Прагляд крыніцы для Сьвятая інквізыцыя

[[Файл:Pedro_Berruguete_Saint_Dominic_Presiding_over_an_Auto-da-fe_1495.jpg|thumb|[[Аўтадафэ]], [[1475]] год.]]
'''Сьвята́я інквізы́цыя''' ({{мова-la|Inquisitio Haereticae Pravitatis Sanctum Officium|скарочана}} — «Сьвяты аддзел расьсьледваньняў ерэтычнай грэшнасьці») — агульная назва шэрагу ўстановаў [[Рымска-каталіцкая царква|Рымска-каталіцкай царквы]], прызначаных для барацьбы зь [[ерась]]сю.

== Гісторыя стварэньня ==
Раньняе [[хрысьціянства]] і хрысьціянская царква пакутавалі як ад вонкавага ворага — [[Старажытны Рым|рымскіх]] імпэратараў, гэтак і ад унутраных разладаў, абапіраўшыхся на [[тэалёгія|тэалягічныя]] рознагалосьсі: розныя тлумачэньні сьвятых тэкстаў, прызнаньні ці непрызнаньні асобных тэкстаў сьвятымі і гэтак далей. Адлюстраваньнем адной са стадыяў унутранай барацьбы быў, верагодна, «[[Ерусалімскі збор]]», які згадваецца ў разьдзеле 15 [[Дзеі сьвятых апосталаў|Дзеяў сьвятых апосталаў]], а таксама мноства выпадкаў, калі [[апостал Павал]] абараняў уласнае апостальскае служэньне, запэўніваў хрысьціянаў баяцца ілжывых пастыраў ці чагосьці супярэчлівага таму, што прапаведваў ён. Аналягічныя заклікі ёсьць у Пасланьнях Яна і ў [[Пасланьне да Габрэяў|Пасланьні да Габрэяў]], а таксама ў [[Адкрыцьцё Яна Багаслова|Адкрыцьці Яна Багаслова]].

Пачынаючы з [[2 стагодзьдзе|II стагодзьдзя]], хрысьціянскія аўтарытэты ([[эпіскап]]ы і мясцовыя сыноды), карыстаючыся вышэй прыведзенымі крыніцамі, абвінавачвалі некаторых багасловаў як ератыкоў і вызначалі дактрыну хрысьціянства болей дакладна, намагаючыся пры гэтам пазьбегнуць памылак і розначытаньняў. У сувязі з гэтым артадаксальнасьці ({{мова-el|ὀρθοδοξία|скарочана}} — правільны пункт гледжаньня) сталі супрацьпастаўляць ерась ({{мова-el|αἵρεσις|скарочана}} — выбар; меркавана, што памылковы).

Асобы царкоўны суд [[Каталіцкая царква|каталіцкай царквы]] быў створаны толькі ў [[1215]] годзе папам [[Інацэнт III (папа рымскі)|Інацэнтам III]].<ref>{{кніга|аўтар=Григулевич И. Р.|загаловак=История инквизиции|месца=М.|выдавецтва=Наука|год=1970|мова=ru}}</ref> Царкоўны трыбунал, якому было даручана «выкрыцьцё, пакараньне і прадухіленьне ерасей», быў заснаваны ў Паўднёвай Францыі папам [[Рыгор IX (папа рымскі)|Рыгорам IX]] у [[1229]] годзе. Гэты інстытут дасягнуў свайго апагея ў [[1478]] годзе, калі кароль [[Фердынант II (кароль Арагона)|Фэрдынанд]] і каралева [[Ізабэла I|Ізабэла]] з санкцыі [[Сыкст IV (папа рымскі)|Сыкста IV]] заснавалі [[Гішпанская інквізыцыя|гішпанскую інквізыцыю]]. [[Кангрэгацыя]] сьвятой канцэлярыі была заснаваная ў [[1542]] годзе, замяніўшы сабой «Вялікую рымскую інквізыцыю», а ў [[1917]] годзе ёй былі перададзеныя таксама функцыі ліквідаванай кангрэгацыі індэкса.

У [[1908]] годзе яна была пераназваная ў «Кангрэгацыю дактрыны веры» ({{мова-la|Sacra congregatio Romanae et universalis Inquisitionis seu Sancti Officii|скарочана}}). Праца гэтай установы выбудоўвалася ў строгай адпаведнасьці зь дзейным ў каталіцкіх дзяржавах заканадаўствам.

== Глядзіце таксама ==
=== Выбітныя дзеячы Сьвятой інквізыцыі ===
* '''[[Вялікі інквізытар|Сьпіс вялікіх інквізытараў]]'''
* [[Конрад Марбурскі]]
* [[Томас Тарквэмада]]
* [[Бэрнарда Гуі]]

== Крыніцы ==
{{зноскі}}

{{Хрысьціянства}}

[[Катэгорыя:Інквізыцыя| ]]