Перайсьці да зьместу

Сьпіс Сўодэша для падляскай, беларускай і ўкраінскай моваў

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Сьпіс Сўодэша — прапанаваная амэрыканскім лінгвістам Морысам Сўодэшам прылада для ацэнкі ступені сваяцтва паміж рознымі мовамі па такой прыкмеце, як падабенства найболей устойлівага базавага слоўніка. Уяўляе сабой стандартызаваны пералік базавых лексэмаў дадзенай мовы, прыблізна (але не дакладна) упарадкаваны па зьмяншэньні іхняй «базавасьці» або гістарычнай устойлівасьці.

Мінімальны набор найважнейшай («ядзернай») лексыкі ўтрымоўваецца ў 100-слоўным сьпісе Сўодэша. У Вікіпэдыі прынята выкарыстаньне больш састарэлых і меней сэмантычна ўстойлівых, але затое больш падрабязных 200- і 207-слоўных сьпісаў.

У гэтым артыкуле прапанаваная параўнальная характарыстыка падляскіх дыялектаў зь беларускай мовай і ўкраінскай, як мовай, зь якой падляскія дыялекты маюць некаторыя агульныя рысы:

Падляская абэцэда

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Падляская абэцэда
A a B b Ć ć Č č D d (Dz dz) (Ď ď) (E e) (Ê ê) (F f)
G g H h Ch ch I i (Iê iê) J j K k L l Ł ł M m
N n Ń ń O o (Ô ô) P p Q q R r S s Ś ś Š š
T t Ť ť U u V v W w X x Y y Z z Ź ź Ž ž

Тлумачэньне:

  • Ć — [ць]; Č — [ч]; Ď — [дь]; Ê — [е], — [іе]; Ch — [х]; Ł — [л]; Ń — [нь]; Ô — [ӱ] (агубленае «і» ці як нямецкае «ü»); Ś — [сь]; Š — [ш]; Ť — [ть]; V — [в]/[ў]; Ź — [зь]; Ž — [ж];

Літары q, w, x сустракаюцца толькі ў замежных назвах (Quebec, Quentin, Wellington, Winston, Xanadu, Matrix), а дыграф выкарыстоўвецца для запісу геаграфічных назваў з польскай ці беларускай моў.

Беларуская мова Падляскія дыялекты Украінская мова
1 я ja я
2 ты ty ти
3 ён vôn він
4 мы my ми
5 вы viête ви
6 яны vony вони
7 гэты, гэтая, гэтае siêty, siêta, siête цей, ця, це
8 той, тая, тое toj, tаja, tоje той, та, те
9 тут, тутака tut, оde тут
10 там, тамака tam там
11 хто chto хто
12 што što що
13 дзе de де
14 калі koli коли
15 як jak як
16 не niê ні
17 усё usio усе
18 некалькі kіlka кілька
19 мала mało мало
20 іншы inšy інший
21 адзін odin один
22 два dva два
23 тры try три
24 чатыры štyry чотири
25 пяць pjať п’ять
26 вялікі veliki великий
27 доўгі dovhi довгий
28 шырокі šyroki широкий
29 тоўсты gruby товстий, грубий
30 цяжкі tiažki тяжкий, важкий
31 маленькі maleńki, mały маленький
32 кароткі korotki короткий
33 вузкі uzki вузький
34 тонкі tonki тонкий
35 жанчына kobiêta жінка
36 мужчына mužčyna чоловік
37 дзіця ditia дитина
38 жонка žônka жінка, дружина
39 муж čołoviêk, mužyk, muž чоловік
40 маці mati мати
41 бацька baťko батько
42 зьвер zviêr звір
43 рыба ryba риба
44 птушка ptaška птах
45 сабака sobaka собака
46 вош voš воша
47 зьмяя zmija змія
48 чарвяк robak хробак
49 дрэва derevo дерево
50 лес liês ліс
51 палка, кій pałka, kij палиця, кий
52 плод ovoc плід
53 насеньне nasiênie насіння
54 лісьце listie листя
55 корань koreń корінь
56 кара kora кора
57 кветка kviêtka квітка
58 трава trava трава
59 вяроўка verovka мотузка, вірьовка
60 скура skôra шкіра
61 мяса mjаso м’ясо
62 кроў krov кров
63 косьць kôsť кість, кістка
64 тлушч tłušč жир
65 яйка jicié яйце
66 рог rôh ріг
67 хвост chvôst хвіст
68 пер’е piêrje пір’я
69 волас, валасы vоłos, vо́łosy волос, волосся
70 галава hołovа голова
71 вуха uchо́ вухо
72 вока оko око
73 нос nôs ніс
74 рот rot рот
75 зуб zub зуб
76 язык jazуk язик
77 пазногаць pazúr пазур
78 ступня stо́pa стопа
79 нага nohа нога
80 калена koliêno коліно
81 рука rukа рука
82 крыло kryłо крило
83 жывот žyvôt живіт
83 кішкі kiškі́ кишки
84 шыя šуja шия
85 сьпіна plеčy спина
86 грудзі hrudi груди
87 сэрца sеrcie серце
88 пячонка pečônka печінка
89 піць pіti пити
90 есьці jiêsti їсти
91 кусаць, грызьці kusаti, hrуzti кусати, гризти
92 смактаць smoktаti смоктати
93 пляваць plovаti плювати
94 дзьмуць duti дути
95 дыхаць dуchati дихати
96 сьмяяцца smijаtisie сміятися
97 бачыць bаčyti бачити
98 чуць čuti чути
99 ведаць, знаць viêdati, znаti відати, знати
100 думаць dumati думати