Прагляд крыніцы для Праспэкт Незалежнасьці (Менск)

{{Вуліца Менску
|назва                  = Праспэкт Незалежнасьці
|былыя назвы            = {{просты сьпіс|
* Захараўская
* Савецкая
* Гаўптштрасэ
* праспэкт Сталіна
* праспэкт Леніна
* праспэкт Францішка Скарыны
}}
|год заснаваньня вуліцы = 
|статус                 = 
|фота                   = Belarus-Minsk-East-1 Residential Area-2.jpg
|подпіс                 = 
|мікрараён1             = 
|мікрараён2             = 
|гістарычны раён        = 
|даўжыня                = каля 15 км
|мэтро                  = 
|аўтобус                = 
|тралейбус              = 
|трамвай                = 
|індэкс                 = 220050
|на мапе                = Nezavisimosti ave, Minsk, Belarus.svg
|на мапе Яндекс         = http://maps.yandex.ru/?text=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C%2C%20%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C%20%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%20%D0%9D%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%81%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8&sll=27.638053%2C53.930746&ll=27.638053%2C53.930746&spn=0.230026%2C0.083373&z=13&l=map
|на мапе Google         = https://maps.google.com/maps?q=%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82+%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96+%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA&ie=UTF-8&hq=&hnear=0x46dbcf008852cc0d:0x9e59b4947e4058e4,praspiekt+Niezalie%C5%BEnasci,+Minsk&gl=by&ei=Mvl4UsjFOce34AT-mID4DQ&ved=0CCwQ8gEwAA
|Commons                = Independence Avenue, Minsk
}}
'''Праспэкт Францішка Скарыны''', таксама '''''Праспэкт Незалежнасьці''''' — галоўная [[магістраль]] [[Менск]]у, вядзе ад яго цэнтру на паўночны ўсход. Даўжыня праспэкту — каля 15 км.

== Гісторыя ==
Галоўная магістральная вуліца Менску, пракладзеная яшчэ ў сярэдзіне XVI стагодзьдзя, як участак Маскоўска-Венскага паштовага тракту, была пераплянаваная пры [[Захар Карнееў|З. Я. Карнееве]] (першы грамадзянскі губэрнатар Менску й Менскай губэрні) і названая ў яго гонар '''Захараўскай'''.

Пазьней яна была пераназваная ў '''Савецкую'''.

Праспэкт таксама ўключаў Барысаўскі тракт (у 1937 пераназваны ў Пушкінскую вуліцу). Падчас акупацыі назва была '''Гаўптштрасэ'''.

Падчас Другой сусьветнай вайны горад быў практычна цалкам разбураны (напрыклад, на вуліцы Савецкай ацалелі толькі 10 дамоў). Было прынятае рашэньне аб карэннай рэканструкцыі гораду, у тым ліку да 1952 году быў спраектаваны '''праспэкт Сталіна''', які праходзіў па больш шырокай і выпрастанай трасе. У 1961 г. ён быў перайменаваны ў '''Ленінскі праспэкт'''.

У 1991 годзе пасьля распаду Савецкага Саюзу праспэкт быў пераназваны ў праспэкт Францішка Скарыны, у 2005 годзе — у праспэкт Незалежнасьці.

== Забудова ==
Па характары пляніроўкі й забудовы праспэкт Незалежнасьці дзеліцца на 3 часткі:
* 1-я (цэнтральная) — ад плошчы Незалежнасьці да плошчы Перамогі;
* 2-я — ад плошчы Перамогі да плошчы Калініна;
* 3-я — ад плошчы Калініна да ўезду ў горад з боку Маскоўскай шашы.

=== 1-ая частка ===

1-ю частку, даўжыня якой каля 3 км, адкрываюць два будынкі: гатэль «[[Мінск (гатэль)|Мінск]]» — леваруч і галоўны [[паштамт]] — праваруч. У гэтай частцы шырыня праспэкту — 48 [[мэтар|м]]. Суадносіны вышыні будынкаў і шырыні праспэкту — 1:2, якія ствараюць уражаньне прасторы, сьвятла й некаторай параднасьці, ствараюць цэласны характар забудовы. Тут усе будынкі ўзятыя пад адзін [[карніз]]. Праспэкт добра ўпісаны ў прыроднае асяродзьдзе ракі [[Сьвіслач (басэйн Дняпра)|Сьвіслач]].

Будаўніцтва на цэнтральным участку праспэкту Незалежнасьці вялося ў дзьве чаргі:
* 1940—1950-я гады — ад плошчы Незалежнасьці да Кастрычніцкай плошчы;
* 1950—1960-я гады — ад Кастрычніцкай плошчы да плошчы Перамогі.
Забудовай кіравалі архітэктары М. Парусьнікаў і М. Баршч.

Пры будаўніцтве большасьці жылых дамоў, разьмешчаных на гэтай частцы праспэкту, выкарыстаная адна сэрыя тыпавых сэкцыяў № 7 (распрацоўка маскоўскага інстытуту «Горстройпроект», архітэктар З. Кавікаў), з прычыны чаго дасягнутае мастацкае адзінства забудовы.

=== 2-я частка ===

На ўчастку праспэкту Незалежнасьці ад плошчы Перамогі да плошчы Калініна разам з даваеннымі будынкамі (1937—1941 гады, архітэктары [[Аркадзь Брэгман|А. Брэгман]], [[Герасім Якушка|Г. Якушка]]) узьведзеныя новыя жылыя будынкі (1952—1958 гады, архітэктары М. Баршч, [[Ляонас Аранаўскас|Л. Аранаўскас]], А. Духан, [[Сяргей Баткоўскі|С. Баткоўскі]], Н. Макляцова, Н. Шпігельман). Вядучую ролю на гэтым участку і ў структуры гораду адыгрывае [[Плошча Якуба Коласа (Менск)|плошча Якуба Коласа]].

Іншы важны вузел участку ўтвараюць комплексы будынкаў першай клінічнай бальніцы (1929—1931 гады, архітэктар [[Георгі Лаўроў|Г. Лаўроў]], у 1970—1980-я гады рэканструяваная), Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўнівэрсытэту (галоўны корпус пабудаваны ў 1932 годзе, архітэктар Г. Лаўроў, у 1950—1980-я гады комплекс рэканструяваўся й дабудоўваўся), Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1932—1939 гады, архітэктары Г. Лаўроў, І. Лангбард, у 1960—1970-я гады пабудавана некалькі новых карпусоў). Тут таксама разьмешчаны [[Кастрычнік (кінатэатар, Менск)|кінатэатар «Кастрычнік»]] (1975 год, архітэктар [[Валянцін Малышаў|В. Малышаў]]), Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў (1953 год, архітэктар Я. Шапіра), жылыя дамы з [[крама]]мі «1000 дробязяў» (1962 год, архітэктары Г. Сысоеў, Д. Кудраўцаў) і Дом гандлю «Першамайскі» (1964—1965 гады, архітэктары С. Мусінскі, Г. Сысоеў).

== Плошчы ==
На ўсім працягу праспэкту Незалежнасьці месьцяцца некалькі плошчаў (упарадкаваны паводле месцаваньня з усходу на захад):
* [[Плошча Калініна (Менск)|плошча Калініна]]
* [[Плошча Якуба Коласа (Менск)|плошча Якуба Коласа]]
* [[Плошча Перамогі (Менск)|плошча Перамогі]]
* [[Кастрычніцкая плошча (Менск)|Кастрычніцкая плошча]]
* [[Плошча Незалежнасьці (Менск)|плошча Незалежнасьці]]

== Характэрныя будынкі й збудаваньні ==
[[Файл:КГБ РБ.JPG|міні|250пкс|Будынак КДБ РБ]]

* [[Архітэктурны факультэт БНТУ|Архітэктурны факультэт]] [[БНТУ]]
* Мастацкія пано на вышынных будынках мікрараёну «[[Усход (мікрараён)|Усход]]»
* [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь]]
* [[Нацыянальная бібліятэка Беларусі]]
* [[Маскоўскі аўтавакзал (Менск)|Маскоўскі аўтавакзал]]
* [[Менская дзіцячая чыгунка імя К. С. Заслонава|Дзіцячая чыгунка]]
* [[Цэнтральны батанічны сад (Менск)|Цэнтральны батанічны сад]]
* [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]
* [[Беларускі нацыянальны тэхнічны ўнівэрсытэт]]
* [[Беларуская дзяржаўная філярмонія]]
* [[Манумэнт Перамогі (Менск)|манумэнт Перамогі]] на плошчы Перамогі
* [[Беларускі дзяржаўны цырк]]
* Дом 45 — [[Гімназія №23 (Менск)|Гімназія №23]]
* [[Палац культуры прафсаюзаў (Менск)|Палац культуры прафсаюзаў]]
* [[Музэй Вялікай Айчыннай вайны (Менск)|Музэй Вялікай Айчыннай вайны]]
* [[Палац Рэспублікі (Менск)|Палац Рэспублікі]]

== Грамадзкі транспарт ==
Практычна ўздоўж усёй працягласьці праспэкту Незалежнасьці праходзіць [[Маскоўская лінія]] [[Менскі мэтрапалітэн|Менскага мэтрапалітэну]], а таксама на большай яго частцы — [[менскі аўтобус|аўтобусны]] маршрут № 100.

{{Менск}}
{{Вуліцы Менску:Цэнтральны раён}}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Незалежнасьці, праспэкт}}
[[Катэгорыя:Праспэкт Незалежнасьці (Менск)| ]]