Надсаньне
Надсаньне (па-польску: Nadsanie), або Надсяньне (па-ўкраінску: Надсяння) — украінская этнічная тэрыторыя ў вярхоўях ракі Сану на захадзе Львоўскай вобласьці і ў раёне польскага Пшэмысьлю і Бірчы.
Продкі ўкраінцаў пражывалі ў вярхоўях ракі Сану з часоў Старажытнай Русі і ўтваралі Перамышльскае княства. З часам гэтая тэрыторыя ўвайшла ў склад Вялікага княства Літоўскага, а потым — фэадальнай Польшчы. У 1772 годзе ў выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай Надсаньне аказалася ў складзе Аўстрыйскай манархіі, а з 1921 году ізноў вярнулася ў польскую дзяржаву. У 1939 годзе частка Надсаньня — Явароўшчына — уключана ва УССР. Перамышльскае Надсаньне засталося ў складзе Польшчы.
У 1945—1946 гадах большасьць украінцаў польскага Надсаньня было пераселена ва УССР. Потым, у 1947 годзе з прычыны апэрацыі «Вісла» польскі ўрад прымусова пераселяць што застаўся ўкраінскае насельніцтва з Надсаньня і іншых зямель на поўнач і паўночны захад Польшчы. Украінскія сям’і асобна пасялілі ў разбураныя нямецкія зямлі Ольштынскага, Гданськага, Кашалінскага, Шчэцінскага ваяводзтваў. Некаторыя ўкраінцы ў 1957—1958 гадах змаглі вярнуцца назад.
Характэрна надсанская гаворка, якая належыць да паўднёва-заходняму прыслоўях украінскай мовы.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Україна в словах: Мовознав. слов.-довід.: Навч. посіб. для учнів загальноосвіт. шкіл, ліцеїв, гімназій, студентів, усіх, хто вивчає українську мову /Упоряд. і кер. авт. кол. Н.Данилюк. — К.: ВЦ «Просвіта», 2004. — 704 с. — Бібліогр.: с. 413—423. ISBN 966-8547-25-X.
- . — 2012. — ISBN 978-617-575-060-5