўскай ГЭС<ref>{{Cite web|title=Війська РФ підірвали Каховську ГЕС, - ОК "Південь". ВIДЕО|url=https://censor.net/ua/news/3422868/viyiska_rf_pidirvaly_kahovsku_ges_ok_pivden_video|website=[[Цензор.НЕТ]]|date=2023-06-06|accessdate=2023-06-06|language=uk}}</ref>. Вадасховішча стала імкліва губляць ваду, у населеных пунктах ніжэй па цячэньні Дняпра на вызваленых тэрыторыях (правы бераг) была аб’яўлена эвакуацыя насельніцтва<ref>{{cite web | url = https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3718814-kahovska-ges-povnistu-zrujnovana-vidnovlennu-ne-pidlagae-ukrgidroenergo.html | title = Каховська ГЕС повністю зруйнована, відновленню не підлягає – Укргідроенерго | publisher = Укрінформ | date = 2023-06-06 }}</ref>.

== Краявід вадасховішча ==
{{Панарама|Каховская ГЭС.jpg|1373px|Краявід Кахоўскага вадасховішча ды гідраэлектрастанцыі}}

== Крыніцы ==
{{крыніцы}}

== Літаратура ==
* Каховське водоймище: гідробіологічний нарис : [укр.] / відп. ред. Я. Я. Цееб, АН УРСР, Ін-т гідробіології. — К. : Наукова думка, 1964. — 304 с.
* Горло Н. В. Позиція громадськості щодо спорудження Каховського водосховища (50-і рр. XX ст.) : [укр.] / редкол.: В. О. Котигоренко, М. В. Дєдков, Н. В. Деркач (співголови) та ін. // Державна етнонаціональна політика: правовий та культурологічний аспекти в умовах Півдня України : збірник наукових праць V Всеукраїнської науково-практичної конференції, 2-3 жовтня 2003 року, м. Запоріжжя. — Запоріжжя; Сімферополь : Облдержадміністрація: Доля, 2003. — С. 161—164.
* Еколого-геологічні проблеми Каховського водосховища : [укр.] / ред.-упоряд. В. А. Сандул, Нац. акад. наук України. — Кривий Ріг, 2009. — 76 с.
* Корж О. П., Корж Є. О. Сучасний стан верхів`я Каховського водосховища та його басейну : [укр.] // Вісник ЗНУ. Біологічні науки. — Запоріжжя, 2013. — № 2. — С. 148—153.

[[Катэгорыя:Вадасховішчы Ўкраіны]]
[[Катэгорыя:Дняпро]]
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1956 годзе]]