Прагляд крыніцы для Аблога Марыенбургу 1410 году

{{Узброены канфлікт
|Назва           = Аблога Марыенбургу
|Вайна           = Частка [[Вялікая вайна 1409—1411 гадоў|«Вялікай вайны» 1409—1411 гадоў]]
|Выява           = Panorama of Malbork Castle, part 4.jpg
|Подпіс да выявы = [[Замак Мальбарк|Марыенбурскі замак]]
|Дата            = 26 ліпеня — 19 верасьня 1410
|Месца           = [[Замак Мальбарк|Марыенбурскі замак]]
|Вынік           = аблога ня ўдалася
|Войска1         = [[Файл:Kingdom of Poland-flag.svg|20пкс]] [[Польшча ў часы Ягелонскай дынастыі|Каралеўства Польскае]]<br />[[Файл:Alex K Grundwald flags 1410-03.svg|20пкс]] [[Вялікае Княства Літоўскае]]
|Войска2         = [[Файл:Insignia Germany Order Teutonic.svg|20пкс]] [[Тэўтонскі Ордэн]]
|Камандуючы1     = [[Ягайла|Уладзіслаў II Ягайла]]<br />[[Вітаўт Вялікі]]
|Камандуючы2     = [[Генрых фон Пляўэн]]
|Колькасьць1     = 15 000 палякаў<br />11 000 — 12 000 літвінаў<ref name="Turnbull73">Turnbull 2003, С. 73</ref>
|Колькасьць2     = 3000 рэзэрв<br />1427 выжылых з Грунвальду<br />200 маракоў з Даньцыгу ([[Гданьск]])<ref name="Turnbull74">Turnbull 2003, С. 74</ref>
|Страты1 =
|Страты2 =
|Дадаткі =
}}
{{Літоўска-польска-тэўтонскія войны}}
'''Аблога Марыенбургу''' — двухмесяцовая аблога [[Замак Мальбарк|замку ў Марыенбургу]] ([[Мальбарк]]у), сталіцы [[Дзяржава Тэўтонскага Ордэну|манаскай дзяржавы]] [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэну]]. Аб’яднаныя [[Польшча ў часы Ягелонскай дынастыі|польскія]] і [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскія]] войскі пад камандваньнем [[Ягайла|Уладзіслава II Ягайлы]] і вялікага князя [[Вітаўт]]а асаждалі замак з 26 ліпеня па 19 верасьня 1410 году з мэтай далейшага заваяваньня [[Прусія|Прусіі]] пасьля грандыёзнай перамогі ў [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкай бітве]]. Тым ня менш, тэўтонская цьвердзь вытрымала аблогу, і [[крыжакі]] былі вымушаныя адмовіцца толькі ад невялікай часткі сваіх тэрыторыяў паводле [[Торунскі мір 1411 году|Торунскага міру 1411 году]]. Абаронца Марыенбургу [[Генрых фон Пляўэн]] зрабіў сабе рэпутацыю выратавальніка [[Тэўтонскі Ордэн|крыжацкага ордэну]] ад татальнага зьнішчэньня.

== Перадгісторыя ==
Саюзныя польскія і літоўскія войскі ўварваліся ў Прусію ў ліпені 1410 году з мэтай захапіць [[Мальбарк|Марыенбург]]. Іхні шлях быў заблякаваны тэўтонскімі рыцарамі, якія сабралі ўсе саюзныя сілы ў вырашальнай [[Грунвальдзкая бітва|бітве пад Грунвальдам]] 15 ліпеня 1410 году. Крыжакі пацярпелі разгромную паразу, пакінуўшы большасьць свайго камандваньня забітымі альбо захопленымі. Пераможныя войскі Літвы і Польшчы заставаліся на полі боя яшчэ тры дні; цягам гэтага часу [[Генрых фон Пляўэн]] і комтур гораду Швэца (Сьвецэ) арганізавалі абарону Марыенбургу<ref name="Turnbull73"/>. Фон Пляўэн ня ўдзельнічаў у бітве, таму што яму даверылі кіраваць рэзэрвовымі войскамі Швэца колькасьцю 3000 чалавек. Канчаткова ня высьветлена, ці фон Пляўэн рушыў да Марыенбургу паводле ранейшых інструкцый вялікага магістра [[Ульрых фон Юнгінгэн|Ульрыха фон Юнгінгэна]], ці ён праявіў уласную ініцыятыву, каб кампэнсаваць нястачу кіраўніцтва<ref name="Turnbull73"/>. Як толькі польска-літоўскія сілы падыйшлі да Марыенбургу, тры крыжацкія цьвердзі — Гогенштайн (Ольштынек), Астэрод (Аструда) і Хрыстбург (Дзежгонь) — здаліся без супраціву. Саюзныя войскі прасоўваліся павольна, праходзячы ў сярэднім каля 15 км за дзень, даючы час фон Пляўэну канчаткова арганізаваць абарону. Гэтая затрымка крытыкуецца сучаснымі гісторыкамі як адна з найвялікшых польска-літоўскіх тактычных памылак і зьяўляецца тэмай для шматлікіх навуковых тэорыяў<ref>Urban 2003, С. 162</ref>.

== Аблога ==
[[Файл:Grunwald 1410.png|міні|300пкс|Мапа вайсковых перамяшчэньняў Грунвальдзкай кампаніі]]
Асноўныя польска-літоўскія сілы прыбылі толькі 26 ліпеня 1410 году<ref name="Turnbull74"/>. Днём таму фон Пляўэн загадаў спаліць невялікае мястэчка звонку Марыенбурскай цьвердзі, пазбавіць саюзных жаўнераў прытулку і ачысьціць гэтае месца для поля бою<ref>Urban 2003, С. 161</ref>. Аблога была неінтэнсіўнай: польскі кароль Ягайла быў упэўнены, што Прусія ўжо пала і прускія землі пачалі расхоплівацца мясцовым дваранствам. Ён адаслаў некалькі групаў войск захапіць невялікія замкі, якія ўжо былі пакінутыя без гарнізонаў<ref name="Urban164">Urban 2003, С. 164</ref>. Толькі восем замкаў засталіся ў руках тэўтонцаў<ref>Ivinskis 1978, С. 342</ref>. Крыжакам было дазволена камунікаваць са сваімі хаўрусьнікамі<ref name="Turnbull74"/>. Яны адправілі дэлегатаў да караля Вугоршчыны [[Жыгімонт Люксэмбурскі|Жыгімонта]] і караля рымскага і чэскага [[Вацлаў IV|Вацлава IV]], якія забясьпечылі ордэн грашовай пазыкай на збор наймітаў і паабяцалі надаслаць багемскія і мараўскія вайсковыя падмацаваньні да канца верасьня. [[Лівонскі ордэн]] надаслаў 500 чалавек, як толькі скончыўся трохмесячны пэрыяд замірэньня зь Літвой<ref name="Turnbull74"/>. Аблога, якая трымала сілы Ягайлы ў адным месцы, дапамагла арганізаваць абарончыя сілы ў іншых частках Прусіі<ref>Urban 2003, С. 163</ref>. Асаджаючыя войскі чакалі капітуляцыі свайго ворага і не былі падрыхтаваныя да доўгатэрміновага бою з-за нястачы амуніцыі, баявога духу і церпячы разрослую эпідэмію дызэнтэрыі<ref name ="Turnbull75">Turnbull 2003, С. 75</ref>. Шляхта хацела вярнуцца дамоў, а найміты хацелі атрымаць плату за свай удзел. Літоўскія войскі пад камандваньнем Вітаўта былі першымі, якіх адклікалі<ref name ="Turnbull75"/>. Урэшце аблога была перанесеная на 19 верасьня. Перад адыходам Ягайла пабудаваў цьвердзь у Штуме, за поўдзень ад Марыенбургу, спадзеючыся і далей аказваць ціск на крыжакоў<ref>Urban 2003, С. 165</ref>. Польска-літоўскія сілы вярнуліся назад у Літву і Польшчу, пакідаючы польскія гарнізоны ў замках, якія ўжо былі абложаныя альбо захопленыя<ref name ="Turnbull75"/>.

== Вынікі і наступствы ==
Пасьля адступленьня польска-літоўскія войскаў крыжакі пачалі адваёўваць свае старыя замкі. Да канца кастрычніка пад кантролем палякаў засталіся толькі чатыры крыжацкія цьвердзі — прымежныя мястэчкі Торна ([[Торунь]]), Нэшаў ([[Нэшава]]), Рэгдэн ([[Радзынь-Хелмінскі]]) і Штрасбург ([[Бродніца (Куяўска-Паморскае ваяводзтва)|Бродніца]])<ref>Urban 2003, С. 166</ref>. Ягайла сабраў новае войска і нанёс чарговую паразу крыжакам у [[Бітва пад Карановам|бітве пад Карановам]] 10 кастрычніка 1410 году<ref>Turnbull 2003, С. 76</ref>. Фон Пляўэн, карыстаючыся сваёй рэпутацыяй героя Марыенбургу, у лістападзе быў абраны новым вялікім магістрам. Фон Пляўэн хацеў працягнуць ваенныя дзеяньні, але ён ня мог не прыслухацца да сваіх дарадчыкаў і быў вымушаны весьці мірныя перамовы<ref>Urban 2003, С. 172—173</ref>. [[Торунскі мір 1411 году|Торунскі мір]] быў падпісаны 1 лютага 1411 году. Гэты акт разглядаецца за дыпляматычную перамогу крыжакоў, бо яны адмовіліся толькі ад невялікай часткі сваіх тэрыторыяў. Аблога Марыенбургу і пазьнейшы Торунскі мір лічацца няўсьцешлівымі вынікамі грандыёзнай бітвы пад Грунвальдам<ref name="Urban164"/>.

Замак Марыенбург быў захоплены палякамі падчас [[Трынаццацігадовая вайна 1454—1466 гадоў|Трынаццацігадовай вайны (1454—1466)]].

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* Ivinskis, Zenonas (1978), Lietuvos istorija iki Vytauto Didžiojo mirties, Rome: Lietuvių katalikų mokslo akademija, LCC 79346776 {{ref-lt}}
* Turnbull, Stephen (2003), Tannenberg 1410: Disaster for the Teutonic Knights, Campaign Series, 122, London: Osprey, {{ISBN|9781841765617}} {{ref-en}}
* Urban, William (2003), Tannenberg and After: Lithuania, Poland and the Teutonic Order in Search of Immortality (Revised ed.), Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, {{ISBN|0-929700-25-2}} {{ref-en}}

[[Катэгорыя:Бітвы Вялікай вайны 1409—1411 гадоў]]
[[Катэгорыя:Аблогі]]