Прагляд крыніцы для Замчышча (Менск)

{{Іншыя значэньні|Замчышча}}
[[Файл:Miensk, Zamčyšča. Менск, Замчышча (J. Drazdovič, 1920).jpg|235пкс|значак|Замчышча на малюнку [[Язэп Драздовіч|Я. Драздовіча]], 1920]]
'''Замчышча''' — гістарычная мясцовасьць у цэнтры [[Менск]]у, разьмешчаная на тэрыторыі ўтварэньня [[места]], пры ўтоку ракі [[Няміга|Нямігі]] ў [[Сьвіслач (басэйн Дняпра)|Сьвіслач]]. У старажытнасьці атачалася валамі і драўлянымі ўмацаваньнямі [[Менскі замак|Менскага замку]]. У наш час мае статус помніка археалёгіі, які ахоўваецца дзяржавай.

== Гісторыя ==
[[Файл:Miensk, Śvisłač-Zamčyšča. Менск, Сьвіслач-Замчышча (J. Drazdovič, 1920).jpg|235пкс|значак|Замчышча на малюнку [[Язэп Драздовіч|Я. Драздовіча]], 1920]]
[[Файл:Miensk, Zamčyšča. Менск, Замчышча (7.07.1941).jpg|значак|зьлева|Аэрафотаздымак, 1941]]

Галоўнай вуліцай у замку, а потым на Замчышчы на працягу ўсяго пэрыяду яго існаваньня да сярэдзіны XX ст. была вуліца Замкавая. Яе траса была найбольш старажытнай з усіх вуліцаў Менску. Яна перасякала Замчышча дыяганальлю з усходу на захад і ўжо ў першай палове XVI ст. была забрукаванай. Пазьней вуліца прадаўжалася і за валам да скрыжаваньня зь Вялікай Татарскай. 3 паўднёвага захаду Замчышча агінала вуліца Завальная; з паўночнага захаду — Завальны завулак.

У пачатку ХХ ст. Замчышча ўваходзіла ў [[другая паліцэйская частка Менску|другую паліцэйскую частку]] [[места]].

{{Вонкавыя мэдыяфайлы
|align  = right
|выява1 = [http://pomniki.budzma.org/wp-content/uploads/2011/03/gistar1.jpg Эскізная прапанова карэктыроўкі праекту ўзнаўленьня Менскага замчышча, распрацаваная спэцыялістамі БДТАПГіК]
}}

Па [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайне]] савецкія ўлады скапалі Замкавую гары і часткова вывезьлі яе за межы места. Пазьней на тэрыторыі Замшчышча збудавалі  Дом спорту, а таксама адміністрацыйныя і жылыя дамы з крамамі «Алеся» і «Рамонак».

У 2013 годзе [[Беларускае добраахвотнае таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры]] прапанавала навукова абгрунтаваны праект аднаўленьня гістарычнай забудовы мясцовасьці.

== Вуліцы ==
З каштоўнай урбананімічнай спадчыны Замчышча да нашага часу гістарычную назву захавалася вуліца Замкавая. На месцы эстакады праспэкта Пераможцаў праходзілася траса вуліцы Школьнай, самім праспэктам ішла вуліца Вялікая (пазьней Паркавая магістраль). Апроч таго, існавалі вуліцы Падзамкавая на Балоце, Рэзьніцкая і Новарэзьніцкая (апошнія па здушэньні [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня]] ў 1866 годзе ўлады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] перайменавалі ў Мясьніцкую і Новамясьніцкую з мэтай [[Русіфікацыя Беларусі|маскалізацыі краю]])

== Галерэя ==
<gallery caption="Замчышча на старых здымках" widths=150 heights=150 class="center">
Miensk, Nizki Rynak-Zamčyšča. Менск, Нізкі Рынак-Замчышча (1888).jpg|З боку [[Нізкі Рынак|Нізкага Рынку]], 1888
Miensk, Zamčyšča. Менск, Замчышча (1903).jpg|З боку Сьвіслачы, 1903
Mienski zamak. Менскі замак (1916).jpg|Будынак гродзкага суду, да 1918
Miensk, Zamčyšča-Niamiha-Śvisłač. Менск, Замчышча-Няміга-Сьвіслач (S. Niakrasaŭ, 1903).jpg|Уток Нямігі, 1920
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
Miensk, Zamčyšča-Niamiha-Śvisłač. Менск, Замчышча-Няміга-Сьвіслач (L. Daškievič, 06.1920).jpg|Уток Нямігі, да 1941
Miensk, Śvisłač-Zamčyšča. Менск, Сьвіслач-Замчышча (I. Sierbaŭ, 1928).jpg|Фота І. Сербава, 1928
Мінск. Вуліца Замкавая. 1936.jpg|Вуліца Замкавая, 1936
Miensk, Śvisłač-Zamčyšča. Менск, Сьвіслач-Замчышча (1949).jpg|Агульны выгляд, да 1950
</gallery>

== Літаратура ==
* {{Літаратура/Рэха даўняга часу}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [[Іван Сацукевіч|Сацукевіч І.]] [https://web.archive.org/web/20110824075549/http://baj.by/belkalehium/lekcyji/historyja/sacukievicz_01.htm Тапанімія вуліцы і плошчаў Менска ў ХІХ — пачатку ХХ стст.], «Беларускі калегіюм», 4 чэрвеня 2008.
* Бондаренко В. [https://web.archive.org/web/20090126141440/http://minsk-old-new.com/minsk-2908-ru.htm Названия минских улиц за последнее столетие: тенденции, загадки, парадоксы], [[Менск стары і новы]]

{{Гістарычныя раёны Менску}}
{{Менск}}

[[Катэгорыя:Гістарычныя раёны Менску]]
[[Катэгорыя:Менскае замчышча|*]]