Прагляд крыніцы для Каталіцкая Царква

{{Арганізацыя
|назва                     = [[Файл:Emblem of the Papacy SE.svg|20пкс]] Каталіцкая Царква
|арыгінальная назва        = {{мова-la|Ecclesia Catholica|скарочана}}
|выява                     = St. Peter's Basilica Facade, Rome, June 2004.jpg
|рамка выявы               = 
|памер выявы               = 
|альтэрнатыўны тэкст выявы = 
|подпіс выявы              = [[Базыліка Сьвятога Пятра]] ў [[Ватыкан]]е.
|мапа                      = 
|памер мапы                = 
|альтэрнатыўны тэкст мапы  = 
|подпіс мапы               = 
|мапа 2                    = 
|абрэвіятура               = 
|дэвіз                     = 
|папярэднік                = 
|наступнік                 = 
|дата ўтварэньня           = 
|дата спыненьня існаваньня = 
|тып                       = 
|юрыдычны статус           = рэлігійнае аб’яднаньне
|мэта                      = пашырэньне каталіцкае [[Хрысьціянства|хрысьціянскай]] веры
|штабкватэра               = [[Ватыкан]]
|месцазнаходжаньне         = 
|каардынаты                = 
|дзейнічае ў рэгіёнах      = увесь сьвет
|сяброўства                = 
|афіцыйныя мовы            = 
|генэральны сакратар       = 
|пасада кіраўніка          = Папа Рымскі
|імя кіраўніка             = [[Францішак (папа рымскі)|Францішак]]
|пасада кіраўніка 2        = 
|імя кіраўніка 2           = 
|пасада кіраўніка 3        = 
|імя кіраўніка 3           = 
|пасада кіраўніка 4        = 
|імя кіраўніка 4           = 
|асноўныя асобы            = 
|кіроўны орган             = рымская курыя
|матчыная кампанія         = 
|зьвязаныя кампаніі        = 
|бюджэт                    = 
|колькасьць супрацоўнікаў  = 
|колькасьць валянтэраў     = 
|сайт                      = [http://w2.vatican.va/content/vatican/en.html vatican.va]
|заўвагі                   = 
|колішняя назва            = 
}}
'''Рыма-Каталіцкая Царква''' або '''Рыма-Каталіцкі Касьцёл''' — прыняты з канца XVII стагодзьдзя неафіцыйны тэрмін для абазначэньня той часткі Заходняй Царквы, якая засталася ў камунікацыі з Рымскім біскупам пасьля [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] XVI стагодзьдзя. Каталіцтва зьяўляецца найбольш распаўсюджанай [[хрысьціянства|хрысьціянскай]] канфэсіяй, разам з [[пратэстанцтва]]м і [[праваслаўная царква|праваслаўем]]. На 2017 год налічвалася прыблізна 1,3 мільярдаў ахрышчаных каталікоў у сьвеце. Як найстарэйшая й найбуйнейшая ў сьвеце міжнародная ўстанова, з усіх функцыяваных на сёньня<ref>Mark A. Noll (2009). ''«The New Shape of World Christianity»'' Downers Grove, IL: IVP Academic. — С. 191.</ref>, яна згуляла прыкметную ролю ў гісторыі й разьвіцьці Заходняе цывілізацыі. Касьцёл узначальвае [[Папа|біскуп Рыму]], вядомы як Папа. Ягоная цэнтральная адміністрацыя мае назоў [[Ватыкан|Сьвяты Пасад]].

Каталікі прытрымліваюцца [[нікейскі сымбаль веры|нікейскага сымбалю веры]]. Каталіцкая царква абвяшчае, што яна ёсьць адзінай, сьвятой, каталіцкай і апостальскай царквой, заснаванай [[Ісус Хрыстос|Ісусам Хрыстом]] згодна зь ягоным [[Вялікае даручэньне|Вялікім даручэньнем]]<ref>[http://webarchive.loc.gov/all/20070710201403/http://www.catholicnews.com/data/stories/cns/0703923.htm ''«Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church»'']. Catholic News Service.</ref><ref>Bokenkotter, Thomas (2004). [https://books.google.com/books?id=DISK1e7JXA8C&pg=PA7 ''«A Concise History of the Catholic Church»'']. New York: Doubleday. — С. 7. — {{ISBN|978-0-307-42348-1}}.</ref>, а біскупы царквы зьяўляюцца пераемнікамі апосталаў Хрыста, а таксама, што Папа Рымскі ёсьць прамым пераемнікам [[Пётар (апостал)|Сьвятога Пятра]], галоўнага апостала, прызначанага самім Ісусам Хрыстом. Царква сьцьвярджае, што яна прытрымліваецца першапачатковай хрысьціянскай веры, захоўваючы непахіснасьць, перададзеныя сакральныя традыцыі<ref>[https://web.archive.org/web/20201207133251/http://www.vatican.va/archive/ccc_css/archive/catechism/p123a9p4.htm Catechism of the Catholic Church]. Vatican.</ref>. Лацінская царква, дваццаць тры ўсходнія каталіцкія цэрквы й такія інстытуцыі, як то жабрацкія ордэны, закрытыя манаскія ордэны й трэція ордэны адлюстроўваюць розныя тэалягічныя й духоўныя акцэнты, якія сфармаваліся ў рамках Каталіцкае Царквы<ref>Colin Gunton. ''«Christianity among the Religions in the Encyclopedia of Religion»''. Religious Studies, Vol. 24, нумар 1 — С. 14.</ref>. Каталіцкая Царква яднаецца на адзінстве [[дагматыка|дагматыкі]], але можа дапушчаць рознасьць у [[літургія|літургіі]].

Зь сямі сакрамэнтаў [[эўхарыстыя]] зьяўляецца галоўнай, якая літургічна адзначаецца падчас [[імша|імшы]]. Касьцёл вучыць, што пры пасьвячэньні сьвятара ахвярны хлеб і віно становяцца целам і крывёю Хрыста. [[Багародзіца|Панна Марыя]] шануецца ў Каталіцкім Касьцёле як Маці Боская й Каралева Нябесная, ушаноўваецца ў догмах і адданасьцях<ref>[http://www.catholicnewsagency.com/resources/mary/general-information/the-four-marian-dogmas/ ''«The Four Marian Dogmas»'']. Catholic News Agency.</ref>. Царкоўнае вучэньне ўключае ў сабе Боскую Міласэрнасьць, асьвячэньне празь веру й эвангелізацыю [[Дабравесьце|Дабравесьця]], а таксама каталіцкае сацыяльнае вучэньне, якое падкрэсьлівае добраахвотную падтрымку хворых, бедных і пацярпелых празь цялесныя й духоўныя справы міласэрнасьці. Каталіцкая царква зьяўляецца найбуйнейшым няўрадавым арганізатарам адукацыі й аховы здароўя ў сьвеце<ref>Agnew, John (12 February 2010). ''«Deus Vult: The Geopolitics of Catholic Church»''. Geopolitics. 15 (1). — С. 39—61. [[DOI]]:[https://doi.org/10.1080%2F14650040903420388 10.1080/14650040903420388].</ref>.

Каталіцкая царква аказала значны ўплыў на заходнюю філязофію, культуру, мастацтва й навуку. Каталікі жывуць па ўсім сьвеце, пашырыўшы сваю прысутнасьць празь місіі, дыяспару й хрышчэньні. З XX стагодзьдзя большасьць вернікаў насяляюць паўднёвае паўшар’е праз [[сэкулярызацыя|сэкулярызацыю]] ў Эўропе й узмацненьне перасьледу на Блізкім Усходзе. З канца XX стагодзьдзя Каталіцкая царква ёсьць аб’ектам крытыцы праз свае падыходы да вучэньняў датычнае сэксуальнасьці, няздольнасьць да вырашэньня пытаньня з жанчынамі сьвятарамі, а таксама праз справу з сжксуальным гвалтам з удзелам духавенства.

== Структура ==
{{Хрысьціянства}}
Каталіцкая Царква характарызуецца моцнай герархічнай структурай. Найвышэйшае месца ў герархіі займае Папа Рымскі ({{мова-la|Pontifex Maximus|скарочана}}), аднак фармальна, ён зьяўляецца толькі біскупам [[Рым]]у. Ён зьяўляецца прызнаным чальцом царквы, як пераемнік [[Пётар (апостал)|апостала Пятра]], намесьнікам [[Ісус Хрыстос|Хрыста]] на зямлі й бачным кіраўніком Царквы, які абіраецца пасьля сьмерці свайго папярэдніка або з прычыны адмовы дзейніючага [[пантыфік]]а выканьня сваіх абавязкаў.

[[Сусьветны сабор]] зьяўляецца сходам усіх [[біскуп]]аў дзеля вырашэньня пытаньняў першараднай важнасьці. Усе рэзалюцыі сабору праходзяць пры ўмове адабрэньня папам. Паводле зьвестак каталіцкай царквы за ўсю гісторыю быў праведзены 21 Сусьветны сабор, але іншыя канфэсіі прызнаюць толькі першыя сем саветаў, якія мелі месца да расколу ўсходняга й заходняга хрысьціянства.

Асноўнымі адміністрацыйнымі адзінкамі ў структуры каталіцкай царквы зьяўляюцца [[дыяцэзія|дыяцэзіі]] й [[парафія|парафіі]], і дапаможнымі [[мэтраполія (каталіцтва)|мэтраполіі]] й [[дэканат (каталіцтва)|дэканаты]]. Каталіцкая царква ў звычайным парадку рэгулюецца абсалютнай, неабмежаванай уладай папы. Аднак, калі няма неабходнасьці выкарыстаньня ўлады папы непасрэдна ўжываюць [[кананічнае права]].

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.vatican.va/ Афіцыйны сайт Ватыкану]
* [http://catholic.by/ Сайт Рыма-Каталіцкага касьцёлу Беларусі]

[[Катэгорыя:Рыма-каталіцкая царква| ]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]