Прагляд крыніцы для Інфарматыка

'''Інфарма́тыка''' (параўн. {{мова-de|Informatik}}, {{мова-fr|Informatique}}, {{мова-en|computer science - кампутарныя навукі}} — у [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]], {{мова-en|computing science - вылічальная навука}} — у [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]) — гэта [[навука]] пра мэтады атрыманьня, назапашваньня, захоўваньня, пераўтварэньня, перадачы і выкарыстаньня [[Інфармацыя|інфармацыі]]. Яна ўлучае дысцыпліны, якія нейкім чынам датычаць апрацоўкі інфармацыі ў [[Вылічальная машына|вылічальных машынах]] і вылічальных сетках: як [[Абстракцыя|абстрактныя]], накшталт аналізу [[альгарытм]]аў, гэтак і даволі пэўныя, напрыклад, распрацоўка [[Мовы праграмаваньня|моваў праграмаваньня]].

Паводле [[Тэза Чэрча-Т’юрынга|тэзы Чэрча-Т’юрынга]], усе вядомыя тыпы [[Вылічальная машына|вылічальных машынаў]] якасна эквівалентныя ў сваіх магчымасьцях: любое дзеяньне, выканальнае на адной вылічальнай машыне, таксама выканальна і на іншай. Тэзу часам падаюць як падмуркавы прынцып інфарматыкі, зьвяртаючы адмысловую ўвагу на [[Машына Т’юрынга|машыну Т’юрынга]] і машыну [[Архітэктура фон Нэймана|фон-нэйманаўскай архітэктуры]], бо яны маюць відавочнае падабенства з большасьцю сучасных [[кампутар]]аў. У межах сучаснай інфарматыкі навукоўцы вывучаюць таксама і іншыя тыпы машынаў, ня толькі практычна дзейныя, як то [[Паралельныя кампутары|паралельныя]] і [[Квантавы кампутар|квантавыя кампутары]], але і адмыслова абстрактныя матэматычныя мадэлі, да прыкладу, РАМ-машына, якая мае бясконцы лік [[рэгістар]]аў.

Тэрмін інфарматыка зьявіўся у 1960-х гадох у Францыі як назоў галіны, якая займаецца аўтаматызаванай перапрацоўкай [[інфармацыі]], як зьліцьцё францускіх слоў ''information'' і ''automatique''.

Тэмамі дасьледаваньняў у інфарматыцы зьяўляюцца пытаньні: што можна, а што нельга рэалізаваць у праграмах і [[База зьвестак|базах зьвестак]] ([[тэорыя вылічальнасьці]] і [[штучны інтэлект]]), якім чынам можна вырашаць спэцыфічныя вылічальныя і інфармацыйныя задачы з максымальнай эфэктыўнасцю ([[альгарытмы і базы зьвестак]]), у якім выглядзе варта захоўваць і аднаўляць інфармацыю адмысловага тыпу ([[структуры і базы зьвестак]]), як праграмы і людзі павінны ўзаемадзейнічаць адзін з адным ([[карыстальніцкі інтэрфейс]], мовы праграмаваньня і [[паданьне ведаў]]).

== Гісторыя інфарматыкі ==
Тэрмін інфарматыка быў упершыню ўведзены ў Нямеччыне [[Карл Штайбух|Карлам Штайбухам]] у [[1957]] годзе. У [[1962]] гэты тэрмін быў уведзены ў францускую мову [[Філіп Дрэйфус|Філіпам Дрэйфусам]], які таксама прапанаваў пераклады на некаторыя іншыя эўрапейскія мовы.

Асобнай навукай інфарматыка была прызнана толькі ў [[1970-я|1970-х]] гады, а да гэтага яна развівалася ў складзе [[Матэматыка|матэматыкі]], [[Электроніка|электронікі]] і іншых тэхнічных навук. Некаторыя пачаткі інфарматыкі можна выявіць нават у [[Лінгвістыка|лінгвістыцы]]. З моманту свайго прызнаньня асобнай навукай інфарматыка распрацавала ўласныя [[мэтад]]ы і [[Тэрміналёгія|тэрміналёгію]].

Першы [[факультэт]] інфарматыкі быў заснаваны ў [[1962]] годзе ва [[Універсітэт Пэрд’ю|ўнівэрсытэце Пэрд’ю]]. Сёньня факультэты і [[Катэдра (частка ВНУ)|катэдры]] інфарматыкі ёсьць у большасьці [[унівэрсытэт]]аў сьвету.

Найвышэйшай узнагародай за заслугі ў галіне інфарматыкі зьяўляецца [[прэмія Т’юрынга]].

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [https://web.archive.org/web/20090414124006/http://teormin.ifmo.ru/ Тэарэтычны мінімум па інфарматыцы]: матэрыялы вучэбных курсаў, расейскамоўныя навукоўцы ў вобласьці тэарэтычнай інфарматыкі
* [https://web.archive.org/web/20140223014023/http://www.rusedu.info/ Інфарматыка і інфармацыйныя тэхналёгіі ў адукацыі на партале RusEdu]
* [https://web.archive.org/web/20190101070717/http://ithistory.info/ Энцыкляпэдыя інфармацыйных тэхналёгіяў]
* [http://www.scholar.ru/catalog.php?topic_id=14 Артыкулы па інфарматыцы і інфармацыйных тэхналёгіях з навуковых бібліятэкаў]
* Віктар Штонда, [http://docs.google.com/View?docid=dhkxdr9s_107d2fpv4 Артыкул «Пра кампутарныя навукі»]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Навука}}

[[Катэгорыя:Інфарматыка| ]]

{{Stub-info}}