Прагляд крыніцы для Беларуская Марсэльеза

{{Гімны Беларусі}}
«'''Белару́ская Марсэлье́за'''» — назва, якой характарызавалі ''дзьве'' розныя беларускія патрыятычныя песьні.

# У пачатку XX стагодзьдзя зьявілася песьня «Адвеку мы спалі». Песьня была пачутая ў першы раз у 1906 року «сярод рэвалюцыйнага сялянства [[Слуцкі павет (Расейская імпэрыя)|Слуцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]»<ref>{{Кніга|аўтар = Турук Ф.|частка = Беларуская Марсельеза|загаловак = Белорусское движение: очерк истории национального и революционного движения белоруссов|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{М.}}|выдавецтва = Государственное издательство|год = 1921|том = |старонкі = |старонак = 144|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> і лічылася народнай. Пазьней было высьветлена, што аўтарам словаў быў паэт [[Аляксандар Мікульчык]]<ref>{{Спасылка|аўтар = ЮУ.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 26 красавіка 2012|url = http://nn.by/?c=ar&i=72508|загаловак = Беларусы маюць дзьве «Марсэльезы»|фармат = |назва праекту = Музыка|выдавец = [[Наша Ніва]]|дата доступу = 11 сакавіка 2016|мова = |камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://unicat.nlb.by/opac/pls/dict.prn_ref?tu=r&tq=v0&name_view=va_all&a001=BY-NLB-ar135366&strq=l_siz=20|загаловак = Справка. Микульчик, Александр Андреевич (поэт; 1882 — после 1918)|фармат = |назва праекту = Сводный электронный каталог библиотек Беларуси|выдавец = |дата доступу = 11 сакавіка 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Варыянт, датаваны 1917 рокам, з словамі «''…што трэба зладзеяў пабіць''», прыпісваўся [[Уладзіслаў Галубок|Ўладзіславу Галубку]]{{Заўвага|Паводле нарысу найноўшай беларускай літаратуры Карскага.|name="karski"}}. Песьню шырока называлі «Беларускай Марсэльезай»{{Заўвага|name="karski"}} за патрыятычны і рэвалюцыйны патас словаў, але сьпявалі яе на іншую мэлёдыю, чым «{{Не перакладзена|La Marseillaise||fr}}»; аўтарства музыкі прыпісваецца [[Уладзімер Тэраўскі|Ўладзімеру Тэраўскаму]],<ref>{{Спасылка|аўтар = Алег Латышонак|прозьвішча = Латышонак|імя = Алег|аўтарlink = Алег Латышонак|суаўтары = |дата публікацыі = 25 сакавіка 2010|url = http://news.arche.by/by/page/science/historya-navuka/1530|загаловак = Дзяржаўная сымболіка Беларускай Народнай Рэспублікі|фармат = |назва праекту = Навука. Гісторыя|выдавец = [[Arche]]|дата доступу = 11 сакавіка 2016|мова = |камэнтар = }}</ref> аднак у сьпеўніку самога Тэраўскага яна пададзеная як народная.<ref>Беларускі лірнік: Спеўнік на чатыры галасы / Ул. Тэрраўскі. — Берлін: Выд-не навук.-літ. аддз. нар. камісарыяту асветы БССР, 1922. — 91 с — С. 89</ref> У 1920-я і, імаверна, пазьней, гэтая песьня была фактычным [[Гімн БССР|гімнам БССР]] і беларускага нацыянальнага руху за мяжой.

# У канцы 1980-х — пачатку 1990-х у беларускім патрыятычным асяродку назвай «беларуская Марсэльеза» пачалі азначаць песьню «[[Пагоня (песьня)|Пагоня]]», створаную на [[Пагоня (верш)|аднайменны верш]] [[Максім Багдановіч|Максіма Багдановіча]], сьпяваны на мэлёдыю «La Marseillaise»{{Заўвага|Звычайна, мэлёдыя была спрошчаная.}}<ref>{{Спасылка|аўтар = Юлия Андреева.|прозьвішча = Андреева|імя = Юлия|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 14 чэрвеня 2011|url = http://jandrejeva.livejournal.com/24116.html|загаловак = Гімн Беларусі: лёсы і сучаснасьць|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[LiveJournal]]|дата доступу = 11 сакавіка 2016|мова = |камэнтар = }}</ref>.

== Тэкст ==
Вядомыя розныя варыяцыі тэксту «Адвеку мы спалі». Адзін зь іх быў апублікаваны на старонках газеты «Верный путь» (Рэвель, люты 1920 г.)<ref>{{Спасылка|аўтар = Батько Булак.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 22 студзеня 2012|url = http://batko-bulak.livejournal.com/19072.html|загаловак = «Беларуская марсельеза» са старонак газеты «Верный путь», Рэвель, люты 1920 г.|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Livejournal]]|дата доступу = 11 сакавіка 2016|мова = |камэнтар = }}</ref>:
<poem>Ад веку мы спалі і нас разбудзілі,
Мы знаем, што трэба рабіць,
Што трэба свабоды, зямлі чалавеку,
Што трэба зладзеяў пабіць.

Што гэта за марная доля няшчасная:
Бяз хлеба, бяз грошай працуй.
Усюды ганяюць, усюды сьмяюцца,
Ну проста хоць крыкні: «Ратуй».

Сьмяюцца над намі багатыя людзі,
Здаецца, панамі іх зваць…
Мы доўга цярпелі, цярпець больш ня будзем
І пойдзем мы долі шукаць.

Мы дружна паўстанем з касамі, сярпамі,
Прагонім зь зямлі палачэй.
Няхай нас сустрэнуць палямі, лясамі
Грамады працоўных людзей.</poem>

Другі дайшоў да нас дзякуючы запісу [[Вера Харужая|Веры Харужай]]<ref>{{Артыкул|аўтар = Михаил Скоморощенко.|загаловак = «СБ» раскрыла подробности биографии Веры Хоружей|арыгінал = |спасылка = http://www.sb.by/obshchestvo/news/vera-i-nadezhda-khoruzhey.html|аўтар выданьня = |выданьне = [[Советская Белоруссия]]|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 29 кастрычніка 2015|выпуск = |том = |нумар = 209 (24839)|старонкі = |isbn = }}</ref>. Ён адрозьніваецца другім радком («Сказалі, што трэба рабіць»).

== Глядзіце таксама ==
* [[Беларускае нацыянальнае адраджэньне]]

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
* {{Кніга
|аўтар          = [[Аляксей Каўка|Кавко А. К.]]
|імя            = 
|прозьвішча     = 
|частка         = «Беларуская Марсельеза» в контексте национального просветительства
|загаловак      = Беларускае Асветніцтва: вопыт тысячагоддзя. Кн. 3, ч. 1
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = {{Мн.}}
|выдавецтва     = 
|год            = 2001
|том            =
|старонкі       = 57—63
|старонак       = 
|сэрыя          = 
|isbn           = 
|наклад         = 
}}

[[Катэгорыя:Эўрапейскія гімны]]
[[Катэгорыя:Беларускія патрыятычныя песьні]]
[[Катэгорыя:Беларускамоўныя песьні]]