Прагляд крыніцы для Віктар Шэйман

{{Палітык
|імя                = Віктар Шэйман
|выява              =V-shejman.png 
|подпіс_пад_выявай  = 
|пасада             = 8-ы [[Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта Беларусі|кіраўнік справамі прэзыдэнта Беларусі]]
|пачатак_тэрміну    = 2013
|канец_тэрміну      = 11 чэрвеня 2021
|прэзыдэнт          = [[Аляксандар Лукашэнка]]
|прэм'ер-міністар   = [[Міхаіл Мясьніковіч]], [[Андрэй Кабякоў]], [[Сяргей Румас]], [[Раман Галоўчанка]]
|папярэднік         = [[Мікалай Мікалаевіч Корбут|Мікалай Корбут]]
|наступнік          = 
|пасада2             = 4-ы сакратар [[Савет бясьпекі Беларусі|Савету бясьпекі Беларусі]]
|пачатак_тэрміну2    = 20 сакавіка 2006
|канец_тэрміну2      = 8 ліпеня 2008
|прэзыдэнт2          = А. Лукашэнка
|прэм'ер-міністар2   = [[Сяргей Сідорскі]]
|папярэднік2         = [[Генадзь Нявыглас]]
|наступнік2          = [[Юры Жадобін]]
|пасада3            = 4-ы кіраўнік [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі|Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі]]
|пачатак_тэрміну3   = 29 лістапада 2004
|канец_тэрміну3     = 4 студзеня 2006
|папярэднік3        = [[Урал Латыпаў]]
|наступнік3         = [[Генадзь Нявыглас]]
|прэзыдэнт3         = А. Лукашэнка
|прэм'ер-міністар2   = С. Сідорскі
|пасада4            = 5-ы [[Генэральная пракуратура Беларусі|генэральны пракурор Беларусі]]
|пачатак_тэрміну4   = 28 лістапада 2000
|канец_тэрміну4     = 29 лістапада 2004
|папярэднік4        = [[Алег Бажэлка]]
|наступнік4         = [[Пётар Міклашэвіч]]
|прэзыдэнт4         = А. Лукашэнка
|прэм'ер-міністар5   = [[[Уладзімер Ярмошын]], [[Генадзь Навіцкі]]
|пасада5             = 1-ы сакратар Савету бясьпекі Беларусі
|пачатак_тэрміну5    = 1994
|канец_тэрміну5      = 2000
|прэзыдэнт5          = А. Лукашэнка
|прэм'ер-міністар5   = [[Сяргей Лінг]], [[Міхаіл Чыгір]]
|наступнік5          = [[Урал Латыпаў]]
|месца_нараджэньня  = в. [[Салтанішкі]], [[Вярэнаўскі раён]], [[Гарадзенская вобласьць]], [[Беларуская ССР]], СССР
|узнагароды         = {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн Айчыны 2 ступені (Беларусь)}}|{{Ордэн Айчыны 3 ступені (Беларусь)}}|{{Ордэн Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Чырвонай Зоркі}}|{{Мэдаль За адвагу}}|{{Мэдаль За адвагу}}}}
|подпіс             = 
|камэнтар           = 
}}
'''Ві́ктар Уладзімеравіч Шэ́йман''' (нарадзіўся 26 траўня 1958 году ў в. [[Салтанішкі]], Вярэнаўскі раён, Гарадзенская вобласьць, цяпер [[Беларусь]]) — дзяржаўны дзяяч [[Беларусь|Беларусі]].

Памочнік [[прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнта Беларусі]] па адмысловых даручэньнях (з 2009), 8-ы [[Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта Беларусі|кіраўнік справамі прэзыдэнта Беларусі]] (2013—2021), 1-ы і 4-ы дзяржсакратар [[Савет бясьпекі Беларусі|Савету бясьпекі Беларусі]] (1994—2000, 2006—2008), 4-ы кіраўнік [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі|Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі]] (2004—2006), 5-ы [[Генэральная пракуратура Беларусі|генэральны пракурор Беларусі]] (2000—2004). [[Генэрал-палкоўнік]]<ref name="а"/>.

== Біяграфія ==
Скончыў [[Благавешчанск]]ую вышэйшую танкавую камандную вучэльню і Акадэмію Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь.

Воінскую службу праходзіў у [[Паветрана-дэсантныя войскі СССР|Паветрана-дэсантных войсках]]. Прымаў удзел у [[Аўганска-савецкая вайна|баявых дзеяньнях у Аўганістане]]. На момант абраньня ў 1990 годзе народным дэпутатам Вярхоўнага Савету [[БССР]] XII скліканьня ад Берасьцейска-Паўднёвай выбарчай акругі № 105 [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]] быў [[маёр]]ам, начальнікам штаба паветрана-дэсантнага падразьдзяленьня.

З 1990 па 1994 год быў дэпутатам [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь|Вярхоўнага Савету Рэспублікі Беларусь]], сакратаром Камісіі Вярхоўнага Савету па пытаньнях нацыянальнай бясьпекі, абароны і змаганьня са злачыннасьцю.

5 жніўня 1994 году ўказам [[прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнта]] № 24 быў створаны [[Савет бясьпекі Рэспублікі Беларусь]]. У той жа дзень указам прэзыдэнта № 25 прызначаны Дзяржаўным сакратаром Савету Бясьпекі Рэспублікі Беларусь.

10 жніўня 1994 году ўказам прэзыдэнта № 39 створаная калегія [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]]. Гэтым жа ўказам уведзены ў склад калегіі.

12 жніўня 1994 году ўказам прэзыдэнта № 47 зацьверджаная калегія [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|Міністэрства ўнутраных справаў]], уключаны ў склад калегіі.

16 сьнежня 1995 — 20 сьнежня 1995 году — в. а. Міністра ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь і старшыні калегіі МУС РБ (пасьля вызваленьня ад пасады міністра ўнутраных справаў [[Юры Захаранка|Юрыя Захаранкі]]).

27 лістапада 2000 году ўказам № 620 быў вызвалены ад пасады дзяржаўнага сакратара Савету Бясьпекі Рэспублікі Беларусь — памагатага прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь па нацыянальнай бясьпецы «ў сувязі зь пераводам на іншую працу».

28 лістапада 2000 — 29 лістапада 2004 — генэральны пракурор Рэспублікі Беларусь.

29 лістапада 2004 — 4 студзеня 2006 — кіраўнік Адміністрацыі прэзыдэнта.

З 23 сьнежня 2005 году — кіраўнік ініцыятыўнай групы па вылучэньні [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] ў кандыдаты ў прэзыдэнты і кіраўнік яго перадвыбарнага штаба падчас [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2006 году|прэзыдэнцкіх выбараў 2006 году]].

З 20 сакавіка 2006 году прызначаны дзяржаўным сакратаром Савету Бясьпекі Рэспублікі Беларусь.

З 2006 году сустаршыня беларуска-[[Вэнэсуэла|вэнэсуэльскай]] сумеснай камісіі высокага ўзроўню (зь беларускага боку).

8 ліпеня 2008 году ўказам прэзыдэнта Беларусі № 368 вызвалены ад пасады «ў сувязі зь пераводам на іншую працу». Напярэдадні звальненьня прэзыдэнт Беларусі заявіў, што разглядае пытаньне аб здыманьні з пасады дзяржаўнага сакратара Савету бясьпекі Беларусі В. Шэймана з-за выбуху ў [[Менск]]у падчас сьвяткаваньня афіцыйнага Дня незалежнасьці<ref>[http://gzt.ru/politics/2008/07/08/162335.html Лукашенко уволил главу своей администрации и секретаря Совбеза] {{ref-ru}}</ref>. На нарадзе А. Лукашэнка заявіў В. Шэйману: «Ня думаю, што вы павінны заставацца на гэтай пасадзе пасьля інцыдэнту. Вы вінаватыя, першым чынам! Вы па даручэньні прэзыдэнта не адзін год, а дзесяць гадоў арганізуеце падобныя мерапрыемствы. І нічога не зрабілі!» Аднак [[Аляксандар Лукашэнка|А. Лукашэнка]] ня вывеў яго са складу гэтай структуры.

6 жніўня 2008 году пастановай ураду №1110 вызвалены з пасады старшыні беларуска-вэнэсуэльскай сумеснай камісіі высокага ўзроўню. Старшынём беларускай часткі камісіі прызначаны [[Уладзімер Сямашка|Ўладзімер Сямашка]], намесьнікам старшыні — міністар прамысловасьці [[Анатоль Русецкі]].

У пачатку кастрычніка 2008 году прэзыдэнт А. Лукашэнка падпісаў указ №551, якім у чарговы раз зьмяніў склад Савету бясьпекі. Упершыню з часу абраньня Аляксандра Лукашэнкі прэзыдэнтам Беларусі Віктар Шэйман выведзены са складу Савету. Якія бы пасады В. Шэйман ні займаў (дзяржсакратара Савету бясьпекі, генэральнага пракурора або кіраўніка Адміністрацыі прэзыдэнта), ён быў сталым чальцом Савету бясьпекі, пачынальна з 1994 году. Са складу Савету бясьпекі разам зь Віктарам Шэйманом выведзеныя [[Генадзь Нявыглас]], [[Пётар Міклашэвіч]] і [[Мікалай Пятровіч Корбут|Мікалай Корбут]]. У яго ўведзеныя генпракурор [[Рыгор Васілевіч]], старшыня КДБ [[Вадзім Зайцаў]], кіраўнік Адміністрацыі прэзыдэнта [[Уладзімер Макей|Ўладзімер Макей]] і міністар фінансаў [[Андрэй Харкавец]]<ref>[[Ежедневник]], [https://web.archive.org/web/20081017063837/http://news.tut.by/politics/119083.html Шеймана вывели из состава Совбеза] {{ref-ru}}</ref>.

У канцы студзеня 2009 году прэс-сакратар Рады бясьпекі Вікенцій Ключнік паведаміў, што В. Шэйман прызначаны памочнікам прэзыдэнта па адмысловых даручэньнях. Ён ня стаў удакладняць, калі адбылося прызначэньне і чым будзе займацца новы памочнік прэзыдэнта<ref>[[БелаПАН]], [https://web.archive.org/web/20110718024418/http://news.tut.by/politics/127625.html Шейман возвращается]{{ref-ru}}</ref>. У 2013 годзе заняў пасаду [[Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта Беларусі|кіраўніка справамі прэзыдэнта Беларусі]]. 11 чэрвеня 2021 году А. Лукашэнка прыняў яго адстаўку з гэтай пасады<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Працоўная сустрэча зь кіраўніком справаў прэзыдэнта Віктарам Шэйманам|спасылка=https://president.gov.by/be/events/rabochaya-sustrecha-z-kiraunikom-sprau-prezidenta-viktaram-sheymanam|выдавец=Прэс-служба [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=11 чэрвеня 2021|дата доступу=12 чэрвеня 2021}}</ref>.

Паводле дакумэнтаў з «{{артыкул у іншым разьдзеле|Паперы Пандоры|Папераў Пандоры|uk|Папери Пандори}}», сын Шэймана Сяргей разам з беларуска-амэрыканскім прадпрымальнікам {{артыкул у іншым разьдзеле|Аляксандар Зінгман|Аляксандрам Зінгманам|be|Аляксандр Уладзіміравіч Зінгман}} валодае афшорнаю кампаніяю (у кожнага па 50%), якая праз пасрэднікаў займаецца геалягічнай разьведкаю й здабычаю золата ў [[Зымбабвэ]]<ref name=":33">{{cite web|url=https://belsat.eu/programs/04-10-2021-pandora-papers-yak-syn-shejmana-taemna-zdabyvau-zolata-u-afrytsy/|title=«Pandora Papers»: Як сын Шэймана здабываў золата ў Афрыцы|publisher=[[Белсат]]|date=2021-10-04|language=be|archiveurl=https://archive.today/20211006235957/https://belsat.eu/programs/04-10-2021-pandora-papers-yak-syn-shejmana-taemna-zdabyvau-zolata-u-afrytsy/|archivedate=2021-10-06|accessdate=2021-10-06}}</ref>. Віктар Шэйман як мінімум двойчы быў у Зымбабвэ, і менавіта ён абвяьсціў пра пагадненьне аб здабычы карысных выкапняў у Зымбабвэ<ref name=":33" />.

== Крытыка й санкцыі ==
Менавіта па яго пазове рашэньнем суду была зачыненая вядомая незалежная газэта «[[Свабода (газэта, 2004)|Свабода]]». Беларуская апазыцыя і міжнародныя праваабарончыя структуры сьцьвярджаюць, што менавіта ён у свой час быў арганізатарам так званых «[[Эскадрон сьмерці|эскадронаў сьмерці]]», якім прыпісваюцца забойствы лідэраў арганізаванай злачыннасьці, кіраўнікоў апазыцыі і апэратара расейскага тэлеканала [[ГРТ]] [[Зьміцер Завадзкі|Зьмітра Завадзкага]]<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/1824173.html Куды падзеліся «эскадроны сьмерці»?] // [[Радыё Свабода]]</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Барыс Тумар.| прозьвішча = Тумар| імя = Барыс| аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 18 чэрвеня 2001| url = https://nn.by/?c=ar&i=95595| копія = | дата копіі = | загаловак = Зондэркаманда?| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Наша Ніва]]| дата доступу = 16 траўня 2021 | мова = | камэнтар = }}</ref>. У красавіку 2006 году па падазрэньнях ва ўдзеле ў фальсыфікацыях прэзыдэнцкіх выбараў Шэйман быў унесены ў [[чорны сьпіс Эўразьвязу]] ды [[Сьпіс спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў]] [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]. 

13 кастрычніка 2008 году міністры замежных справаў краінаў Эўразьвязу на паседжаньні ў [[Люксэмбург]]у прыпынілі на паўгады дзеяньне забароны на ўезд у краіны зьвяза прэзыдэнта Беларусі [[Аляксандар Лукашэнка|А. Лукашэнкі]] і «некаторых яго набліжаных». Санкцыі супраць былога дзяржсакратара Савету бясьпекі Віктара Шэймана засталіся ў сіле.

Таксама Шэйман знаходзіцца ў санкцыйных сьпісах [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]<ref>{{Cite web|language=en|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/946102/Belarus.pdf|title=CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK|work=gov.uk|accessdate=2020-12-25}}</ref> ды [[Швайцарыя|Швайцарыі]]<ref>{{Cite web|language=en|url=https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|title=Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot)|date=2021-07-07|work=Staatssekretariat für Wirtschaft|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707175409/https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|url-status=live}}</ref>. У чэрвені 2022 году патрапіў і пад санкцыі [[Канада|Канады]]<ref>{{Cite web|url=https://www.international.gc.ca/world-monde/international_relations-relations_internationales/sanctions/belarus_regulations-reglement4.aspx?lang=eng|title=Regulations Amending the Special Economic Measures (Belarus) Regulations|work=Cabinet of Canada|date=2022-06-24|access-date=2022-08-08|language=en}}</ref>. У жніўні 2023 года меркаваная бізнес-партнёрка Віктара Шэймана Ганна Пушкарова і яго дзеці Сяргей і Вольга таксама трапілі пад санкцыі Канады<ref>{{cite web|title=Канада ввела санкции против Минобороны Белоруссии и Ивана Эйсмонта|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/64d415899a794799cfc1235e|work=[[РБК]]|date=2023-08-10|access-date=2023-09-01|archive-date=2023-09-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20230901175835/https://www.rbc.ru/rbcfreenews/64d415899a794799cfc1235e|deadlink=no|language=ru}}</ref>.

== Чыны і званьні ==
* 6 сьнежня 1996 году — [[генэрал-маёр]]<ref>[http://www.pravoby.info/documente/part7/akte7492.htm Указ Президента Республики Беларусь от 6 декабря 1996 г. №512 «О присвоении В. В. Шейману воинского звания генерал-майора»] {{ref-ru}}</ref> (у запасе з 27 лістапада 2000 году)
* 28 лістапада 2000 году — дзяржаўны дараднік юстыцыі II клясы<ref>[https://web.archive.org/web/20110707211318/http://old.bankzakonov.com/obsch/razdel192/time4/lavz3832.htm Указ Президента Республики Беларусь от 28 ноября 2000 г. №635 «О присвоении В. В. Шейману классного чина»] {{ref-ru}}</ref>
* 25 лістапада 2004 году — дзяржаўны дараднік юстыцыі I клясы<ref>[http://pravo.kulichki.com/zak/new01/newa0813.htm Указ Президента Республики Беларусь 25 ноября 2004 г. № 578 О ПРИСВОЕНИИ В. В. ШЕЙМАНУ КЛАССНОГО ЧИНА] {{ref-ru}}</ref>
* 29 лістапада 2004 году — вышэйшы кляс службоўцы дзяржаўнага апарату

== Узнагароды ==
* [[Ордэн Айчыны]] II ступені (2003)<ref>[http://www.pravo.by/webnpa/text_txt.asp?RN=p30300495 Указ Президента Республики Беларусь 10 ноября 2003 г. № 495 О НАГРАЖДЕНИИ В. В. ШЕЙМАНА И Л. С. МАЛЬЦЕВА]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-ru}}</ref>
* Ордэн Айчыны III ступені (1998) <ref>[http://www.levonevski.net/pravo/temy/tema33/char18/dokm7941.html Указ президента Республики Беларусь 26 мая 1998 г. N 285 г. Минск о награждении В. В. Шеймана орденом Отечества III степени] {{ref-ru}}</ref>
* [[Ордэн Чырвонага Сьцяга]] (1986, уручаны ў 2002 годзе)<ref>[https://web.archive.org/web/20080310220956/http://www.sb.by/article.php?articleID=17160 Орден нашел владельца] {{ref-ru}}</ref>
* [[Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга СССР]]<ref>Гл. {{спасылка|url=http://www.kommersant.ru/dark-gallery.aspx?PicsID=43076&stpid=23|копія=http://web.archive.org/web/20080310182358/http://www.kommersant.ru/dark-gallery.aspx?PicsID=43076&stpid=23|загаловак=За личную преданность президенту Белоруссии к своим многочисленным наградам и постам Виктор Шейман прибавит еще один — должность шефа госсекретариата совбеза страны|камэнтар=фатаграфія}}</ref>
* [[Ордэн Чырвонай Зоркі]]
* [[Мэдаль «За адвагу»|2 мэдаля «За адвагу»]]
* іншыя ўзнагароды

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [https://web.archive.org/web/20111112201934/http://who.bdg.by/obj.php?&kod=174 Профіль на праекце «Хто ёсьць хто ў РБ»] {{ref-ru}}

{{Кіраўнікі Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь}}
{{Сакратары Рады бясьпекі Рэспублікі Беларусі}}
{{Сьпіс беларускіх службоўцаў, у стаўленьні да якіх былі ўведзеныя санкцыі ЭЗ}}
{{ПракуратураБеларусі}}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Шэйман, Віктар}}

[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Вярэнаўскім раёне]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі Аўганскай вайны (1979—1989)]]
[[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савету БССР]]
[[Катэгорыя:Беларускія генэралы]]
[[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савету Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня]]
[[Катэгорыя:Кіраўнікі Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]
[[Катэгорыя:Генэральныя пракуроры Рэспублікі Беларусь]]
[[Катэгорыя:Кіраўнікі справамі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]
[[Катэгорыя:Беларускія асобы ў сьпісе СВГ]]
[[Катэгорыя:Беларускія асобы ў Чорным сьпісе ЭЗ]]