Велікапольскае паўстаньне (1918—1919)

Велікапольскае паўстаньне (1918-1919)
	Велікапольскія паўстанцы ў акопах, студзень 1919 г
Дата:	27 сьнежня 1918 – 16 лютага 1919
Месца:	Правінцыя Позэн
Прычына:	Імкненьне да незалежнасьці палякаў
Вынік:	Перамога паўстанцаў
Тэрытарыяльныя; зьмены:	Далучэньне правінцыі Позэн да Польшчы
	Супернікі
Вышэйшая народная рада; Велікапольскае войска	Ваймарская рэспубліка
	Камандуючыя
Юзэф Доўбар-Мусьніцкі; Станіслаў Тачак	-

Велікапо́льскае паўста́ньне (па-польску: Powstanie wielkopolskie) — паўстаньне палякаў Правінцыі Позэн супраць Нямецкай дзяржавы, якое адбылося ў канцы 1918 — пачатку 1919 гг. Палякі дамагліся далучэньня земляў прускай Польшчы да Польскай Рэспублікі замацаваўшы сваю незалежнасьць.

Паўстаньне выбухнула 27 сьнежня 1918 у Познані, падчас візыту ў Польшчу Інагцыя Яна Падарэўскага, які па дарозе ў Варшаву прыехаў 26 сьнежня ў Познань і быў урачыста сустрэты. У той самы дзень Падэрэўскі зрабіў прамову для сваіх суайчыньнікаў, мноства якіх сабралася каля гатэлю Базар^[1]. Назаўтра 27 сьнежня свой вайсковы парад па вуліцы Сьвятога Марціна зладзілі немцы — зрываючы польскія і кааліцыйныя сьцягі, нападаючы на польскія ўстановы. Дайшло да сутычак, ў выніку якіх пачалося збройнае змаганьне, падтрыманае аддзеламі, якімі кіравалі Польская Вайскова Арганізацыя ў Прусіі (па-польску: Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego)^[2]^[3].

Паўстаньне за кароткі час ахапіла ўсю правінцыю Позэн за выключэньнем яе паўночных і паўднёва-ўсходніх раёнаў. Паўстаньне скончылася 16 лютага 1919 году замірэньнем у Трэвіры (Rozejm w Trewirze), якое пашырыла на фронт паўстаньня Кампьенскае замірэньне ад 11 лістапада 1918 году (якое спыніла Першую сусьветную вайну). Гэта было адно з чатырох (велікапольскае паўстаньне 1806 году, Сейненскае паўстаньне у 1919 годзе і II сылескае паўстаньне ў 1920 годзе) пераможных паўстаньняў па аднаўленьні Польшчы. Першае з польскіх паўстаньняў таго часу, разам з III сылескім паўстаньнем у 1921 годзе, якое дасягнула ўсіх вызначаных мэтаў.

Крыніцы

^ https://web.archive.org/web/20150428182459/http://27grudnia.pl/o-powstaniu/przebieg-powstania/przyjazd-ignacego-jana-paderewskiego-do-poznania-i-wybuch-powstania.html
^ Dzieje Wielkopolski w wypisach. Зьдзіслаў Грот, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Варшава, 1963, ст. 255-256
^ POW Zaboru Pruskiego nie miała związków z POW Piłsudskiego

[Prezydenci-1] ttps://web.archive.org/web/20150428182459/http://27grudnia.pl/o-powstaniu/przebieg-powstania/przyjazd-ignacego-jana-paderewskiego-do-poznania-i-wybuch-powstania.html

[2] Dzieje Wielkopolski w wypisach. Зьдзіслаў Грот, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Варшава, 1963, ст. 255-256

[3] POW Zaboru Pruskiego nie miała związków z POW Piłsudskiego

[1]

[2]

[3]