Прагляд крыніцы для Вязовыя

{{Таксанамічная інфармацыя
|Назва                 = Вязовыя
|Выява                 = Blismes elm 2007.jpg
|Подпіс да выявы       = [[Бераст]] — беларускі від
|Надцарства            = [[Эўкарыёты]] (Eukaryota)
|Царства               = [[Расьліны]] (Plantae)
|Падцарства            = 
|Група                 = 
|Разьдзел              = 
|Падразьдзел           = 
|Надтып                = 
|Тып                   = 
|Падтып                = 
|Нададдзел             = 
|Аддзел                = [[Кветкавыя расьліны|Кветкавыя]] (Angiosperms)
|Пададдзел             = 
|Надкляса              = 
|Кляса                 = [[Двухдольныя]] (Eudicots)
|Падкляса              = 
|Інфракляса            = 
|Надатрад              = 
|Надпарадак            = 
|Атрад                 = 
|Парадак               = [[Ружакветныя]] (Rosales)
|Падатрад              = 
|Падпарадак            = 
|Інфраатрад            = 
|Інфрапарадак          = 
|Надсямейства          = 
|Сямейства             = '''Вязовыя'''
|Лацінская назва       = Ulmaceae
|Лацінская назва аўтар = Mirb.
|Назва разьдзелу даччыных таксонаў = 
|Даччыныя таксоны      =
[[Abelicea]], [[Ampelocera]], [[Hemiptelea]], [[Holoptelea]],
[[Phyllostylon]], [[Planera]], [[Ulmus]], [[Zelkowa]] 
|Мапа                  = Ulmaceae Distribution.svg
|Шырыня мапы           = 
|Подпіс мапы           = 
|Спасылка ў Віківідах  = Ulmaceae
|Commons               = Category:Ulmaceae
}}
'''Вязовыя'''<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=[http://slounik.org/bnt06b/l21 1. Ulmaceae. — вязовые — вязовыя ]|загаловак=Батаніка. Агульная і спэцыяльная|арыгінал=Ботаніка. Агульная і спэцыяльная|спасылка=http://slounik.org/bnt06b|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Інбелкульт]]|год=1924|старонкі=|старонак=|сэрыя=|isbn=|наклад=}}</ref> (Ільмы) — [[Сямейства (біялёгія)|сямейства]] кветкавых расьлінаў, якое зьмяшчае 8 родаў і каля 64 відаў.<ref>[https://web.archive.org/web/20200809000703/http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Ulmaceae/ ''Ulmaceae'' ]. A workinglist of all plants species.{{ref-en}}</ref>

== Этымалёгія ==
Паходзіць ад назвы [[Род (біялёгія)|роду]] [[Ulmus]] — назва вяза ў старажытных рымскіх аўтараў ад [[Кельцкія мовы|кельцкай мовы]], elm, olme — вяз.

== Апісаньне ==
Прадстаўнікі гэтага сямейства — [[дрэва|дрэвы]] або [[хмызьняк]]і, лісьцеападныя альбо вечназялёныя. [[Лісьце]] чарговае альбо рэдка супратыўнае, простае, суцэльнае альбо дробна зубчастае, прылісткі прысутныя. [[Кветка|Кветкі]] аднаполыя, аднадомныя ці двухполыя, адзінкавыя ці ў пучках, распускаюцца звычайна рана ўвесну да распусканьня лісьця, радзей увосень. [[Калякветнік]] просты, званочкавы ці лейкападобны, 4- або, часам, 5–6-больш-менш глыбока лопасьцевы. [[Тычачка|Тычачак]] столькі ж, як і доляй калякветніка, ці ўдвая больш. [[Слупок]] з 2 пладалісьцікаў; завязь верхняя аднагняздовая, з 1 [[семязавязь]]зю, радзей 2-гняздовая з 2. [[Лычок|Лычыкаў]] 2. [[Плод]] – аднанасенны, часта крылаты арэшак, ці касьцяніца<ref name="mobot">{{Спасылка |аўтар=Stevens, P.F. |url=http://mobot.org/MOBOT/research/APweb/orders/rosalesweb.htm#Ulmaceae |загаловак=Angiosperm Phylogeny Website |дата доступу=22.09.2020}} {{ref-en}}</ref><ref name="efloras">{{Спасылка |аўтар= |url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=10928 |выдавец=efloras.org |загаловак=Flora of North America |дата доступу=22.09.2020}} {{ref-en}}</ref><ref name="Kew Science">{{Спасылка |аўтар=Kew Science |url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77126716-1 |загаловак=Plants of the World Online |дата доступу=22.09.2020}} {{ref-en}}</ref>.

== Сістэматыка ==
Сям‘я налічвае 8 [[Род (біялёгія)|родаў]] і звыш 64 [[Від (біялёгія)|відаў]], пашыраных у абодвух паўшар'ях. У Беларусі 1 ([[Ulmus]]) род і 4  віды.<ref>[https://web.archive.org/web/20200809000703/http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Ulmaceae/ ''Ulmaceae'' ]. A workinglist of all plants species. {{ref-en}}</ref> 
# [[Abelicea]] — 3 [[Від (біялёгія)|віды]].<ref>[https://web.archive.org/web/20170905110803/http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Ulmaceae/Abelicea/ ''Abelicea'' ] A workinglist of all plants species.{{ref-en}}</ref>
# [[Ampelocera]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Іаган Фрыдрых Клотцч|Klotzsch|de|Johann Friedrich Klotzsch (Botaniker)}}. — 14 [[Від (біялёгія)|відаў]].
# [[Hemiptelea]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Жюль Эміль Планшон|Planch|fr|Jules Émile Planchon}}. — манатыпны [[Род (біялёгія)|род]].
# [[Holoptelea]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Жюль Эміль Планшон|Planch|fr|Jules Émile Planchon}}. — 2 [[Від (біялёгія)|віды]]. 
# [[Phyllostylon]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Джорж Бэнтам|Benth|en|George Bentham}}. — манатыпны [[Род (біялёгія)|род]].
# [[Planera]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Іаган Фрыдрых Гмэлін|Gmel|de|Johann Friedrich Gmelin)}}. — манатыпны [[Род (біялёгія)|род]].
# [[Ulmus]] [[Карл Лінэй|L.]] — каля 30 [[Від (біялёгія)|відаў]] бераст, вяз, ільм.
# [[Zelkowa]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Эдуард Спаш|Spach|fr|Édouard Spach}}. — 6 [[Від (біялёгія)|відаў]] дзелька.
  
== Арэал ==
Чальцы сям'я шырока распаўсюджаны па паўночным умераным поясе й распаўсюджаны ў іншых месцах, за выключэньнем [[Аўстралазія (біягеаграфія)|Аўстралазіі]].<ref name="mobot"/><ref name="efloras"/><ref name="Kew Science"/>
* Толькі [[Род (біялёгія)|род]] [[Ulmus]] мае неразарваны (суцэльны) шырокі арэал. 
* [[Ampelocera]] — [[Род (біялёгія)|род]] дрэў трапічных лясоў з нізкіх і сярэдніх вышынь, якія сустракаюцца ад [[Мэксыка|Мэксыцы]] да [[Бразылія|Бразыліі]].
* [[Hemiptelea]] — [[Род (біялёгія)|род]] дрэў расьце ў [[Кітай|Кітаі]] й на [[Карэйскі паўвостраў|Карэйскім паўвостраве]]
* [[Holoptelea]] — [[Род (біялёгія)|род]] дрэў расьце ў [[Азія|Азіі]], [[Афрыка|Афрыцы]].
* [[Phyllostylon]] — [[Род (біялёгія)|род]] дрэў расьце ў [[Бразылія|Бразыліі]].
* [[Planera]] — адзіны сучасны прадстаўнік [[Род (біялёгія)|роду]] плянэра — рэліктавая расьліна, што зрэдку сустракаецца ў [[Фларыда|Фларыдзе]] й прылеглых раёнах паўднёвага ўсходу [[Паўночная Амэрыка|Паўночнай Амэрыкі]].
* [[Zelkowa]] — [[Японія]], раёны Паўднёвага й Цэнтральнага [[Кітай|Кітая]], [[Закаўказьзе]], раёны [[Паўднёва-Заходняя Азія|Пярэдняй Азіі]] – [[выспа]] [[Крыт]].

[[Род (біялёгія)|Роды]] [[Aphananthe]], [[Celtis]], [[Pteroceltis]] і [[Trema]], якія раней часам адносілі да Ulmaceae, цяпер адносяць да [[Cannabaceae]].

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Літаратура ==
* Вынаеў, Г. У. Бераст. // {{Літаратура/Энцыкляпэдыя прыроды Беларусі|1}} С. 286.
* Казлоўская, Н. В. Бераст. // {{Літаратура/БелСЭ|2}} С. 298.
* Вяз. // {{Літаратура/БелЭн|4}} — С. 339.
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Раслінны свет: тэматычны слоўнік|арыгінал = |спасылка =https://files.knihi.com/Knihi/phylology.by/Raslinny_sviet.Tematycny_slounik_2001.pdf |адказны =Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа; складальнікі: В. Дз. Астрэйка і інш. ; навуковыя рэдактары: Л. П. Кунцэвіч, [[Аляксандар Крывіцкі|А. А. Крывіцкі]] |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Беларуская навука (выдавецтва)|Беларуская навука]] |год =2001 |том = |старонкі =11, 14 |старонак =653 |сэрыя = |isbn =985-08-0457-2 |наклад =700 }} 
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Деревья и кустарники СССР. Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции |арыгінал = |спасылка =http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/der_i_kust_sssr1951_2.djvu |адказны =ред. Соколов С. Я. и др. |выданьне = |месца =М.—Л.|выдавецтва =Академия наек СССР|год =1951 |том =2. Покрытосеменные|старонкі =493—523 |старонак =612 |сэрыя = |isbn = |наклад =2500 }} 
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Флора БССР |арыгінал = |спасылка =https://belal.by/resursy/elektronnaya-biblioteka/item/805-flora-bssr-tom-2 |адказны =Институт биологии Академии наук Белорусской ССР ; ред. : Н. А. Дорожкин |выданьне = |месца =[[Менск|Минск]] |выдавецтва =Издательство Академии наук Белорусской ССР|год =1949 |том =2 |старонкі =106—112|старонак =510 |сэрыя = |isbn = |наклад =2000 }} 
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Флора СССР. В 30-ти томах|арыгінал = |спасылка =http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/flora_sssr1936_5.djvu |адказны =Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров |выданьне = |месца =М.—Л.|выдавецтва =Академия наук СССР|год =1936 |том =5 |старонкі =360—373 |старонак =762, XXVI |сэрыя = |isbn = |наклад =5175 }} 

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Commons|Category:Ulmaceae botanical illustrations}}
* [https://web.archive.org/web/20200809000703/http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Ulmaceae/ ''Ulmaceae'' ]. A workinglist of all plants species. 
* [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Ulmus  ''Ulmus''] A workinglist of all plants species. 

{{Накід:Батаніка}}

[[Катэгорыя:Ружакветныя]]