Прагляд крыніцы для Цэнтральны банк Мальты

{{Каардынаты|35|53|43|паўночнае|14|30|35|усходняе|выяўленьне=загаловак}}
{{Арганізацыя
|назва                     = Цэнтральны банк Мальты
|арыгінальная назва        = {{мова-mt|Bank Ċentrali ta' Malta|скарочана}}
|выява                     = Malta - Valletta - Triq il-Papa Piju V - Central Bank of Malta 03 ies.jpg
|рамка выявы               = 
|памер выявы               = 
|альтэрнатыўны тэкст выявы = 
|подпіс выявы              = Галаўная сядзіба (2013 год)
|мапа                      = 
|памер мапы                = 
|альтэрнатыўны тэкст мапы  = 
|подпіс мапы               = 
|абрэвіятура               = ЦБМ
|дэвіз                     = 
|папярэднік                = 
|наступнік                 = 
|дата ўтварэньня           = {{Дата пачатку|17|4|1968|1}}
|дата спыненьня існаваньня = 
|тып                       = [[банк]]
|юрыдычны статус           = дзяржаўная ўстанова
|мэта                      = устойлівасьць цэнаў
|штабкватэра               = [[Валета]], плошча Кастыліі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвяжыцеся з намі|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/contact-us|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>
|месцазнаходжаньне         = [[Паўднёва-ўсходняя вобласьць]]
|дзейнічае ў рэгіёнах      = 
|сяброўства                = [[Эўрапейскі цэнтральны банк]], [[МВФ]], [[Сусьветны банк]]
|афіцыйныя мовы            = ангельская, мальтыйская
|пасада кіраўніка          = Старшыня
|імя кіраўніка             = [[Марыё Вэлья]]
|пасада кіраўніка 2        = Намесьнікі
|імя кіраўніка 2           = [[Олівэр Бонэльё]], [[Аляксандар Дэмарко]]
|асноўныя асобы            = Франк Бэцына, Філямэна Мэлі, Пэтэр Бальдачыно, Роміна Куш'еры
|кіроўны орган             = Рада кіраўнікоў
|матчыная кампанія         = [[Урад Мальты]]
|зьвязаныя кампаніі        = 
|бюджэт                    = {{Падзеньне}}60,163 млн эўра (2018 год)<ref>{{Артыкул|аўтар=Марыё Вэлья, Фабіё Аксыза.|загаловак=Фінансавыя заявы за 2018 год|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/site/excel/publications/AR-2018.pdf|мова=en|выданьне=51-я гадавая справаздача і заява аб рахунках за 2018 год|месца=[[Валета]]|выдавецтва=Цэнтральны банк Мальты|год=2019|нумар=|старонкі=А-10|issn=0577-0653}}</ref>
|колькасьць супрацоўнікаў  = 347 (2019 год)
|колькасьць валянтэраў     = 
|сайт                      = [https://www.centralbankmalta.org/mt centralbankmalta.org]
|заўвагі                   = 
|колішняя назва            = 
}}
'''Цэнтра́льны банк Ма́льты''' — галоўны банк Мальты, заснаваны ў красавіку 1968 году.

На 2020 год ЦБМ працаваў у будні з 1 верасьня па 15 чэрвеня ад 7:45 да 16:15 і з 16 чэрвеня па 31 жніўня ад 7:30 да 14:30<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Працоўныя гадзіны|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/office-hours|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>. Паводле пагадненьняў, зьбіраў і складаў падлікі з Нацыянальным бюро статыстыкі Мальты, а таксама абменьваўся зьвесткамі датычна аплаты і разьліку за [[каштоўныя паперы]] з [[Управа фінансавых паслуг Мальты|Управай фінансавых паслуг Мальты]] (УФПМ)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Мясцовыя дачыненьні|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/local-relations|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>. Выступаў рынкаўтваральнікам [[аблігацыя]]ў Дзяржаўнага скарбу Мальты на ўнутраным другасным рынку. Штодзень абнародаваў заяўкі і прапановы на цэны і даходнасьць гадавых, 9-, 6-, 3- і 1-месячных аблігацыяў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Скарбавыя аблігацыі Мальты|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/treasury-bills|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>. ЦБМ выдаваў па-ангельску «Квартальны агляд», «Гадавую справаздачу» і «Справаздачу аб фінансавай устойлівасьці» (штогод), а таксама штомесяц «Гаспадарчую абнову». Таксама штогод выходзілі «Дасьледчы бюлетэнь», «Працоўныя паперы», «Нататкі палітыкі» і «Дарадчыя паперы»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Выданьні|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/publications|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

== Паўнамоцтвы ==
На 2020 год Цэнтральны банк Мальты меў 10 паўнамоцтваў:
* падтрыманьне [[Цана|цэнавой]] устойлівасьці;
* кіраваньне [[Валюта|валютнымі]] запасамі;
* [[Пазыка|пазычаньне]] банкам і ўраду;
* забесьпячэньне фінансавай устойлівасьці;
* вызначэньне і ажыцьцяўленьне макраразважлівай палітыкі;
* выпуск [[Грошы|грошай]];
* дачыненьні зь міжнароднымі фінансавымі ўстановамі;
* гаспадарчыя дасьледаваньні і агляды;
* збор, складаньне, распаўсюд і выданьне падлікаў;
* прасоўваньне і падтрымка разьвіцьця фінансавага рынку і спраўнага ладу аплаты і разьліку<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паўнамоцтвы|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/functions|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

== Кіраваньне ==
* ''Рада кіраўнікоў''. Складаецца са старшыні, 2 намесьнікаў і 4 іншых кіраўнікоў. Прызначаецца на 5 гадоў. Першы намесьнік займаецца грашовай палітыкай, а 2-і — фінансавай устойлівасьцю. Старшыню і ягоных намесьнікаў прызначае [[прэзыдэнт Мальты]] на параду старшыні ўраду. Іншых кіраўнікоў прызначае старшыня ўраду Мальты. Кожныя 6 месяцаў старшыня складае справаздачу перад Камітэтам гаспадарчых і фінансавых справаў [[Парлямэнт Мальты|Палаты дэпутатаў Мальты]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рада кіраўнікоў|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/governance-board-of-directors|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.
* ''Камітэт праверкі''. Складаецца з 3-х невыканаўчых сябраў Рады кіраўнікоў на яе выбар. Штоквартал складае справаздачу перад Радай кіраўнікоў. Двойчы на год сустракаецца са зьнешнімі [[аўдыт]]арамі. Назірае за фінансавай справаздачнасьцю ЦБМ і якасьцю працы зьнешняга аўдытара<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аўдытарскі камітэт|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/governance-audit-committee|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

== Міжнародная супраца ==
На 2020 год чыноўнікі Цэнтральнага банку Мальты (ЦБМ) суправаджалі прадстаўнікоў Управы фінансавых паслуг Мальты (УФПМ) на паседжаньнях [[Эўрапейская банкаўская ўправа|Эўрапейскай банкаўскай управы]] (ЭБУ; [[Курбэвуа]], дэп. [[Вярхоўі Сэны]], Францыя). Вышэйшыя чыноўнікі ЦБМ удзельнічалі ў Гаспадарча-фінансавым камітэце [[Эўразьвяз]]у, які раіў [[Рада гаспадарчых і фінансавых справаў|Радзе гаспадарчых і фінансавых справаў]] (РГФС) ЭЗ. Чыноўнікі ЦБМ таксама бралі ўдзел у Камітэце грашовай, фінансавай і плацежна-балянсавай статыстыкі, які дапамагае [[Эўрапейская камісія|Эўрапейскай камісіі]] ([[Брусэль]], Бэльгія). Старшыня ЦБМ суправаджаў [[Міністэрства фінансаў Мальты|міністра фінансаў Мальты]] на паседжаньнях РГФС Эўразьвязу. ЦБМ таксама раіў Мінфіну Мальты датычна ўдзелу ў [[Міжнародны банк рэканструкцыі і разьвіцьця|Міжнародным банку рэканструкцыі і разьвіцьця]] (МБРР; [[Вашынгтон (акруга Калюмбія)|Вашынгтон]], ЗША) і [[Агенцтва шматбаковай аховы інвэстыцыяў|Агенцтве шматбаковай аховы інвэстыцыяў]] (АШАІ), якія былі ўстановамі Групы [[Сусьветны банк|Сусьветнага банку]]. Старшыня ЦБМ таксама быў замяшчальнікам ад Мальты ў Радзе кіраўнікоў [[Эўрапейскі банк рэканструкцыі і разьвіцьця|Эўрапейскага банку рэканструкцыі і разьвіцьця]] (ЭБРР; [[Лёндан]], Ангельшчына) і [[Азіяцкі банк інфраструктурных укладаньняў|Азіяцкага банку інфраструктурных укладаньняў]] (АБІУ; [[Пэкін]], Кітай). Ён жа наведваў штогадовы Агульны сход [[Банк міжнародных разьлікаў|Банка міжнародных разьлікаў]] (БМР; [[Базэль]], Швайцарыя) у якасьці назіральніка. Старшыня ЦБМ і ягоны намесьнік прадстаўлялі Мальту ў Радзе кіраўнікоў [[Міжнародны валютны фонд|Міжнароднага валютнага фонду]] (МВФ; Вашынгтон). Старшыня ЦБМ таксама быў сябрам Агульнай управы [[Эўрапейская рада сыстэмнай рызыкі|Эўрапейскай рады сыстэмнай рызыкі]] (ЭАСР; [[Франкфурт-на-Майне]], Нямеччына), Кіраўнічай і Агульнай радаў [[Эўрапейскі цэнтральны банк|Эўрапейскага цэнтральнага банку]] (ЭЦБ; Франкфурт-на-Майне). Урэшце ЦБМ удзельнічаў у [[Эўрасыстэма|Эўрасыстэме]], бо на Мальце ў абарачэньні быў [[эўра]], а таксама ў [[Эўрапэйская сыстэма цэнтральных банкаў|Эўрапэйскай сыстэме цэнтральных банкаў]], бо ўрад Мальты быў сябрам Эўразьвязу<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міжнародныя дачыненьні|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/international-relations|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

== Балянс ==
На 31 сакавіка 2020 году сродкі і абавязкі Цэнтральнага банка Мальты былі роўныя 9,294 млрд [[эўра]]. Сродкі пераважна ўлучалі: 1) патрабаваньні ўнутры [[Эўрасыстэма|Эўрасыстэмы]] — 62% (5,772 млрд эўра), 2) [[каштоўныя паперы]] асобаў эўразоны ў эўра — 14% (€1,336 млрд), 3) патрабаваньні да асобаў па-за эўразонай у замежнай валюце — 7,5% (€701,8 млн), 4) патрабаваньні да асобаў па-за эўразонай у эўра — 6% (€564,3 млн) і 5) патрабаваньні да асобаў эўразоны ў замежнай валюце — 0,7% (€65,8 млн). Абавязкамі ў асноўным былі: 1) абавязкі грашовай палітыкі — 58% (€5,393 млрд), 2) абавязкі перад асобамі эўразоны ў эўра — 14% (€1,311 млрд), 3) [[банкноты]] ў абарачэньні — 13,6% (€1,268 млрд), 4) [[капітал]] і запасы — 4% (€372,7 млн), 5) абавязкі перад асобамі эўразоны ў замежнай валюце — 3,3% (€308,4 млн)<ref>{{Навіна|аўтар=Мар'яна Атард, Раймонд Філеці|загаловак=Сродкі і абавязкі на 31 сакавіка 2020 году|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/file.aspx?f=92807|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=en|дата публікацыі=31 сакавіка 2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

== Мінуўшчына ==
17 красавіка 1968 году ўрад Мальты стварыў Цэнтральны банк Мальты (ЦБМ) паводле адпаведнага Закону ад 11 лістапада 1967 году. Закон зацьвердзілі на прапанову чыноўніка [[Банк Ангельшчыны|Банка Ангельшчыны]] Філіпа Хога, які стаў 1-м яго старшынём. У 1968 годзе старшыня ЦБМ і ягоны намесьнік сталі прадстаўнікамі Мальты ў Радзе кіраўнікоў [[Міжнародны валютны фонд|Міжнароднага валютнага фонду]] (МВФ; Вашынгтон, ЗША). У верасьні 1969 году ЦБМ ажыцьцявіў свой першы выпуск мальтыйскіх фунтаў. У 1970 годзе зацьвердзілі Закон «Аб банкаўскай справе», згодна зь якім ЦБМ атрымаў паўнамоцтвы нагляду за банкамі. У траўні 1972 году ЦБМ выпусьціў першыя манэты ў выглядзе [[цэнт]]аў, якія падзяліў фунт. Таксама ЦБМ стаў выдаваць кароткатэрміновыя [[Пазыка|пазыкі]] ўраду і наглядаць за абсягам яго наяўных грошай. У ліпені 1972 году [[Парлямэнт Мальты|Палата дэпутатаў Мальты]] зацьвердзіла Закон «Аб валютным кантролі», у выніку якога ЦБМ стаў кіраваць валютнымі запасамі. Адначасна ЦБМ прывязаў [[Мальтыйская ліра|мальтыйскую ліру]] да гандлёвага кошыка валютаў замест брытанскага [[Фунт стэрлінгаў|фунта стэрлінгаў]] і стаў адзіным пакупніком і пастаўшчыком валюты для ўраду і банкаў. У 1990 годзе Палата дэпутатаў Мальты ўхваліла Закон «Аб Біржы Мальты», нагляд за якой даручылі ЦБМ. У 1994 годзе зацьвердзілі Закон «Аб фінансавых установах», паўнамоцтвы нагляду за якімі атрымаў ЦБМ. Адначасна папраўкі ў Закон «Аб Цэнтральным банку Мальты» скасавалі паўнамоцтвы ЦБМ даваць кароткатэрміновыя пазыкі ўраду. Паводле паправак у Закон, утварылі Раду грашовай палітыкі ЦБМ, што перайшла да рынкавай [[Уліковая стаўка|уліковай стаўкі]] мальтыйскай ліры замест адміністратыўнага яе прызначэньня. Умяшаньне абмежавалі гандлем 3-ма валютамі з банкамі. Валютныя абмежаваньні выплатаў па бягучым рахунку паступова скасавалі<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Наша гісторыя|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/our-history|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

У 2002 годзе новыя папраўкі ў Закон «Аб ЦБМ» увялі 5-гадовы тэрмін паўнамоцтваў старшыні, намесьнікаў і сябраў Рады кіраўнікоў. Паводле паправак, ЦБМ увёў аплатную сыстэму міжнароднага ўзору і перадаў паўнамоцтвы нагляду за біржай, банкаўскай і фінансавай галінамі [[Управа фінансавых паслуг Мальты|Ўправе фінансавых паслуг Мальты]] (УФПМ). 1 траўня 2004 году старшыня ЦБМ [[Майкл Бонэльё]] пачаў засядаць у Агульнай радзе [[Эўрапейскі цэнтральны банк|Эўрапейскага цэнтральнага банку]] (ЭЦБ; Франкфурт-на-Майне, Нямеччына). Адначасна ЦБМ прыбраў кантроль [[капітал]]у, а чыноўнікі ЦБМ сталі сябрамі камітэтаў [[Эўрапэйская сыстэма цэнтральных банкаў|Эўрапэйскай сыстэмы цэнтральных банкаў]] (ЭСЦБ). У траўні 2005 году ЦБМ прывязаў мальтыйскую ліру да [[эўра]] па курсе 0,4293 ліры за эўра ў адпаведнасьці з [[Эўрапейскі мэханізм валютных курсаў|Эўрапейскім мэханізмам валютных курсаў]] (ЭМВК). 1 студзеня 2008 году набылі моц папраўкі ў Закон «Аб ЦБМ», у выніку якіх на Мальце ўвялі эўра. Старшыня ЦБМ стаў сябрам Кіраўнічай рады ЭЦБ, а чыноўнікі ЦБМ — сябрамі камітэтаў [[Эўрасыстэма|Эўрасыстэмы]]<ref name="а"/>. 1 студзеня 2011 году старшыня ЦБМ стаў сябрам Агульнай управы [[Эўрапейская рада сыстэмнай рызыкі|Эўрапейскай рады сыстэмнай рызыкі]] (ЭАСР).

=== Кіраўнікі ===
* Філіп Хог (17 красавіка 1968 — 31 сакавіка 1972)
* Борджэ Андэрсэн (1 красавіка 1972 — 16 сакавіка 1973)
* Р. Дж. Іэрлэнд (17 сакавіка 1973 — 25 студзеня 1974)
* Ліно Сьпітэры (26 студзеня 1974 — 22 лістапада 1981)
* Гэнры дэ Габрыель (14 сьнежня 1981 — 6 лістапада 1986)
* Энтані Гальдэс (3 чэрвеня 1987 — 2 чэрвеня 1993)
* Фрэнсіс Васальё (15 верасьня 1993 — 30 верасьня 1997)
* Эмануэль Элюль (1 кастрычніка 1997 — 30 верасьня 1999)
* [[Майкл Бонэльё]] (1 кастрычніка 1999 — 30 чэрвеня 2011)
* Джосэф Бонічы (1 ліпеня 2011 — 30 чэрвеня 2016)
* Марыё Вэлья (з 1 ліпеня 2016 году)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Мінулыя і цяперашнія старшыні|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/governors-past-and-present|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Навіна|аўтар=|загаловак=Штотыднёвая справаздача па аблігацыях ураду Мальты|спасылка=https://www.centralbankmalta.org/mt/weekly-malta-government-tbills-report|выдавец=Цэнтральны банк Мальты|мова=mt|дата публікацыі=2020|дата доступу=15 красавіка 2020}}
** [https://www.centralbankmalta.org/mt/weekly-cbm-mgs-turnover Тыднёвае абарачэньне каштоўных папераў ураду]{{ref-mt}}
** [https://www.centralbankmalta.org/mt/monetary-and-banking Грашовая і банкаўская статыстыка]
** [https://www.centralbankmalta.org/mt/news Архіў навінаў]

{{Накід:Эканоміка}}
{{Цэнтральныя банкі Эўропы}}
[[Катэгорыя:Цэнтральныя банкі|Мальта]]
[[Катэгорыя:Мальта]]
[[Катэгорыя:Эканоміка Эўрапейскага Зьвязу]]
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1968 годзе]]