Прагляд крыніцы для Этыленгліколь

[[Файл:Glykol - Glycol.svg|значак|Структура малекулы этыленгліколю]]
'''Этыленгліко́ль'''<ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Слоўнік беларускай мовы|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Менск|выдавецтва = [[Беларуская навука (выдавецтва)|]]|год = 2012|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = 978-985-08-1365-7|наклад = }}</ref>{{Заўвага|Паводле СБМ — жаночага роду: этыленглікольлю; паводле слоўніку Крапівы — мужчынскага роду.}} (''1,2-дыаксіэтан''; ''этан-1,2-дыёль''), [[хімічная формула]] C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>O<sub>2</sub> — [[Арганічнае злучэньне|арганічнае рэчыва]], двухатамны сьпірт, найпрасьцейшы прадстаўнік [[Гліколь|гліколяў]]. Вадкасьць бяз колеру і паху, салодкая на смак. Выкарыстоўваецца ў тэкстыльнай, парфумэрнай і харчовай прамысловасьці, у тэхніцы.

== Характарыстыкі ==
[[Файл:Sample of Ethylene glycol 01.jpg|значак|Выгляд этыленгліколю]]
Бясколерная гіграскапічная гаручая [[вадкасьць]] бяз паху, салодкая на смак; атрутная. [[Малярная маса]] 62,068 г/[[моль]]. [[Тэмпэратура плаўленьня]] −12,3 °С, [[тэмпэратура кіпеньня]] 197,6 °С. [[Шчыльнасьць]] 1,113 г/см³ (пры тэмпэратуры 20°С). Добра раствараецца ў [[Вада|вадзе]], [[сьпірт]]ах, [[Кетоны|кетонах]], умерана — [[Бэнзоль|бэнзолі]], [[талюол]], дыэтылавым этэры. У этыленгліколі дрэнна раствараюцца расьлінныя і жывёльныя тлушчы, не раствараюцца [[парафіна]], [[полівінілхлярыд]], [[каўчук]]<ref name="hem">[http://www.xumuk.ru/encyklopedia/2/5424.html Артыкул на сайце ХиМиК.ру] {{ref-ru}}</ref> і інш.

== Вынаходніцтва і сынтэз ==
Этыленгліколь упершыню быў атрыманы ў 1856 року<ref>{{Артыкул|аўтар = Adolphe Wurtz.|загаловак = Sur le glycol ou alcool diatomique|арыгінал = |спасылка = http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k3000k/f203.image|аўтар выданьня = |выданьне = Comptes rendus|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1856|выпуск = |том = 43|нумар = |старонкі = 199–204|isbn = }}</ref> францускім хімікам [[Шарль Адольф Вюрц|Шарлем Вюрцам]]. Да [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ён не знаходзіў шырокага прымяненьня, пакуль у Нямеччыне яго не пачалі атрымліваць з дыхлёрэтану дзеля выкарыстаньня ў вытворчасьці выбуховых рэчываў замест [[Гліцэрына|гліцэрыны]].

У ЗША вытворчасьць этыленгліколю распачатая ў 1917 року праз [[этыленхлёргідрын]]. Да 1929 року этыленгліколь выкарыстоўваўся практычна ўсімі вытворцамі [[дынаміт]]у.

У прамысловасьці этыленгліколь атрымліваюць [[гідратацыя]]й [[Вокіс этылену|этыленаксіду]] пры 10 атм і 190—200°С ці 1 атм і 50—100°С у прысутнасьці 0,1—0,5% [[Серчаная кісьля|серчанага]] ці [[Фосфарныя кісьлі|артафосфарнага квасу]], дасягаючы 90% выхаду.

== Выкарыстаньне ==
Дзякуючы таніне этыленгліколь шырока прымяняецца ў тэхніцы: у вытворчасьці [[антыфрыз]]аў, [[целяфан]]у, [[поліўрэтан]]аў і шэрагу іншых [[палімэр]]аў, [[Выбуховыя рэчывы|выбуховых рэчываў]], растваральнікаў, мыйных сродкаў, у тэкстыльнай і парфумэрнай прамысловасьці, [[кандэнсатар]]аў і інш.

== Меры бясьпекі ==
Этыленгліколь — гаручае рэчыва. Тэмпэратура пыханьня пароў 120&nbsp;°C. Тэмпэратура самазагараньня 380&nbsp;°C. Таксічны. Паводле ступені ўзьдзеяньня на арганізм адносіцца да рэчываў 3-е клясы небясьпекі.

Сьмяротная доза пры аднаразовым пэраральным ужываньні складае 100—300 мл (1,5-5мл на 1 кг масы цела)<ref>[https://web.archive.org/web/20160305075710/http://www.medline.ru/public/art/tom4/art124.phtml Medline.Ru — Отравления этиленгликолем и его эфирами]</ref>. Пары маюць не такую высокую таксічнасьць і ствараюць небясьпеку толькі пры хранічным удыху.

[[Процітрута]]й пры атручваньні этыленгліколем ёсьць [[этаноль]] і [[фомэпізоль]]<ref>{{Кніга|аўтар = Flomenbaum, Goldfrank et al.|назва = Goldfrank's Toxicologic Emergencies. 8th Edition|спасылка=http://books.google.ru/books?id=cvJuLqBxGUcC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q=&f=false|год = 2006|выдаветцва = McGraw Hill|isbn = 0071437630|старонкі=1460, 1465}}</ref>.

== Крыніцы і заўвагі ==
{{Заўвагі}}

{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* {{Літаратура/БелЭн|18-1|184}}

{{Няма карткі|Хімічнае злучэньне}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Алькандыёлі]]
[[Катэгорыя:Побытавая хімія]]
[[Катэгорыя:Сьпіртавыя рашчыньнікі]]
[[Катэгорыя:Небясьпечныя забруджвальнікі паветра]]
[[Катэгорыя:Прадукты хімічнай прамысловасьці]]