Прагляд крыніцы для Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі

{{Каардынаты|6|14|20|паўднёвае|106|47|56|усходняе|выяўленьне=загаловак}}
{{Арганізацыя
|назва              = Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі
|арыгінальная назва = {{мова-en|Association of Southeast Asian Nations|скарочана}}
|выява              = 
|альтэрнатыўны тэкст выявы = 
|подпіс выявы    = 
|мапа            = Association of Southeast Asian Nations (orthographic projection).svg
|памер мапы      = 
|альтэрнатыўны тэкст мапы = 
|подпіс мапы     = 
|мапа 2          =
|абрэвіятура = АДПУА
|дэвіз = Адзінае бачаньне, адзіная самасьвядомасьць, адзіная супольнасьць<ref>[http://www.asean.org/22773.htm «Aseanweb – Asean Motto»]. Asean.org.</ref>
|папярэднік = Аб’яднаньне Паўднёва-Ўсходняй Азіі
|наступнік =
|дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|8|8|1967|Паказаць колькасьць гадоў}}
|дата спыненьня існаваньня =
|тып = міжурадавая
|юрыдычны статус = [[міжнародная арганізацыя]]
|мэта = падтрыманьне [[мір]]у, [[Бясьпека|бясьпекі]] і стабільнасьці
|штабкватэра = горад [[Паўднёвая Джакарта]], раён Кэбаёран Бару, гасьцінец Сісінгамангараі, д. 70а
|месцазнаходжаньне = адм.стал.вобл. [[Джакарта]] (Інданэзія)
|каардынаты =
|дзейнічае ў рэгіёнах = [[Паўднёва-Ўсходняя Азія]]
|сяброўства = 10 дзяржаваў (2018 г.)
|афіцыйныя мовы = ангельская<ref name="а"/>
|генэральны сакратар = [[Лім Чжок Хой]]
|пасада кіраўніка = Намесьнік па палітычнай бясьпецы
|імя кіраўніка = [[Хоанг Ань Туан]]
|пасада кіраўніка 2 = Намесьнік па гаспадарчай супольнасьці
|імя кіраўніка 2 = [[Алядын Рыльлё]]
|пасада кіраўніка 3 = Намесьнік па сацыякультурнай супольнасьці
|імя кіраўніка 3 = [[Вонгтэп Артакайвалватэ]]
|пасада кіраўніка 4 = Намесьнік па карпаратыўных справах
|імя кіраўніка 4 = [[Акп Мочтан]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Намесьнікі генэральнага сакратара АДПУА|спасылка=https://asean.org/asean/asean-secretariat/deputy-secretaries-general-of-asean/|выдавец=Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=2018|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>
|асноўныя асобы =
|кіроўны орган = Каардынацыйная рада
|матчыная кампанія =
|зьвязаныя кампаніі = Фонд АДПУА
|бюджэт = 
|колькасьць супрацоўнікаў = 
|колькасьць валянтэраў =
|сайт = [https://www.asean.org/ asean.org]
|заўвагі =
|колішняя назва =
}}
'''Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі''' — палітычная, эканамічная й культурная рэгіянальная [[міжурадавая арганізацыя]] краінаў, якія знаходзяцца ў [[Паўднёва-Ўсходняя Азія|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]]. АСЭАН была ўтворана 9 жніўня 1967 году ў [[Бангкок]]у разам з падпісаньнем [[Дэклярацыя АСЭАН|Дэклярацыі АСЭАН]], больш вядомай як «Бангкокаўская дэклярацыя». Гэтае пагадненьне было падпісана прадстаўнікамі ўрадаў [[Інданэзія|Інданэзіі]], [[Малайзія|Малайзіі]], [[Філіпіны|Філіпінаў]], [[Сынгапур]]а і [[Тайлянд]]у. Дамоўнае афармленьне арганізацыі зьдзейсьнілася толькі ў 1976 годзе падчас падпісаньня на востраве [[Балі]] «Дамовы аб сяброўстве й садзейнасьці ў Паўднёва-Ўсходнай Азіі» й «Дэклярацыі згоды АСЭАН». З тых часоў, сяброўства пашырылася й на сёньня ўключае [[Брунэй]], [[М’янма|М’янму]], [[Камбоджа|Камбоджу]], [[Лаос]] і [[Віетнам]]. Мэты арганізацыі ўключаюць паскарэньне эканамічнага росту, сацыяльнага прагрэсу, культурнага разьвіцьця сярод сваіх чальцоў, абароны рэгіянальнага міру й стабільнасьці, а таксама магчымасьці для краінаў-чальцо абмеркаваньня рознагалосьсяў мірным шляхам<ref>[https://web.archive.org/web/20090126233311/http://www.asean.org/64.htm Overview] ASEAN Secretariat</ref>. Паводле 34-га артыкула Хартыі АДПУА 2007 году, «Працоўнай мовай АДПУА мае быць ангельская»<ref name="а"/>.

АСЭАН ахоплівае тэрыторыю плошчай 4,46 км², што складае 3% ад агульнай плошчы [[Зямля|Зямлі]], і мае насельніцтва каля 600 мільёнаў чалавек, што роўнае 8,8% насельніцтва нашае плянэты. Акваторыя АСЭАН прыкладна ў тры разы большая, чым ягоны зямельны складнік. У 2011 годзе зводны намінальны СУП краінаў удзельнікаў падвысіўся больш чым на 2 трлн даляраў ЗША<ref>[https://web.archive.org/web/20100414081751/http://www.delidn.ec.europa.eu/en/relations/relations_4.htm EC.Europa.eu], European Union Relations with ASEAN</ref>. Калі АСЭАН зьяўляўся асобнай краінай, тады б ягоная эканоміка паводле велічыні заняла восьмае месца ў сьвеце.

== Кіраваньне ==
* ''Сход''. Складаецца з кіраўнікоў дзяржаваў-удзельніцаў. Склікаецца двойчы на год дзяржавай, якая старшынюе. Прызначае генэральнага сакратара на 5 гадоў і зацьвярджае стварэньне галіновых міністарскіх установаў.
* ''Каардынацыйная рада''. Складаецца зь міністраў замежных справаў. Зьбіраецца двойчы на год. Узгадняе выкананьне пагадненьняў і пастановаў Сходу. Ухваляе прызначэньне намесьнікаў генэральнага сакратара на яго параду. Вызначае ўмовы ўтварэньня Ўстановы па правах чалавека.
* ''Рады супольнасьці''. Склікаюцца двойчы на год міністрам дзяржавы-старшыні. Налічваюць прынамсі 3 рады па: 1) палітычнай бясьпецы, 2) гаспадарцы; 3) сацыякультурнай супольнасьці. Забясьпечваюць выкананьне пастановаў Сходу ў сваіх галінах.
* ''Камітэт пастаянных прадстаўнікоў''. Складаецца з [[амбасадар]]аў у Джакарце (Інданэзія). Узгадняе працу Нацыянальных сакратарыятаў АДПУА.
* ''Сакратарыят''. Складаецца з генэральнага сакратара, яго намесьнікаў і падначаленых супрацоўнікаў. Выконвае пастановы ў рамках АДПУА<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=|загаловак=Хартыя АДПУА|арыгінал=The ASEAN Charter|спасылка=https://asean.org/wp-content/uploads/2012/05/1.-The-ASEAN-Charter-23rd-Reprint.pdf|адказны=|выданьне=23-е перавыд|месца=Джакарта|выдавецтва=Сакратарыят АДПУА|год=2018|том=|старонкі=|старонак=II, 54|сэрыя=|isbn=978-979-3496-62-7|наклад=}}</ref>.

== Краіны-чальцы ==
* {{Сьцяг Брунэю}} [[Брунэй]]
* {{Сьцяг Віетнаму}} [[Віетнам]]
* {{Сьцяг Інданэзіі}} [[Інданэзія]]
* {{Сьцяг Камбоджы}} [[Камбоджа]]
* {{Сьцяг Лаосу}} [[Лаос]]
* {{Сьцяг Малайзіі}} [[Малайзія]]
* {{Сьцяг М’янмы}} [[М’янма]]
* {{Сьцяг Сынгапуру}} [[Сынгапур]]
* {{Сьцяг Тайлянду}} [[Тайлянд]]
* {{Сьцяг Філіпінаў}} [[Філіпіны]]

== Мінуўшчына ==
31 ліпеня 1961 году ўрады Малайзіі, [[Тайлянд]]у і Філіпінаў стварылі Аб’яднаньне Паўднёва-Ўсходняй Азіі. 8 жніўня 1967 году ў [[Бангкок]]у (Тайлянд) міністры замежных справаў [[Інданэзія|Інданэзіі]], Малайзіі, [[Сынгапур]]у, Тайлянду і [[Філіпіны|Філіпінаў]] падпісалі Дэклярацыю аб заснаваньні Асацыяцыі дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі (АДПУА), што складалася з 5 артыкулаў. Паводле 3-га артыкула Дэклярацыі бакі ўтварылі: а) «штогадовую сустрэчу міністраў замежных справаў, якія маюць чаргавацца і якая мае называцца Міністарскай сустрэчай АДПУА»; б) «Сталы камітэт пад старшыньствам міністра замежных справаў краіны-гаспадыні або яго прадстаўніка з удзелам акрэдытаваных [[амбасадар]]аў іншых краінаў-удзельніцаў, каб працягваць працу Асацыяцыі між Сустрэчамі міністраў замежных справаў; в) Адмысловыя камітэты і Пастаянныя камітэты адмыслоўцаў і службоўцаў па адмысловых справах; г) Нацыянальны сакратарыят у кожнай краіне-ўдзельніцы, каб ажыцьцяўляць працу Асацыяцыі ад імя гэтай краіны і абслугоўваць штогадовую і адмысловую Сустрэчу міністраў замежных справаў, Сталы камітэт і іншыя адпаведныя камітэты»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Бангкоцкая Дэклярацыя аб АДПУА ад 8 жніўня 1967 году|спасылка=https://asean.org/the-asean-declaration-bangkok-declaration-bangkok-8-august-1967/|выдавец=Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=27 студзеня 2016|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>. 24 лютага 1976 году ў [[Дэнпасар]]ы (востраў [[Балі (востраў)|Балі]], Інданэзія) кіраўнікі 5 дзяржаваў-удзельніцаў АДПУА — [[Мухамад Сухарта]], [[Хусэйн Он]], [[Лі Куан Ю]], [[Кыкрыт Прамот]] і [[Фэрдынанд Маркас]] — падпісалі Дамову «Аб сяброўстве і супрацы ў Паўднёва-Ўсходняй Азіі», якая налічвала 20 артыкулаў. Паводле 10-га артыкула Дамовы, «кожны Высокі дамоўны бок ня мае ніякім чынам або спосабам удзельнічаць ва ўсялякай дзейнасьці, што складае пагрозу палітычнай і гаспадарчай устойлівасьці, [[сувэрэнітэт]]у або тэрытарыяльнай цэласнасьці іншага Высокага дамоўнага боку». Згодна з 14-м артыкулам «для вырашэньня спрэчак рэгіянальным чынам Высокія дамоўныя бакі маюць ўтварыць Высокую раду ў якасьці пастаяннай установы, што ўлучае па прадстаўніку міністарскага ўзроўню ад кожнага з Высокіх дамоўных бакоў, каб тыя прымалі да ведама існаваньне спрэчак або становішчаў, якія могуць парушыць рэгіянальны мір і згоду». Паводле 20-га артыкула, «Дамову склалі на дзяржаўных мовах Высокіх дамоўных бакоў, усе зь якіх маюць аднолькавую сілу. Узгоднены агульны [[пераклад]] тэкстаў мае быць на ангельскай мове»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дамова «Аб сяброўстве і супрацы ў Паўднёва-Ўсходняй Азіі» ад 24 лютага 1976 году|спасылка=https://asean.org/treaty-amity-cooperation-southeast-asia-indonesia-24-february-1976/|выдавец=Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=27 студзеня 2016|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>. Адначасна ў лютым 1976 году ў [[Джакарта|Джакарце]] (Інданэзія) заснавалі Сакратарыят АДПУА, які ў 1981 годзе атрымаў сучасны будынак па гасьцінцы Сісінгамангараі, д. 70а<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сакратарыят АДПУА|спасылка=https://asean.org/asean/asean-secretariat/|выдавец=Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=2018|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>.

У 1984 годзе да АДПУА далучыўся [[Брунэй]]. 28 студзеня 1992 году ў Сынгапуры міністры гандлю 6 дзяржаваў-удзельніцаў АДПУА падпісалі Пагадненьне «Аб схеме Агульнага дзейнага прэфэрэнцыйнага мыта (АДПМ) для [[Прастора вольнага гандлю|прасторы вольнага гандлю]] АДПУА». Пагадненьне «ў адным асобніку на ангельскай мове» налічвала 10 артыкулаў. Паводле 2-га артыкула, «мае лічыцца, што выраб паходзіць зь дзяржаваў-удзельніцаў АДПУА, калі прынамсі 40% яго зьместу паходзіць зь якой-небудзь дзяржавы-ўдзельніцы. Усе прамысловыя вырабы, улучна з інвэстыцыйнымі таварамі, апрацаванымі сельскагаспадарчымі вырабамі…, маюць быць у складзе схемы АДПМ. Гэтыя вырабы маюць аўтаматычна падлягаць распарадку скарачэньня мыта». У 4-м артыкуле згадвалася, што «дзяржавы-ўдзельніцы пагаджаюцца з наступным распарадкам скарачэньняў дзейнага прэфэрэнцыйнага мыта: а) скарачэньне існых узроўняў мытаў да 20% мае быць зроблена цягам часу ад 5 да 8 гадоў, пачынаючы ад 1 студзеня 1993 году». Згодна з 5-м артыкулам «дзяржавы-ўдзельніцы маюць скасаваць усе колькасныя абмежаваньні датычна вырабаў паводле схемы АДПМ па атрыманьні саступак, якія прымяняюцца да гэтых вырабаў. Дзяржавы-ўдзельніцы маюць паступова скасаваць іншыя нямытавыя перашкоды цягам 5 гадоў пасьля атрыманьня саступак, якія прымяняюцца да гэтых вырабаў». Паводле 7-га артыкула, «міністры гаспадаркі АДПУА маюць, дзеля мэтаў гэтага Пагадненьня, заснаваць Раду міністарскага ўзроўню, што складаецца з аднаго прызначэнца ад кожнай дзяржавы-ўдзельніцы і генэральнага сакратара Сакаратарыяту АДПУА»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пагадненьне «Аб схеме Агульнага дзейнага прэфэрэнцыйнага мыта для прасторы вольнага гандлю АДПУА» ад 28 студзеня 1992 году|спасылка=https://www.asean.org/storage/images/2012/Economic/AFTA/Common_Effective_Preferential_Tariff/Agreement%20on%20the%20Common%20Effective%20Preferential%20Tariff%20Scheme%20for%20the%20ASEAN%20Free%20Trade%20Area.pdf|выдавец=Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=27 студзеня 2016|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>.

28 ліпеня 1995 году ў АДПУА ўступіў [[Віетнам]]. 15 сьнежня 1995 году ў Бангкоку кіраўнікі 10 дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі, у тым ліку 3, што не былі ўдзельніцамі АДПУА, падпісалі Дамову «Аб бязьядзернай прасторы ў Паўднёва-Ўсходняй Азіі». Пад 22 артыкуламі Дамовы «ў адным арыгінале на ангельскай мове» свае подпісы паставілі: [[Хасанал Болкіях]] за Брунэй, [[Во Ван Кьет]] за Віетнам, М.Сухарта за Інданэзію, [[Нарадом Ранарыт]] за Камбоджу, [[Хамтай Сіпхандон]] за Лаос, [[Махацір Мухамад]] за Малайзію, [[Тан Швэ]] за М’янму, [[Го Чок Тонг]] за Сынгапур, [[Банхан Сінлапа-арча]] за Тайлянд, [[Фідэль Рамас]] за Філіпіны. Паводле 3-га артыкула, «кожная дзяржава-ўдзельніца абавязваецца не дазваляць на сваіх землях усялякай іншай дзяржаве (як і з уласнага боку): а) разьвіваць, вырабляць або іншым чынам набываць, валодаць або кіраваць [[Ядзерная зброя|ядзернай зброяй]]; б) разьмяшчаць ядзерную зброю; в) выпрабоўваць або выкарыстоўваць ядзерную зброю». У адпаведнасьці з 5-м артыкулам «кожная дзяржава-ўдзельніца, якая дагэтуль не зрабіла гэтага, мае заключыць пагадненьне з [[МАГАТЭ]] аб прымяненьні поўнага набору засьцярогаў для сваёй мірнай ядзернай дзейнасьці не пазьней як праз 18 месяцаў пасьля набыцьця моцы Дамовай для такой дзяржавы-ўдзельніцы». Згодна з 8-м артыкулам «каб наглядаць за выкананьнем гэтай Дамовы» бакі заснавалі адпаведную Камісію, дзе «кожная дзяржава-ўдзельніца мае быць прадстаўленая сваім міністрам замежных справаў або яго прадстаўніком у суправаджэньні намесьнікаў і дарадцаў». Пагатоў «Камісія мае зьбірацца ў сувязі з Міністарскай сустрэчай АДПУА». «Для кворуму маюць прысутнічаць 2/3 сябраў Камісіі». Таксама «рашэньні Камісіі маюць прымацца … большасьцю ў 2/3 галасоў прысутных сябраў». Паводле 9-га артыкула, бакі заснавалі «Выканаўчы камітэт у якасьці падпарадкаванай установы Камісіі». Пагатоў «Выканаўчы камітэт мае складацца з усіх дзяржаваў-удзельніцаў гэтай Дамовы». Таксама «прызначэньнем Выканаўчага камітэту мае быць: а) забесьпячэньне належнага дзеяньня праверачных захадаў»; б) «разгляд і прыняцьцё рашэньняў па запыце аб тлумачэньні і пасольстве для высьвятленьня акалічнасьцяў; в) стварэньне пасольства для высьвятленьня акалічнасьцяў»; г) «запыт да Камісіі аб скліканьні сустрэчы»; д) «заключэньне дамоваў з МАГАТЭ … пасьля ўпаўнаважаньня Камісіяй»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дамова «Аб бязьядзернай прасторы ў Паўднёва-Ўсходняй Азіі» 1995 году (Бангкок)|спасылка=https://cil.nus.edu.sg/wp-content/uploads/formidable/18/1995-Treaty-on-the-Southeast-Asia-Nuclear-Weapon-Free-Zone.pdf|выдавец=Асяродак міжнароднага права [[Нацыянальны ўнівэрсытэт Сынгапуру|Нацыянальнага ўнівэрсытэту Сынгапуру]]|мова=en|дата публікацыі=2018|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>. 28 сакавіка 1997 году Дамова набыла моц.

== Новая гісторыя ==
23 ліпеня 1997 году ў АДПУА ўвайшлі [[Лаос]] і [[М’янма]]. 30 красавіка 1999 году далучылася [[Камбоджа]]. 26 лютага 2009 году ў акрузе Чаам (Тайлянд) кіраўнікі 10 дзяржаваў-удзельніцаў АДПУА падпісалі на ангельскай мове Пагадненьне АДПУА «Аб гандлі таварамі». Пагадненьне налічвала 98 артыкулаў і прадугледжвала паводле 19-га артыкула, што «дзяржавы-ўдзельніцы маюць скасаваць увазныя мыты на ўсе вырабы, якімі гандлююць між дзяржавамі-ўдзельніцамі да 2010 году для 6 дзяржаваў АДПУА — Брунэя, Інданэзіі, Малайзіі, Сынгапуру, Тайлянду і Філіпінаў — і да 2015 году з магчымасьцю адкладу да 2018 году для Камбоджы, Лаосу, М’янмы і Віетнаму»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пагадненьне АДПУА «Аб гандлі таварамі» (Чаам, 26 лютага 2009 г.)|спасылка=http://investasean.asean.org/files/upload/Doc%2002%20-%20ATIGA.pdf|выдавец=Укладаньні ў АДПУА|мова=en|дата публікацыі=2018|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>.

У 2011 годзе [[Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь]] атрымаў статус назіральніка ў Міжпарлямэнцкім сходзе АДПУА<ref>{{Артыкул|аўтар=Васіль Малашэнкаў, [[БелТА]].|загаловак=Нашы пэрспэктывы на рынку Паўднёва-Ўсходняй Азіі|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=27 жніўня 2013|нумар=159 (27524)|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/08/1377592215_2.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>.

=== Генэральныя сакратары ===
* [[Лім Чжок Хой]] (Брунэй; з 1 студзеня 2018 году)
* [[Ле Люн Мін]] ([[Віетнам]]; 1 студзеня 2013 — 31 сьнежня 2017)
* [[Сурын Піцуван]] (Тайлянд; 1 студзеня 2008 — 31 сьнежня 2012)
* [[Онг Кеньёнг]] (Сынгапур; 1 студзеня 2003 — 31 сьнежня 2007)
* [[Родольфо Сэвэрыно]] (Філіпіны; 1 студзеня 1998 — 31 сьнежня 2002)
* [[Аджыт Сынгх]] (Малайзія; 1 студзеня 1993 — 31 сьнежня 1997)
* [[Русьлі Нур]] (Інданэзія; 17 ліпеня 1989 — 1 студзеня 1991)
* [[Родэрык Ёнг]] ([[Брунэй]]; 16 ліпеня 1986 — 16 ліпеня 1989)
* [[Пхан Ванамэтэ]] ([[Тайлянд]]; 16 ліпеня 1984 — 15 ліпеня 1986)
* [[Чан Кай Яў]] ([[Сынгапур]]; 18 ліпеня 1982 — 15 ліпеня 1984)
* [[Нарсызо Рэес]] ([[Філіпіны]]; 1 ліпеня 1980 — 1 ліпеня 1982)
* [[Алі Абдула]] ([[Малайзія]]; 10 ліпеня 1978 — 30 чэрвеня 1980)
* [[Амар'ядзі Нотавіёно]] (Інданэзія; 19 лютага 1978 — 30 чэрвеня 1980)
* [[Дхарсона]] ([[Інданэзія]]; 7 чэрвеня 1976 — 18 лютага 1978)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Былыя генэральныя сакратары АДПУА|спасылка=https://asean.org/asean/asean-secretariat/former-secretaries-general-of-asean/|Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=2018|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}</ref>

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* {{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвязаныя з АДПУА бачыны|спасылка=https://asean.org/links-3-2/asean-related-sites/|Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі|мова=en|дата публікацыі=2018|дата доступу=5 кастрычніка 2018}}
** [http://agreement.asean.org/ Прававыя падваліны АДПУА]{{ref-en}}
* [https://www.aseanstats.org/ Статыстыка АДПУА]: [https://data.aseanstats.org/ зьвесткі]{{ref-en}}
* [http://aseanfoundation.org/ Фонд АДПУА]{{ref-en}}

{{Халодная вайна}}

[[Катэгорыя:Міжнародныя арганізацыі]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]