Росквіт і заняпад беларускага нацыяналізму, 1906—1931
«Росквіт і заняпад беларускага нацыяналізму, 1906—1931» (па-ангельску: The Rise and Fall of Belarusian Nationalism, 1906-1931) — кніга швэдзка-амэрыканскага гісторыка Пэра Андэрса Рудлінга 2014 году пра ўзаемаадносіны Беларусі з суседзямі, а таксама пра рухавікоў і супярэчнікаў беларускага нацыянальнага руху з 1906 па 1931 год.
Кніга атрымала моцную пахвалу й крытыку і атрымала кніжную прэмію імя Кульчыцкага па паляністыцы ў 2015 годзе.
Публікацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Кніга была апублікаваная друкарняй University of Pittsburg Press і мае 436 старонак.[1]
Сынапсіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Кніга прытрымліваецца храналягічнай пасьлядоўнасьці[2], адсочваючы ўзаемадзеяньне паміж прыхільнікамі нацыяналізму і іх адносіны з галоўнымі рэгіянальнымі дзяржаўнымі ўладамі і сацыялістычнымі і нацыяналістычнымі рухамі.[3] У кнізе сьцьвярджаецца, што нацыяналізм быў рухаючай сілаю эліты ў Беларусі, насуперак пажаданьням менскіх камуністычных актывістаў.[4] Рудлінг піша, што ў той час як актывісты ўсё яшчэ падтрымлівалі «беларускую тэрытарыяльную адзінку», яны супрацоўнічалі з Летувіскай савецкай дзяржавай, каб не даць ІІ Рэчы Паспалітай захапіць тэрыторыі.[4] У кнізе сьцьвярджаецца, што кіраўнік Другой Польскай Рэспублікі Юзэф Пілсудзкі фактычна падтрымліваў беларускую дзяржаву, але хацеў, каб яна была часткай фэдэрацыі з Польшчай і Украінай; а Масква спрыяла стварэньню Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.[4]
У кнізе сьцьвярджаецца, што беларускі нацыяналізм адсутнічаў у сялянскім саслоўі не з-за рэпрэсій і цэнзуры, а з-за галечы і невуцтва.[4] Нацыяналісты спрабавалі вярбаваць праз распаўсюд пісьмовых матэрыялаў, але непісьменнасьць была перашкодай для іх посьпеху.[4]
Крытыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Мэцью Паўлі з гістарычнага факультэту Мічыганскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту назваў аналіз Рудлінга адметным тым, што гэта першая асобная кніга, якая дэталізуе напружанасьць паміж савецкай нацыянальнай палітыкай і наступствамі для груп меншасьцяў пад польскім кіраваньнем, асабліва для беларусаў, на якіх глядзелі праз прызму таго, што яны небясьпека для таго, што Паулі называе «саветафільствам».[4] Дэвід Брандэнбергер з Унівэрсытэта Рычманда ахарактарызаваў кнігу як праніклівую і заявіў, што яна заслугоўвае таго, каб яе прачытаў «кожны, хто цікавіцца сучаснымі выпрабаваннямі і нягодамі будаўніцтва нацыі ва Усходняй Еўропе і былых рэспубліках СССР». [3] Сайман М. Льюіс са Свабоднага ўнівэрсытэта Берліна назваў кнігу «бліскучым дасьледаваньнем», якое пралівае «вельмі неабходнае сьвятло на краіну, у значнай ступені маргіналізаваную ад заходняй навукі».[5]
Польска-амэрыканскі гісторык Марэк Ян Хадакевіч, пішучы у « East/West: Journal of Ukrainian Studies», рэзка крытычна адзначыў кнігу, якую ён назваў «рэгургітацыяй праўдзівага верніка левых тэорый нацыяналізму».[2] Ежы Барзэцкі з Унівэрсытэта Таронта ахарактарызаваў спробу кнігі разабрацца з гэтай тэмай як «менш паспяховыя», але таксама сказаў, што кніга прапануе «некаторыя каштоўныя ідэі».[6]
Кніга атрымала Кніжную прэмію імя Кульчыцкага па Паляністыцы ў 2015 годзе.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ LIBONI, D. Per Anders Rudling, The Rise and Fall of Belarusian Nationalism, 1906—1931, Pittsburgh, University of Pittsburgh Press, 2015, 436 p. Astra Salvensis — revista de istorie si cultura / Astra Salvensis — review of history and culture, [s. l.], v. IV, n. 8, p. 248—250, 2016. Disponível em: https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edscee&AN=edscee.537212&site=eds-live&scope=site. Acesso em: 24 nov. 2022.
- ^ а б MAREK JAN CHODAKIEWICZ. Per Anders Rudling. The Rise and Fall of Belarusian Nationalism, 1906—1931. East/West: Journal of Ukrainian Studies, [s. l.], v. 3, n. 2, p. 197—200, 2016. DOI 10.21226/T2D01F. Disponível em: https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edsdoj&AN=edsdoj.8d00ed3a484841aaa8c3e5b40e1dfe&site=eds-live&scope=site. Acesso em: 24 nov. 2022.
- ^ а б David Brandenberger. Slavic Review, vol. 75, no. 3, 2016, pp. 762-64. JSTOR, https://doi.org/10.5612/slavicreview.75.3.0762. Accessed 24 Nov. 2022.
- ^ а б в г д е Pauly, Matthew. Region, vol. 7, no. 1, 2018, pp. 139-42. JSTOR, https://www.jstor.org/stable/26537995. Accessed 24 Nov. 2022.
- ^ Lewis, Simon M. The Slavic and East European Journal, vol. 59, no. 4, 2015, pp. 657-58. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/44739721. Accessed 24 Nov. 2022.
- ^ Borzecki, Jerzy. The American Historical Review, vol. 121, no. 1, 2016, pp. 332-33. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/43956287. Accessed 24 Nov. 2022.