Прагляд крыніцы для Італьянская мова

{{перанакіроўваецца сюды|Італійская мова|Італійскія мовы|тэма=галіну моваў у складзе індаэўрапейскае сям'і}}
{{Інфармацыя пра мову |
Назва мовы = Італьянская |
Назва мовы ў арыгінале = Italiano |
Краіны ўжываньня = [[Італія|Італіі]] і 29 іншых краінах |
Рэгіён = [[Заходняя Эўропа]] |
Колькасьць карыстальнікаў = 70 млн.|
Клясыфікацыя = [[Індаэўрапейскія мовы|Індаэўрапейская]]<br />
&nbsp;[[Раманскія мовы|Раманскія]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Заходнераманскія мовы|Заходнераманскія]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Італьянская''' |
Афіцыйная мова ў = [[Італія|Італіі]], [[Швайцарыя|Швайцарыі]], [[Сан-Марына]], [[Ватыкан]]е, [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскім Зьвязе]], рэгіёнах [[Славенія|Славеніі]] і [[Харватыя|Харватыі]] |
Рэгулюецца = Accademia della Crusca |
Код па ISO 639-1 = it |
Код па ISO 639-2(B) = ita |
Код па ISO 639-2(T) = ita |
Код па SIL = ITA
}}
'''Італья́нская мова''' — адна з [[Раманскія мовы|раманскіх моваў]] [[індаэўрапейскія мовы|індаэўрапейскай моўнай сям’і]]. Афіцыйная мова [[Італія|Італіі]], [[Сан-Марына]], [[Ватыкан|Ватыкану]] (побач з [[лацінская мова|лацінскай]]), [[Швайцарыя|Швайцарыі]] (побач зь [[нямецкая мова|нямецкай]], [[француская мова|францускай]] і [[рэтараманская мова|рэтараманскай]]), а таксама некаторых прылеглых [[рэгіён]]аў [[Славенія|Славеніі]] і [[Харватыя|Харватыі]], дзе ёсьць італьянскія [[мяншыня|мяншыні]]. Карыстаецца [[лацінскі альфабэт|лацінскім пісьмом]].

На італьянскай мове гаворыць каля 70 млн чалавек, большасьць якіх жыве ў [[Італія|Італіі]].
Літаратурная мова заснаваная галоўным чынам на [[Таскана|тасканскіх]] [[дыялект]]ах і ўяўляе сабой нешта паміж паўднёвымі дыялектамі і паўночнымі галісыйска-раманскімі.

=== [[Дыялект]]ы ===
Да прызнаных дыялектаў італьянскай мовы належаць тасканскі, п’емонцкі, сардынскі, абруцкі, апульскі, ляцыйскі, умбрыйскі, маркіджанскі, чыкалянска-рыятонска-акуальскі, маліскі і іншыя.
Акрамя гэтага, можна казаць пра дыялект у дачыненьні да гаворкі кожнага гораду.

== Гісторыя ==
Італьянская мова ўзьнікла ў працэсе паступовага разьвіцьця гутарковай (вульгарнай) [[лаціна|лаціны]]. Першыя тэксты, якія былі названыя італьянскамоўнымі, адносяцца да [[9 стагодзьдзе|9 стагодзьдзя]]. Упершыню італьянская мова была фармалізаваная ў [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзі]] ў працах [[Дантэ Аліг'еры]], які зьмяшаў паўднёваітальянскія дыялекты з сваёй роднай тасканскай гаворкай.

== Італьянскі [[альфабэт]] ==

{| class="wikitable"
|-
| '''A''' || a || /a/
|-
| '''B''' || bi || /б/
|-
| '''C''' || ci (/чы/) || /к/ ці /ч/
|-
| '''D''' || di || /д/
|-
| '''E''' || è,é || /э/
|-
| '''F''' || effe || /ф/
|-
| '''G''' || gi (/джы/) || /ґ/ ці /дж/
|-
| '''H''' || acca || ''не вымаўляецца''
|-
| '''I''' || i || /i/ ці /й/
|-
| '''J''' || i lunga || ''выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях''
|-
| '''K''' || kappa || ''выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях''
|-
| '''L''' || elle || /л/
|-
| '''M''' || emme || /м/
|-
| '''N''' || enne || /н/
|-
| '''O''' || ò,ó || /o/
|-
| '''P''' || pi || /п/
|-
| '''Q''' || qu || /к/
|-
| '''R''' || erre || /р/
|-
| '''S''' || esse || /с/ ці /з/
|-
| '''T''' || ti || /т/
|-
| '''U''' || u || /у/
|-
| '''V''' || vu (vi) || /в/
|-
| '''W''' || doppia vu || ''выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях''
|-
| '''X''' || ics || /кс/
|-
| '''Y''' || ipsilon || ''выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях''
|-
| '''Z''' || zeta || /ц/ ці /дз/
|}

== Глядзіце таксама ==
* [[Граматыка італьянскай мовы]]

{{Раманскія мовы}}
{{МовыЭЗ}}

{{Накід:Мова}}

{{Interwiki|it|італьянскай|}}
{{ВікіКнігі|Італьянская мова}}

[[Катэгорыя:Італьянская мова| ]]