Прагляд крыніцы для Дзень H (Швэцыя)

{{Іншыя значэньні}}
[[Файл:Dagen H.svg|міні|Лягатып Дня&nbsp;H]]
'''Дзень H''' альбо '''Dagen H''' (ад {{мова-sv|Högertrafik}}&nbsp;— «правабаковы рух»)&nbsp;— дата пераходу [[Швэцыя|Швэцыі]] зь [[левабаковы рух|левабаковага]] на правабаковы аўтамабільны рух 3 верасьня 1967 году.

Да таго часу Швэцыя заставалася апошняй краінай у кантынэнтальнай [[Эўропа|Эўропе]], якая выкарыстоўвала левабаковы рух. Усе суседнія [[скандынаўскія краіны]] ([[Данія]], [[Фінляндыя]], [[Нарвэгія]]) карысталіся правабаковым рухам, што стварала шмат нязручнасьцяў пры перамяшчэньні празь мяжу, асабліва на працяглай і не заўжды абазначанай у вясковай мясцовасьці мяжы з [[Нарвэгія]]й. Апроч гэтага, большая частка швэдзкіх аўтамабіляў была абсталяваная левым рулём.

Прыхільнікі пераходу да правабаковага руху, якія былі падтрыманыя шэрагам экспэртаў, лічылі, што гэта прывядзе да зьніжэньня аварыйнасьці на дарогах. У прыватнасьці, выкарыстаньне левага руля дае кіроўцу лепшы агляд сустрэчнай паласы руху і мусіць садзейнічаць памяншэньню лабавых сутыкненьняў.

Аднак на [[рэфэрэндум]]е 1955 году адносна пытаньня зьмяненьня боку руху 85% удзельнікаў выказаліся супраць.

Тым ня менш, у 1963 годзе швэдзкі парлямэнт утварыў ''дзяржаўную камісію па пераходзе да правабаковага руху'' ({{мова-sv|Statens Högertrafikkomission|скарочана}}), якая мусіла распрацаваць і ўвесьці ў жыцьцё комплекс захадаў для забесьпячэньня такога пераходу.

Была зробленая значная праца: неабходна было ўсталяваць новыя [[дарожны знак|дарожныя знакі]] і [[сьвятлафор]]ы на іншым баку дарогі, правесьці пераканфігураваньне шматлікіх [[скрыжаваньне|скрыжаваньняў]], на вуліцах з аднабаковым рухам — перанесьці на іншы бок аўтобусныя прыпынкі; усе аўтамабілі мусілі правесьці адпаведную наладку фараў. Адначасова была падрыхтаваная новая [[дарожная разьметка]] белага колеру замест жоўтай, якая выкарыстоўвалася раней.

Асобную праблему складаў [[грамадзкі транспарт]]: швэдзкія [[аўтобус]]ы мелі правы руль і дзьверы зь левага боку. Падчас падрыхтоўкі да зьмяненьня боку руху швэдзкія аўтамабільныя кампаніі выпусьцілі 8000 «пераходных» мадэляў аўтобусаў, якія мелі дзьверы з абодвух бакоў.

Вялікая ўвага надавалася і інфармацыі для насельніцтва. Быў выпушчаны адмысловы 30-старонкавы інфармацыйны буклет, быў распрацаваны і шырока распаўсюджаны (уключна з выявамі на жаночай бялізьне) адмысловы [[лягатып]]. Па радыё трансьлявалася інфармацыйная песьня ''«Трымай управа, Свэнсан»'' ({{мова-sv|«Håll dig till höger, Svensson»|скарочана}}).

[[Файл:Kungsgatan 1967.jpg|справа|міні|Цэнтар [[Стакгольм]]у ў дзень пераходу на правабаковы рух]]
Дзень&nbsp;H быў прызначаны на 5:00 у нядзелю, 3 верасьня 1967&nbsp;году. У гэты дзень з 1 гадзіны ночы да 6 раніцы быў забаронены (за выняткам экстраных выпадкаў) рух прыватнага транспарту. У [[Стакгольм]]е забарона доўжылася з 10 раніцы суботы да 15 гадзінаў нядзелі. У Дзень&nbsp;H у 4:50 раніцы ўсе транспартныя сродкі мусілі спыніцца і зьмяніць бок дарогі; працягнуць рух дазвалялася ў 5:00. На першы час пасьля пераходу быў уведзены адмысловы рэжым абмежаваньня хуткасьці.

У цэлым пераход на правабаковы рух прайшоў спакойна. Ня быў зарэгістраваны ніводны выпадак дарожна-транспартнага здарэньня, якое было б непасрэдна зьвязанае зь пераходам. У першыя месяцы пасьля Дня H назіралася значнае зьніжэньне ўзроўню аварыйнасьці. Аднак ацаніць уплыў пераходу на колькасьць здарэньняў на дарозе складана: калі кіроўцы засвоілі новыя правілы руху, яны сталі менш уважлівымі, і колькасьць здарэньняў зноў пачала павялічвацца.

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.brianlucas.ca/roadside/#listofcountries Which side of the road do they drive on?] {{ref-en}}

[[Катэгорыя:Гісторыя Швэцыі]]
[[Катэгорыя:Правілы дарожнага руху]]
[[Катэгорыя:Падзеі 1967 году]]