Прагляд крыніцы для Сьпіс краінаў Эўрапейскага Зьвязу

[[Файл:EC-EU-enlargement animation.gif|міні|262пкс|1957—2013: пашырэньне ЭЗ]]
У [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўразьвяз]] на 1 студзеня 2022 году ўваходзяць 27 краінаў. Сярод сучасных 27 сябровак Эўразьвязу ёсьць 6 краінаў-заснавальніцаў хаўрусу: [[Бэльгія|Бэльґія]], [[Італія]], [[Люксэмбург|Люксэмбурґ]], [[Нідэрлянды]], [[Нямеччына]] й [[Францыя]], якія спачатку стварылі «Аб'яднаньне вуглю й сталі» ў 1952 годзе. Апошняю, хто далучыўся да хаўрусу, стала [[Харватыя]]. У 2004 годзе да хаўрусу далучыліся 8 краінаў усходняга блёку. Эўразьвяз стаў найвялікім паводле колькасьці далучыўшыхся. Да 2020 году ў сьпіс краінаў-сябровак уваходзіла [[Вялікабрытанія]], якая адмовілась ад хаўрусу пасьля праведзенага рэфэрэндуму ў 2016 годзе, які атрымаў назву «Брэкзыт» ''(Brexit)''.

{| class="wikitable"
! style="line-height:95%; width:2em" class="unsortable"; rowspan ="1" | Герб
! rowspan ="1" | Краіна
! rowspan ="1" | Сталіца
! rowspan ="1" | Год далучэньня
! rowspan ="1" | [[Сьпіс краінаў паводле плошчы|Плошча]] (км²)
! rowspan ="1" | [[Сьпіс краінаў паводле насельніцтва|Насельніцтва]]
! rowspan ="1" | Колькасьць дэпутатаў</br>у [[Эўрапейскі парлямэнт|Эўрапарлямэнце]]
! rowspan ="1" | [[Эўразона]]
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Austria.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Аўстрыі}} '''[[Аўстрыя]]'''
| [[Вена]]
| 1 студзеня 1995
| style="text-align:right;"| 83.858
| style="text-align:right;"| 8.823.054
| style="text-align:right;"| 19
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Bulgaria.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Баўгарыі}} '''[[Баўгарыя]]'''
| [[Сафія]]
| 1 студзеня 2007
| style="text-align:right;"| 110.910
| style="text-align:right;"| 7.101.859
| style="text-align:right;"| 17
| {{Не|[[Баўгарскі леў|Леў]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:State Coat of Arms of Belgium.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Бэльгіі}} '''[[Бэльгія]]'''
| [[Брусэль]]
| Заснавальніца
| style="text-align:right;"| 30.528
| style="text-align:right;"| 11.358.357
| style="text-align:right;"| 21
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Hungary.svg|15пкс]]
| {{Сьцяг Вугоршчыны}} '''[[Вугоршчына]]'''
| [[Будапэшт]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 93.030
| style="text-align:right;"| 9.797.561
| style="text-align:right;"| 21
| {{Не|[[Форынт]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Escudo de España.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Гішпаніі}} '''[[Гішпанія]]''' {{Заўвага|Разам з асаблівымі тэрыторыямі па-за Эўропаю: [[Канарскія астравы]], [[Мэлілья]] й [[Сэўта]].}}
| [[Мадрыд]]
| 1 студзеня 1986
| style="text-align:right;"| 505.990
| style="text-align:right;"| 46.698.151
| style="text-align:right;"| 59
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Greece.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Грэцыі}} '''[[Грэцыя]]'''
| [[Атэны]]
| 1 студзеня 1981
| style="text-align:right;"| 131.957
| style="text-align:right;"| 10.768.477
| style="text-align:right;"| 21
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:National Coat of arms of Denmark.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Даніі}} '''[[Данія]]'''
| [[Капэнгаген]]
| 1 студзеня 1973
| style="text-align:right;"| 43.094
| style="text-align:right;"| 5.748.796
| style="text-align:right;"| 14
| {{Не|[[Дацкая крона|Крона]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Ireland.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Ірляндыі}} '''[[Ірляндыя]]'''
| [[Дублін]]
| 1 студзеня 1973
| style="text-align:right;"| 70.280
| style="text-align:right;"| 4.761.865
| style="text-align:right;"| 13
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Emblem of Italy.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Італіі}} '''[[Італія]]'''
| [[Рым]]
| Заснавальніца
| style="text-align:right;"| 301.338
| style="text-align:right;"| 60.589.445
| style="text-align:right;"| 76
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Cyprus (2006).svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Кіпру}} '''[[Кіпр]]''' {{Заўвага|У хаўрус не ўваходзіць паўночная частка краіны ([[Паўночны Кіпр]]), які ёсьць тымчасова акупаванаю тэрыторыяй.}}
| [[Нікасія]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 9.251
| style="text-align:right;"| 888.005
| style="text-align:right;"| 6
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Latvia.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Латвіі}} '''[[Латвія]]'''
| [[Рыга|Рыґа]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 64.589
| style="text-align:right;"| 1.925.800
| style="text-align:right;"| 8
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Lithuania.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Летувы}} '''[[Летува]]'''
| [[Вільня]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 65.300
| style="text-align:right;"| 2.800.667
| style="text-align:right;"| 11
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Luxembourg.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Люксэмбургу}} '''[[Люксэмбург]]'''
| [[Люксэмбург (горад)|Люксэмбурґ]]
| Заснавальніца
| style="text-align:right;"| 2.586
| style="text-align:right;"| 602.005
| style="text-align:right;"| 6
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Malta.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Мальты}} '''[[Мальта]]'''
| [[Валета]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 316
| style="text-align:right;"| 445.426
| style="text-align:right;"| 6
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Royal coat of arms of the Netherlands.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Нідэрляндаў}} '''[[Нідэрлянды]]'''
| [[Амстэрдам]]
| Заснавальніца
| style="text-align:right;"| 41.543
| style="text-align:right;"| 17.271.990
| style="text-align:right;"| 29
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Germany.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Нямеччыны}} '''[[Нямеччына]]''' {{Заўвага|У 1990 годзе далучылась таксама й усходняя частка Нямеччыны ([[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|НДР]]) пасьля аб'яднаньня ў 1989 годзе.}}
| [[Бэрлін]]
| Заснавальніца
| style="text-align:right;"| 357.168
| style="text-align:right;"| 82.800.000
| style="text-align:right;"| 96
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Portugal.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Партугаліі}} '''[[Партугалія]]''' {{Заўвага|Разам з асаблівымі тэрыторыямі па-за Эўропаю: [[Азорскія астравы]] й [[Мадэйра]].}}
| [[Лісабон]]
| 1 студзеня 1986
| style="text-align:right;"| 92.212
| style="text-align:right;"| 10.379.537
| style="text-align:right;"| 21
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Herb Polski.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Польшчы}} '''[[Польшча]]'''
| [[Варшава]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 312.685
| style="text-align:right;"| 38.422.346
| style="text-align:right;"| 52
| {{Не|[[Польскі злоты|Злоты]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Romania.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Румыніі}} '''[[Румынія]]'''
| [[Бухарэст]]
| 1 студзеня 2007
| style="text-align:right;"| 238.397
| style="text-align:right;"| 19.638.000
| style="text-align:right;"| 33
| {{Не|[[Румынскі лей|Лей]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Slovakia.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Славаччыны}} '''[[Славаччына]]'''
| [[Браціслава]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 49.035
| style="text-align:right;"| 5.435.343
| style="text-align:right;"| 14
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Slovenia.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Славеніі}} '''[[Славенія]]'''
| [[Любляна]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 20.273
| style="text-align:right;"| 2.066.880
| style="text-align:right;"| 8
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Finland.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Фінляндыі}} '''[[Фінляндыя]]'''
| [[Хэльсынкі]]
| 1 студзеня 1995
| style="text-align:right;"| 338.455
| style="text-align:right;"| 5.509.717
| style="text-align:right;"| 14
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of France.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Францыі}} '''[[Францыя]]''' {{Заўвага|Разам з асаблівымі тэрыторыямі па-за Эўропаю: [[Гвадэлюпа]], [[Маёта]], [[Мартыніка]], [[Рэюньён]] і [[Француская Гвіяна]].}}
| [[Парыж]]
| Заснавальніца
| style="text-align:right;"| 547.030
| style="text-align:right;"| 67.348.000
| style="text-align:right;"| 79
| {{Так}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Croatia.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Харватыі}} '''[[Харватыя]]'''
| [[Загрэб]]
| 1 ліпеня 2013
| style="text-align:right;"| 56.594
| style="text-align:right;"| 3.888.529
| style="text-align:right;"| 12
| {{Не|[[Харвацкая куна|Куна]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of the Czech Republic.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Чэхіі}} '''[[Чэхія]]'''
| [[Прага]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 78.866
| style="text-align:right;"| 10.610.947
| style="text-align:right;"| 21
| {{Не|[[Чэская крона|Крона]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Great coat of arms of Sweden.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Швэцыі}} '''[[Швэцыя]]'''
| [[Стакгольм]]
| 1 студзеня 1995
| style="text-align:right;"| 450.295
| style="text-align:right;"| 10.151.588
| style="text-align:right;"| 21
| {{Не|[[Швэдзкая крона|Крона]]}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Файл:Coat of arms of Estonia.svg|20пкс]]
| {{Сьцяг Эстоніі}} '''[[Эстонія]]'''
| [[Талін]]
| 1 траўня 2004
| style="text-align:right;"| 45.226
| style="text-align:right;"| 1.319.133
| style="text-align:right;"| 7
| {{Так}}
|-
! colspan ="4" | Агульныя лічбы
! style="text-align:right;"| 4.140.806
! style="text-align:right;"| 447.151.478
! colspan ="1" | 705
! 19
|}

== Краіны-кандыдаткі ў Эўразьвяз ==
Яшчэ 10 краінаў праходзяць шлях далучэньня да Эўрапейскага Зьвязу. Сучасная праґрама пашырэньня Эўрапейскага Зьвязу тычыцца [[Турэччына|Турэччыны]] й балканскіх краінаў ([[Альбанія|Альбаніі]], [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі й Герцагавіны]], [[Косава]], [[Паўночная Македонія|Паўночнае Македоніі]], [[Чарнагорыя|Чанагорыі]] й [[Сэрбія|Сэрбіі]]). Гэтыя краіны павінны абмеркаваць умовы свайго далучэньня ў ЭЗ з сучаснымі краінамі-сябройкамі й прывесьці сваё ўнутранае заканадаўства ў адпаведнасьць з заканадаўствам хаўрусу да далучэньня.

Розныя краіны выдадкоўваюць час да далучэньня да зьвязу па-рознаму: напрыклад Турэччына пачала свой шлях да далучэньня да ЭЗ у 1987 годзе (з папярэдняй асацыяцыяй у 1964 годзе), але статус краіны-кандыдаткі атрымала толькі праз 12 з паловай год. Шлях да далучэння фактычна прыпыніўся ў 2016 годзе. Гэта зьвязана с палітычнымі праблемамі краіны. С другога боку шэраг балканскіх краін, якія пачалі свой шлях амаль пасьля 2010 года. Напрыклад Чарнагорыя ды Сэрбія ўжо маюць статус краінащ-кандыдатак да сяброўства з краінамі Эўразьвязу. У параўнаньні з Турэччынай ім патрэбілася каля 2-3 год пасьля падачы заяўкі на статус краіны-кандыдаткі.

У лютым-сакавіку 2022 году сваю заяву на сяброўства падалі [[Грузія]], [[Малдова]] й [[Украіна]]<ref>{{Cite web|url=https://www.rferl.org/a/georgia-moldova-eu-applications/31734092.html|title=Грузія та Малдова афіцыйна падалі заяву на сяброўства з ЭЗ пасле ўварваньня Расеі ва Ўкраіну|website=www.rferl.org}}</ref>.

{| class="wikitable"
! rowspan ="2" | Краіна
! rowspan ="2" | Статус
! colspan ="5" | Шлях да яднаньня
! style="width:25%" rowspan ="2" | Перашкода
|-
! rowspan ="1" | Асацыяцыя
! rowspan ="1" | Заява на сяброўства
! rowspan ="1" | Кандыдат
! rowspan ="1" | Пачатак перамоў
! rowspan ="1" | Праверка завершана
|-
| {{Сьцяг Альбаніі}} '''[[Альбанія]]'''
| Кандыдат
| 1 красавіка 2009
| 28 красавіка 2009
| 24 чэрвеня 2014
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="2" | Пакуль няма
| Карупцыя й палітызацыя судзебнае щлады.
|-
| {{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} '''[[Босьнія і Герцагавіна|Босьнія й Герцагавіна]]'''
| Заяўца
| 1 чэрвеня 2015
| 15 лютага 2016
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="3" | Пакуль няма
| Канстытуцыя краіны патрабуе кардынальныя рэформы, каб адпавядаць асноўным правам ЭЗ ды іншым стандартам, фэдэральнаму пагаднаньню аб будучыні дзяржавы.
|-
| {{Сьцяг Грузіі}} '''[[Грузія]]'''
| Заяўца
| 1 ліпеня 2016
| 3 сакавіка 2022
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="3" | Пакуль няма
| Фактарам немагчымасьці сяброўства з хаўрусам ёсьць наяўнасьць пытаньня з [[Абхазія|Абхазіяй]] і [[Паўночная Асэтыя|Паўночнай Асэтыяй]].
|-
| {{Сьцяг Косава}} '''[[Косава]]'''
| Патэнцыйны кандыдат
| 1 красавіка 2016
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="4" | Пакуль няма
| Статус незалежнасьці аспрэчваецца. Палітычныя й карупцыйныя праблемы.
|-
| {{Сьцяг Малдовы}} '''[[Малдова]]'''
| Заяўца
| 1 ліпеня 2016
| 3 сакавіка 2022
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="3" | Пакуль няма
| Фактарам немагчымасьці сяброўства з хаўрусам ёсьць наяўнасьць пытаньня з [[Прыднястроўе|Прыднястроўем]].
|-
| {{Сьцяг Паўночнай Македоніі}} '''[[Паўночная Македонія]]'''
| Кандыдат
| 1 красавіка 2004
| 22 сакавіка 2004
| 17 сьнежня 2005
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="2" | Пакуль няма
| Спрэчкі з [[Баўгарыя|Баўгарыяй]]. Асьцярога наконт дэмакратыі й вяршэнства закону.
|-
| {{Сьцяг Сэрбіі}} '''[[Сэрбія]]'''
| Кандыдат
| 1 верасьня 2013
| 22 сьнежня 2009
| 1 сакавіка 2012
| 21 студзеня 2014
| 24 сакавіка 2015
| Актуальная спрэчка наконт [[Косава]]. Нязначны праґрэс ці яго адсутнасьць у барацьбе супраць карупцыі.
|-
| {{Сьцяг Турэччыны}} '''[[Турэччына]]''' 
| Кандыдат</br>''(фактычна замарожана)''
| 1 сьнежня 1964
| 14 красавіка 1987
| 12 сьнежня 1999
| 3 кастрычніка 2005
| 13 кастрычніка 2006
| 
|-
| {{Сьцяг Украіны}} '''[[Украіна]]'''
| Заяўца
| 1 верасьня 2017
| 28 лютага 2022
| style="text-align:center; background:#DCDCDC"; colspan ="3" | Пакуль няма
| Наяўнасьць тэратарыяльных спрэчак з [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскаю Фэдэрацыяй]]; нізкі ровень эканамічнага разьвіцьця.
|-
| {{Сьцяг Чарнагорыі}} '''[[Чарнагорыя]]'''
| Кандыдат
| 1 траўня 2010
| 15 сьнежня 2008
| 17 сьнежня 2010
| 29 чэрвеня 2012
| 27 чэрвеня 2013
| Межавая спрэчка з [[Харватыя|Харватыяй]]. Зь меркаваньня Камісіі карупцыя застаецца «распаўсюджанай» і «сур'ёзнаю праблемаю».
|}

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

{{Краіны Эўразьвязу}}

[[Катэгорыя:Эўрапейскі Зьвяз]]