Прагляд крыніцы для Грамады Ўкраіны

'''Грамада Ўкраіны''' або '''тэрытарыяльная грамада''' ({{Мова-uk|територіальна громада}}) — базавая тэрытарыяльная адзінка, уведзеная ў рамках адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы 2015—2020 гадоў дзякуючы правядзеньню рэформы дэцэнтралізацыі ва [[Украіна|Ўкраіне]]. Базавымі органамі [[Мясцовае самакіраваньне|мясцовага самакіраваньня]] ва Ўкраіне зьяўляюцца рады грамад. Тэрыторыі тэрытарыяльных грамад (якія, у сваю чаргу, дзеляцца на 7567 [[Старасьцінская акруга|старастынськіх акруг]]<ref name=":03">{{Cite book|title=Мониторинг реформы местного самоуправления и территориальной организации власти|url=https://mtu.gov.ua/files/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B3_01.10.2023.pdf|location=[[Киев]]|publisher=[[Министерство развития общин и территорий Украины]]|year=2023|date=1 октября|pages=|страницы=15|lang=uk}}</ref>) фармуюць раёны, некалькі раёнаў утвараюць вобласьці.

Гарады [[Кіеў]] і [[Севастопаль]] паводле [[Канстытуцыя Ўкраіны|канстытуцыі Ўкраіны]] маюць спэцыяльны статус і не ўваходзяць у склад раёнаў іншых рэгіёнаў краіны, бо адначасова самі зьяўляюцца асобнымі рэгіёнамі. Пры гэтым Севастопаль, як і ўвесь [[Крым]], не кіруецца ўладамі Ўкраіны і кантралюецца Расеяй. Тэрыторыя [[Аўтаномная Рэспубліка Крым|Аўтаномнай Рэспублікі Крым]] ня ўдзельнічала ў адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформе 2015—2020 гадоў, і грамады там заканадаўча Ўкраінай не сфармаваныя.

Акрамя Крыма, не ўваходзяць у склад грамад таксама тэрыторыя Кіева і [[Зона адчужэньня Чарнобыльскай АЭС|Чарнобыльская зона адчужэньня]]. На тэрыторыі, падкантрольнай [[Данецкая Народная Рэспубліка|ДНР]] і [[Луганская Народная Рэспубліка|ЛНР]], грамады існуюць толькі дэ-юрэ.

Згодна з законам Украіны аб мясцовым самакіраваньні тэрыторыя тэрытарыяльнай грамады — гэта непарыўная тэрыторыя, у межах якой тэрытарыяльная грамада ажыцьцяўляе свае паўнамоцтвы па вырашэньні пытаньняў мясцовага значэньня, як непасрэдна, так і праз органы мясцовага самакіраваньня.

У падкантрольных Украіне 11 грамадах Данецкай вобласьці і 8 грамадах Луганскай вобласьці паўнамоцтвы мясцовага самакіраваньня ажыцьцяўляюць вайскова-грамадзянскія адміністрацыі.

У адпаведнасьці з рэформай дэцэнтралізацыі тэрытарыяльныя грамады замянілі [[Сельскі савет|сельскія]], [[Пасялковы савет|пасялковыя]] і гарадзкія рады, утвораныя яшчэ ў часы [[СССР]]. Станам на 2020 год тэрытарыяльнымі грамадамі пакрытая ўся тэрыторыя Ўкраіны акрамя Аўтаномнай Рэспублікі Крым, дзе яны будуць утварацца ўжо пасьля дэакупацыі.

== Сутнасьць ==
Тэрытарыяльная грамада, адміністрацыйным цэнтрам якой вызначаны горад, зьяўляецца гарадзкой тэрытарыяльнай грамадой, цэнтрам якой вызначаны пасёлак гарадзкога тыпу — пасялковай, цэнтрам якой вызначана сяло — сельскім. У вёсках, дзе пражывае больш за 50 жыхароў, выбіраюць сельскага старасту, які ўваходзіць у выканаўчы камітэт рады грамады.

Ў бюджэце ТГ застаецца:
* 60% падатку на даходы фізычных асобаў;
* 100% падатку на маёмасьць;
* 100% адзінага падатку;
* 5% акцызнага падатку з розьнічнага гандлю (тытунь, алькаголь, нафтапрадукты);
* 100% падатку на прыбытак устаноў камунальнай уласнасьці;
* 100% плацяжоў за наданьне адміністрацыйных паслуг;
* 25% экалягічнага падатку.

Зь дзяржаўнага бюджэту АТГ непасрэдна атрымліваюць грошы на адукацыю, мэдыцыну, спорт, культуру, сацыяльную абарону.

Станам на сакавік 2019 году ва Ўкраіне ўжо створана 884 аб’яднаныя тэрытарыяльныя грамады, у якіх пражывае 9,1 млн чалавек.

== Сьпіс тэрытарыяльных грамад ==

=== Львоўская вобласьць ===
* Бабінская тэрытарыяльная грамада
* Бібрская тэрытарыяльная грамада
* Біскавіцкая тэрытарыяльная грамада
* Вэлыкалюбінская тэрытарыяльная грамада
* Вэлыкамасьціўская тэрытарыяльная грамада
* Вільшаныцкая тэрытарыяльная грамада
* Воле-Баранецкая тэрытарыяльная грамада
* Волыцкая тэрытарыяльная грамада
* Волютыцкая тэрытарыяльная грамада
* Гнізьдычыўская тэрытарыяльная грамада
* Грабавецкая тэрытарыяльная грамада
* Давыдзіўская тэрытарыяльная грамада
* Дублянская тэрытарыяльная грамада
* Жаўтанецкая тэрытарыяльная грамада
* Забатолціўская тэрытарыяльная грамада
* Зымнаводніўская тэрытарыяльная грамада
* Кам’янка-Бузькая тэрытарыяльная грамада
* Лапатынская тэрытарыяльная грамада
* Лукіўская тэрытарыяльная грамада
* Магэрыўская тэрытарыяльная грамада
* Мэдэныцкая тэрытарыяльная грамада
* Міжэнэцкая тэрытарыяльная грамада
* Мастыская тэрытарыяльная грамада
* Мураванская тэрытарыяльная грамада
* Ныжанковіцкая тэрытарыяльная грамада
* Новакалыніўская тэрытарыяльная грамада
* Новамітаўская тэрытарыяльная грамада
* Навастрылішчанская тэрытарыяльная грамада
* Підбэрізьціўская тэрытарыяльная грамада
* Радэхіўская тэрытарыяльная грамада
* Разьвадзіўская тэрытарыяльная грамада
* Рудкыўская тэрытарыяльная грамада
* Слаўская тэрытарыяльная грамада
* Салёнкіўская тэрытарыяльная грамада
* Судовавышнянская тэрытарыяльная грамада
* Трасьцянецкая тэрытарыяльная грамада
* Ходарыўская тэрытарыяльная грамада
* Чуквянская тэрытарыяльная грамада
* Шэгыніўская тэрытарыяльная грамада
* Шчырэцкая тэрытарыяльная грамада

=== Кіеўская вобласьць ===
* Барышыўская тэрытарыяльная грамада
* Бэрэзанская тэрытарыяльная грамада
* Багуслаўская тэрытарыяльная грамада
* Барадзянская тэрытарыяльная грамада
* Бучанская тэрытарыяльная грамада
* Вэлыкадымерская тэрытарыяльная грамада
* Гастомельская тэрытарыяльная грамада
* Дзівычкіўская тэрытарыяльная грамада
* Калыцянская тэрытарыяльная грамада
* Каваліўская тэрытарыяльная грамада
* Мэдвынская тэрытарыяльная грамада
* Мыроніўская тэрытарыяльная грамада
* Піскіўская тэрытарыяльная грамада
* Ржышчыўская тэрытарыяльная грамада
* Студэныкіўская тэрытарыяльная грамада
* Ташанская тэрытарыяльная грамада
* Тэцііўская тэрытарыяльная грамада
* Узынская тэрытарыяльная грамада
* Фурсіўская тэрытарыяльная грамада
* Цыбліўская тэрытарыяльная грамада

=== Жытомірская вобласьць ===
* [[Народыцкая тэрытарыяльная грамада]]

== Літаратура ==
* Закон Украіны ад 5 лютага 2015 году № 157-VIII «Аб добраахвотным аб’яднаньні тэрытарыяльных грамад».

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

{{Украіна}}

[[Катэгорыя:Грамады Ўкраіны]]
[[Катэгорыя:Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Украіны]]
[[Катэгорыя:Адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі трэцяга ўзроўню]]