Прагляд крыніцы для Вугорскія мовы

{{Моўная група
|назва                = Вугорская моўная група
|альтэрнатыўная назва = 
|народнасьць          = [[вугорцы]], [[ханты]], [[мансі]] <small>(уваходзяць у [[фіна-вугорскія народы]])</small>
|рэгіён               = [[Вугоршчына]], Заходняя [[Сыбір]]
|колькасьць носьбітаў = Прыблізна 15 000 000 чалавек
|колер сям’і          = уральская
|сям’я                = [[уральскія мовы]]
* [[фіна-вугорскія мовы]]
** '''вугорскія мовы'''
|мова1                = [[обска-вугорскія мовы]],
|мова2                = [[вугорская мова]]
|мапа                 = 
|подпіс мапы          = 
|мапа2                = 
|подпіс мапы2         = 
|памер мапы           = 
|sil                  = 
|назва sil            = 
|зацемка sil          = 
|sil2-3               = 
|назва sil2-3         = 
|iso2, iso3           =
|iso5                 =
}}
[[Файл:Uralic-Yukaghir(Rus).png|міні|240пкс|Клясыфікацыя ўральскіх моваў паводле мапы Эўразіі|
{{легенда|#FF00F8|[[Юкагірскія мовы|Юкагірскія]]}}
{{легенда|#FFD000|[[Самадыйскія мовы|Самадыйскія]]}}
{{легенда|#009800|[[Вугорскія мовы|Вугорскія]]}}
{{легенда|#58A8FF|[[Фіна-волскія мовы|Фіна-волскія]] й [[пермскія мовы|пермскія]]}}
]]
[[Файл:Dist of hu lang europe.svg|міні|229пкс|Вугорская мова ў [[Эўропа|Эўропе]]]]
'''Вугорскія мовы''' — ґрупа роднасных моваў у складзе [[Фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскае галіны]] [[Уральскія мовы|ўральскае моўнае сям’і]], на якіх размаўляюць [[вугорцы]], [[ханты]] і [[мансі]]. Распаўсюджаныя перш за ўсё ў [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], [[Ханты-Мансійская аўтаномная акруга — Югра|Ханты-Мансійскай АА]] ([[Расея]]), а таксама ў [[Румынія|Румыніі]], [[Славаччына|Славаччыне]], [[Украіна|Украіне]], [[Сэрбія|Сэрбіі]], [[Томская вобласьць|Томскай вобласьці]] і [[Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга|Ямала-Ненецкай АА Расеі]].

Ґрупа вугорскіх моваў улучае ў сябе [[вугорская мова|вугорскую]], [[хантыйская мова|хантыйскую]] і [[мансійская мова|мансійскую]] мову. Часам хантыйскую і мансійскую мовы вылучаюць у обска-вугорскую падґрупу ў складзе вугорскіх моваў.

На вугорскіх мовах увогуле размаўляе прыкладна 15 мільёнаў чалавек, абсалютную большасьць з гэтае колькасьці складаюць носьбіты вугорскае мовы<ref>[https://web.archive.org/web/20120925190739/http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=hun Hungarian. A language of Hungary. Ethnologue]{{ref-en}}</ref>.

== Гісторыя ==
[[Файл:Szekely Hungarian Rovas alphabet Szekely magyar rovas ABC.svg|міні|229пкс|Старажытнавугорскія руны]]
Протавугорская мова існавала з канцу 3 да першае паловы 1 тысячагодзьдзя да н. э. Носьбіты гэтае мовы пражывалі ў Заходняй Сыбіры, на ўсход ад паўднёвага [[Урал|Ўралу]]. Пазьней зь міґрацыяй продкаў вугорцаў у Эўропу з протавугорскае моўнае супольнасьці выдзялілася старажытнавугорская мова. На аснове гаворак жыхароў, што засталіся ў Сыбіры, разьвіліся хантыйская й мансійская мовы.

== Клясыфікацыя ==
Вугорскія мовы знаходзяцца ўнутры [[Фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскае галіны]] [[Уральскія мовы|ўральскае моўнае сям’і]]. 

Унутры вугорскія мовы часам падзяляюцца на асобную вугорскую мову і обска-вугорскую падґрупу, якая ўлучае хантыйскую ды мансійскую мовы. 

Варта адзначыць, што носьбіты вугорскіх моваў не разумеюць адзін аднаго. Нават носьбіты некаторых хантыйскіх дыялектаў слаба здольныя зразумець іншыя хантыйскія дыялекты.

Паказваючы схематычна, клясыфікацыя вугорскіх моваў адносна ўральскіх выглядае наступным чынам.

* [[Уральскія мовы]]
** [[Фіна-вугорскія мовы|Фіна-вугорская галіна]]
*** Вугорскія мовы
**** Вугорская мова
***** Альфёльдзкі дыялект
***** Заходнедунайскі дыялект
***** Дунайска-Тыскі дыялект
***** Заходні дыялект
***** Паўночнаўсходні дыялект
***** Паўночназаходні дыялект
***** [[Сэкэі|Сэкэйскі]] дыялект
*** [[Обска-вугорскія мовы|Обска-вугорская падґрупа]]
**** Хантыйская мова
***** Заходні дыялект
***** Абдорскі дыялект
***** Шурышкарскі дыялект
***** Бярозаўскі дыялект
***** Казымскі дыялект
***** [[Іртыш|Іртыскі]] дыялект
***** Кондзінскі дыялект
***** Дзям'янскі дыялект
***** Кантыцкі дыялект
**** Мансійская мова
***** Сосьвінскі дыялект
***** Кондзінскі дыялект

== Асноўная характарыстыка ==
=== Пісьмовасьць ===
==== Вугорская мова ====
Першапачаткова ў старавугорскай мове ўжываліся рунічныя знакі. Пасьля [[11 стагодзьдзе|XI ст.]] пры ўтварэньні вугорскага каралеўства вугорцы паступова пачынаюць пераходзіць на [[лацінскі альфабэт]]. 

Сучасная вугорская пісьмовасьць базуецца на лацінскай ґрафіцы з даданьнем літараў з дыякрытычнымі знакамі (Áá, Éé, Éé, Óó, Öö, Őő, Úú, Üü, Űű) і дыґрафаў. Трэба адзначыць, што літарай s у вугорскай мове перадаецца гук [ʃ], гук [s] перадаецца дыґрафам sz.

Выгляд вугорскага альфабэту.

{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Á á
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B b
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Cs cs
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Dz dz
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Dzs dzs
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | É é
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Gy gy
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Í í
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ly ly
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ny ny
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ó ó
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ö ö
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ő ő
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Падказка|(Q q)|У запазычаньнях}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Sz sz
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ty ty
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ú ú
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ü ü
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ű ű
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Падказка|(W w)|У запазычаньнях}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Падказка|(X x)|У запазычаньнях}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Падказка|(Y y)|У запазычаньнях}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Zs zs
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 
|}

==== Хантыйская мова ====
Першая пісьмовасьць у хантыйскай мове ўзьнікае ў [[1868]] годзе, калі на бярозаўска-абдорскім дыялекце было выдадзенае [[Эванґельле паводле Мацьвея]]. На хвалі ўсесавецкае лацінізацыі ў 1930-ых гадох быў распрацаваны [[Лацінскі альфабэт|лацінкавы]] альфабэт для казымскага ды абдорскага дыялекта. У [[1937]] годзе хантыйская пісьмовасьць была пераведзена на [[Кірыліца|кірыліцу]]. Нягледзячы на даволі працяглую гісторыю існаваньня пісьмовасьці ды літаратуры па-хантыйску, адзінага літаратурнага стандарту ў мове няма — хантыйскамоўны друк прысутнічае ўва ўсіх чатырох дыялектах. 

'''Лацінскі альфабэт ([[1931]] — [[1937]] гады).'''
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә ә
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Һ һ
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ļ ļ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ł ł
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ņ ņ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ŋ ŋ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ş ş
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|S̷s}} 
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ƶ ƶ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ƅ ƅ}}
| 
| 
|}

'''Кірылічны альфабэт рэдакцыі [[1958]] г.'''
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӓ ӓ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә ә
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӛ ӛ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӄ ӄ}}
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л’ л’
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӈ ӈ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӧ ӧ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ө ө
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӫ ӫ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӱ ӱ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч’ ч’
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я
| 
| 
| 
| 
|}

'''Агульны хантыйскі альфабэт для ўсіх дыялектаў (рэдакцыя [[2000]] г.).'''
{| style="font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӓ ӓ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӑ ӑ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә ә
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӛ ӛ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Қ қ (Ӄ ӄ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӆ ӆ (Ԓ ԓ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ң ң (Ӈ ӈ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н’ н’
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӧ ӧ (Ŏ ŏ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ө ө
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӫ ӫ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӱ ӱ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ў ў
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ҳ ҳ (Ӽ ӽ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ҷ ҷ
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Є є
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Є̈ є̈
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю̆ ю̆
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я̆ я̆
|
|
|
|
|}

==== Мансійская мова ====
Упершыню пісьмовасьць для мансійскае мовы была ўжыта ў сярэдзіне [[19 стагодзьдзе|XIX ст.]], гэта былі місіянэрскія пераклады [[Біблія|Бібліі]], а таксама іншых рэліґійных тэкстаў. У 1903 годзе быў выдадзены першы мансійскі [[лемантар]]<ref>[http://leb.nlr.ru/edoc/261978/ Азбука-для-вогул-приуральских-составленная-епископом-Никанором-при-участии-П-И-Паутова-священника-П-Малина]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>.

У 1930 гадох на хвалі ўсесавецкае лацінізацыі быў афіцыйна зацьверджаны лацінскі мансійскі альфабэт.

{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | C c
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ꜧ ꜧ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ļ ļ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ņ ņ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ŋ ŋ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S̷ s̷
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ţ ţ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
|}

Пазьней мансійская пісьмовасьць была пераведзена на кірылічную аснову. Першапачаткова яна поўнасьцю супадала з расейскім альфабэтам, але ў 1950 і 1980 гадох былі дададзены некаторыя іншыя кірылічныя літары для абазначэньня спэцыфічных мансійскіх гукаў.

Сучасны выгляд мансійскага альфабэту.

{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ā ā
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ē ē
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӣ ӣ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӈ ӈ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ō ō
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ӯ ӯ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Э̄ э̄}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Ю̄ ю̄}}
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|Я̄ я̄}}
|}

=== Геаґрафія ===
На вугорскіх мовах размаўляюць перш за ўсё ў Вугоршчыне і Расеі (Ханты-Мансійская і Ямала-Ненецкая акругі), а таксама ў [[Трансыльванія|Трансыльваніі]] (Румынія), [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацьці]] (Украіна), [[Ваяводзіна|Ваяводзіне]] (Сэрбія), паўднёвай Славаччыне і ў шэрагу раёнаў заходняе Аўстрыі.

== Грамадзкі статус ==
Вугорская мова мае статус дзяржаўнай у Вугоршчыне, зьяўляецца адной з шасьці афіцыйных моваў Ваяводзіны і [[ЭЗ]], а таксама мовай нацменшасьці ў [[Славенія|Славеніі]], Славаччыне й Румыніі. Таксама вугорская мова можа стаць адной з рэґіянальных моваў Украіны (шэраг раёнаў Закарпацкае вобласьці).

Хантыйская й мансійская мовы афіцыйнага статусу ня маюць.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Interwiki|hu|вугорскай|}}
{{Інкубатар|kca|хантыйскай||}}
{{Інкубатар|mns|мансійскай||}}
* [http://in-yaz-book.ru/hant/hant-razg.html Русско-хантыйский разговорник скачать бесплатно]{{ref-ru}}
* [http://in-yaz-book.ru/hant/hant-surg.html Русско-хантыйский разговорник (сургутский диалект) скачать бесплатно]{{ref-ru}}
* [https://web.archive.org/web/20110910065928/http://fulr.karelia.ru/cgi-bin/flib/view.cgi?id=66 Электронные коллекции на финно-угорских языках. Электронная коллекция изданий на мансийском языке.]

{{Фіна-вугорскія мовы}}

[[Катэгорыя:Вугорскія мовы| ]]