Прагляд крыніцы для Сталінградзкая бітва

{{Бітва
|Назва           = Сталінградзкая бітва
|Вайна           = Частка [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]
|Выява           = 
|Подпіс да выявы = 
|Дата            = 17 ліпеня 1942 — 2 лютага 1943
|Месца           = [[Сталінград]], [[РСФСР]], [[Савецкі Саюз]]
|Вынік           = Перамога Чырвонай Арміі
|Войска1         = {{Сьцяг Нямеччыны 1933|20пкс}} '''[[Трэці Райх]]'''<br />{{Сьцяг Румыніі|20пкс}} [[Каралеўства Румынія|Румынія]]<br />[[Файл:Flag_of_Italy_(1861-1946).svg|20пкс]] [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Каралеўства Італія]]<br />[[Файл:Flag of Hungary (1920–1946).svg|20пкс]] [[Каралеўства Вугоршчына (1920—1946)|Вугоршчына]]<br />[[Файл:Flag_of_Croatia_Ustasa.svg|20пкс]] [[Незалежная дзяржава Харватыя]]<ref name=Beevor98>Beevor, Antony (1998). ''Stalingrad'' or ''Stalingrad: The Fateful Siege: 1942—1943'' (in the US). New York: Viking, 1998 (hardcover, {{ISBN|0-670-87095-1}}); London: Penguin Books, 1999 (paperback, {{ISBN|0-14-028458-3}}).</ref>
|Войска2 = {{Сьцяг СССР}} '''[[Савецкі Саюз]]'''
|Камандуючы1 = {{Сьцяг Нямеччыны 1933|20пкс}} '''[[Адольф Гітлер]]'''<br />{{Сьцяг Нямеччыны 1933|20пкс}} [[Фрыдрых Паўлюс]]<br />{{Сьцяг Нямеччыны 1933|20пкс}} [[Эрых фон Манштайн]]<br />{{Сьцяг Нямеччыны 1933|20пкс}} [[Вольфрам фон Рыхтгофен]]<br />{{Сьцяг Нямеччыны 1933|20пкс}} [[Вільгельм Браўн]]<br />{{Сьцяг Румыніі|20пкс}} [[Пэтрэ Думітрэску]]<br />{{Сьцяг Румыніі|20пкс}} [[Канстанцін Канстантынэску]]<br />[[Файл:Flag_of_Italy_(1861-1946).svg|20пкс]] [[Італё Гарыбольдзі]]<br />[[Файл:Flag of Hungary (1920–1946).svg|20пкс]] [[Густав Яні]]<br />[[Файл:Flag_of_Croatia_Ustasa.svg|20пкс]] [[Віктар Павічіц]]
|Камандуючы2 = {{Сьцяг СССР}} '''[[Ёсіф Сталін]]'''<br />{{Сьцяг СССР}} [[Георгі Канстанцінавіч Жукаў|Георгі Жукаў]]<br /> {{Сьцяг СССР}} [[Васілій Чуйкоў]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Аляксандар Васілеўскі]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Семён Цімашэнка]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Мікіта Хрушчоў]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Канстанцін Ракасоўскі]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Радыён Маліноўскі]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Андрэй Яроменка]]<br />{{Сьцяг СССР}} [[Азі Асланаў]]
|Колькасьць1 = [[Група арміяў «B»]]:
* [[6-я армія (Нямеччына)|Нямецкая 6-я армія]]
* [[4-я танкавая армія (Нямеччына)|4-я нямецкая танкавая армія]]
[[3-я армія (Румынія)|3-я румынская армія]]<br />[[4-я армія (Румынія)|4-я румынская армія]]<br />[[Італьянская армія ў Расеі|8-я італьянская армія]]<br />[[2-я армія (Вугоршчына)|2-я вугорская армія]]<br />[[369-я дывізія пяхоты (Харватыя)|Харвацкі легіён]]<br /><br />'''Напачатку апэрацыі''':<br />270 000 чалавец<br />3000 гарматаў і мінамётаў<br />500 танкаў<br />600 самалётаў<br />(1600 да сярэдзіны верасьня)<ref name=Bergstrom2007>Bergström, Christer, (2007), Stalingrad — The Air Battle: 1942 through January 1943, Chevron Publishing Limited {{ISBN|978-1-85780-276-4}}</ref><br /><br />'''Падчас савецкага контрнаступленьня''':<br />1 011 000 чалавек<br />10 250 гарматаў і мінамётаў<br />675 танкаў<br />732 (402 працуючых) самалёта<ref name=hayward98>Hayward, Joel S.A. Stopped at Stalingrad: The Luftwaffe and Hitler’s Defeat in the East, 1942—1943 (Modern War Studies). University Press of Kansas, 1998 (hardcover, {{ISBN|0-7006-0876-1}}); 2001 (paperback, {{ISBN|0-7006-1146-0}}).</ref><ref name=Bergstrom2005>Bergstrom 2005</ref>
|Колькасьць2 = [[Сталінградзкі фронт]]<br />[[Паўднёва-Заходні фронт (Нямецка-савецкая вайна)|Паўднёва-Заходні фронт]]<br />[[Донскі фронт]]<br />[[62-я армія (СССР)|Савецкая 62-я армія]]<br /><br /><br /><br /><br />'''Напачатку апэрацыі''':<br /> 187 000 чалавек<br />2200 гарматаў і мінамётаў<br />400 танкаў<br />300 самалётаў<ref name=Bergstrom2007/><br /><br />'''Падчас савецкага контрнаступленьня''':<br />1 103 000 чалавек<br />15 500 гарматаў і мінамётаў<br />1463 танкі<br />1115<ref name=hayward98/> самалётаў
| casualties1 = 750 000 killed or wounded<br /> 91 000 captured <br /> Aircraft: 900 (including 274 transports and 165 bombers used as transports)<ref name=Bergstrom2007/>{{Rp|122–123|date=May 2009}}<br />
|Страты1 = 750 000 забітых ці параненых<br /> 91 000 захопленых <br /> Самалёты: 900 (уключаючы 274 транспартных і 165 бамбавальнікаў, выкарыстаных пад транспарт)<ref name=Bergstrom2007/><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />'''Агульна: 841 000 страчаных'''
|Страты2 = 478 741 забітых ці зьніклых <br /> 650 878 параненых і хворых <br />40 000+ цывільнае насельніцтва <br /> 4341 танк <br /> 524 000 адзінак стралковай зброі<ref>Гриф секретности снят: Потери Вооружённых Сил СССР в войнах, боевых действиях и военных конфликтах: Стат. исслед. / Г. Ф. Кривошеев, В. М. Андроников, П. Д. Буриков. — М.: Воениздат, 1993. С. 178—182, 369—370. {{ISBN|5-203-01400-0}}</ref> <br /> 15,7 тыс. гарматаў і мінамётаў<ref>[http://soldat.ru/doc/casualties/book/chapter5_13_09.html Россия и СССР в войнах XX века — Потери вооруженных сил] {{ref-ru}}</ref> <br /> 769 бявой авіяцыі <ref>[http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter5_10_1.html#5_10_16 Россия и СССР в войнах ХХ века — Потери вооружённых сил], Russia and USSR in wars of the XX century — Losses of armed forces, Moskow, Olma-Press, 2001. in English [http://documents.theblackvault.com/documents/SovietLosses.pdf]</ref><br />'''Агульна: 1 129 619 страчаных'''
|Дадаткі =
}}
'''Сталінгра́дзкая бі́тва''' — бітва паміж войскамі [[СССР]], з аднаго боку, і войскамі [[Трэці Райх|нацыскай Нямеччыны]], [[Румынія|Румыніі]], [[Італія|Італіі]], [[Вугоршчына|Вугоршчыны]], [[Славаччына|Славаччыны]], зь іншага, у хадзе [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]]. Бітва была адной з найважнейшых падзеяў [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] і разам з [[Бітва на Курскай дузе|бітвай на Курскай дузе]] была пераломным момантам у хадзе ваенных дзеяньняў, пасьля якіх нямецкія войскі згубілі стратэгічную ініцыятыву. Бітва ўключала ў сябе спробу [[вэрмахт]]а захапіць левабярэжжа Волгі ў раёне Сталінграда (сучасны [[Валгаград]]) і сам горад, супрацьстаяньне ў горадзе, і контрнаступленьне [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]] ([[апэрацыя «Ўран»]]), у выніку якога 6-я армія вэрмахта і іншыя сілы саюзьнікаў Нямеччыны ўнутры і вакол гораду былі акружаныя і часткова зьнішчаныя, сумарныя страты абодвух бакоў у гэтай бітве перавышаюць два мільёны чалавек. Дзяржавы Восі згубілі вялікую колькасьць людзей і ўзбраеньня і ў наступстве не былі здольныя цалкам аправіцца ад паразы.

Для Савецкага Саюзу, які таксама панёс вялікія страты ў хадзе бітвы, перамога ў Сталінградзе адзначыла пачатак вызваленьня краіны, а таксама акупаваных тэрыторыяй Эўропы, што прывяло да канчатковага паражэньня [[Трэці Райх|нацыскай Нямеччыны]] ў 1945 годзе.

== Глядзіце таксама ==
* [[Нямецкія ваеннапалонныя ў СССР]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://panorama.volgadmin.ru/opis.html Дзяржаўны гісторыка-мэмарыяльны музэй-запаведнік «Сталинградская битва»]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}}
* [http://battle.volgadmin.ru/ Апісаньне Сталінградзкай бітвы, хроніка падзеяў, сводкі Савецкага інфармбюро]{{ref-ru}}
* [https://web.archive.org/web/20110205103244/http://victory.rusarchives.ru/index.php?p=32&sec_id=8 Сталінградзкая бітва]{{ref-ru}} — фотадакумэнты, якія захоўваюцца ў дзяржаўных архівах РФ

[[Катэгорыя:Бітвы і апэрацыі Другой сусьветнай вайны]]
[[Катэгорыя:Нямецка-савецкая вайна]]
[[Катэгорыя:Падзеі 1942 году]]
[[Катэгорыя:Падзеі 1943 году]]