Прагляд крыніцы для 48-ы батальён дапаможнай паліцыі

{{Вайсковае падразьдзяленьне
|назва               = 48-ы батальён дапаможнай паліцыі
|арыгінальная назва  = Schuma-Bataillon F/48
|гады                = 1943 — 1944
|краіна              = {{Сьцяг Трэцяга райху}} [[Трэці райх]] 
|падпарадкаваньне    = начальнік [[паліцыя парадку (Трэці райх)|паліцыі парадку]] [[Генэральная акруга Беларусь|Беларусі]]<ref>{{Кніга|старонкі=320|старонак=426|назва=Коричневые тени в Полесье. Белоруссия 1941-1945|год=2008|аўтар=Романько О. В.|горад=[[Масква]]|выдавецтва=«Вече»}}</ref> 
|у складзе           = [[шуцманшафт]] ([[беларуская дапаможная паліцыя]])
|тып                 = [[дапаможная паліцыя]] 
|уключае ў сябе      = 
|роля                = антыпартызанскія апэрацыі 
|памер               = каля 1000 чалавек (1943)<br />592 чалавек (сьнежань, 1943)<br />615 чалавек (студзень, 1944)<br />590 чалавек (люты, 1944) 
|разьмяшчэньне       = [[Слонім]]шчына 
|узбраеньне          = 
|войны               = [[Другая сусьветная вайна]]<br />[[Нямецка-савецкая вайна]]
|вядомыя камандзіры  = [[Язэп Дакіневіч]] 
}}
'''48-ы беларускі батальён дапаможнай паліцыі (палявы)'''<ref>[https://web.archive.org/web/20120318201519/http://www.jivebelarus.net/history/new-history/the-belarusian-ss-legion-myths-and-reality.html Сьпіс назоваў батальёнаў]</ref> — [[Калябарацыя|калябаранцкі]] аддзел [[Дапаможная паліцыя|дапаможнай паліцыі]] ў часе [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], складзены зь беларусаў [[Слонім]]шчыны.

== Перадумовы ==
У другой палове 1943 году нямецкія паліцэйскія ўлады пастанавілі зарганізаваць яшчэ тры беларускія паліцэйскія адзінкі: 48-ы батальён у [[Слонім]]е, [[60-ы батальён дапаможнай паліцыі|60-ы батальён]] у [[Баранавічы|Баранавічах]] і [[36-ы паліцыйны стралецкі полк|36-ы полк]] ва [[Урэчча|Ўрэччы]], Слуцкае акругі. Да рэалізацыі яны прыступілі, узяўшы пад увагу свае дазнаньні з арганізацыяй [[49-ы батальён дапаможнай паліцыі|49-га батальёну]], вельмі хітра.

== Набор у батальён ==
У Слоніме ў гэтым часе вайсковым акруговым рэфэрэнтам быў [[Язэп Дакіневіч]], чалавек вельмі энэргічны, які меў уплыў на тутэйшае жыхарства і гэтаксама зьяўляўся акруговым рэфэнтам [[Беларуская народная самапомач|БНС]]. Яго й пастанавілі немцы спрытна выкарыстаць для набраньня ў батальён людзей. Акруговы камісар Слонімскай акругі супольна зь нямецкім акруговым начальнікам паліцыі папрасілі ў жніўні 1943 року да сябе спадара Дакіневіча й слонімскага павятовага старшыню спадара Цітовіча, і абвясьцілі ім, што нямецкія ўлады даюць дабро на арганізацыю беларускага войска, і што ў Слоніме мае павінны створаны першы батальён, камандзірам якога будзе якраз Дакіневіч. Немцы гаварылі вельмі аўтарытэтна, зьвярталіся да пачуцьця беларускага патрыятызму і ўспаміналі пра Новую Эўропу й г.д. Канчаючы гутарку, яны выразілі надзею, што як Дакіневіч, так і Цітовіч, прыкладуць усе сілы, каб арганізацыя новага батальёну выйшла як  мага лепей.

Дакіневіч і Цітовіч прынялі ўсё гэта вельмі паважна й цалкам паверылі таму, што гаварылі ім высокія прадстаўнікі нямецкае ўлады. Былі надрукаваныя ўлёткі для ахвотнікаў. У гэтых улётках-пакліканьнях прыводзіліся словы, якія хваталі за сэрца кожнага беларуса, як: «Вы паклікаецеся для абароны сваёй Бацькаўшчыны!». Калі гэтыя пакліканьні былі разасланыя па вёсках і ўручаныя прызыўнікам, народ масава рынуў у [[Слонім]].

Дакіневіч прыймаў ахвотнікаў, гаварыў да іx гарачыя прамовы і нястомна заладжваў усе справы па арганізацыі батальёну. Празь некалькі дзён у батальён прыбыло каля 5.000 чалавек, у разоў пяць больш. Лекарская камісія правяла іx вострую кваліфікацыю, шмат звольніла, нарэшце ў батальён было адабрана каля тысячы чалавек, а рэшту адаслалі ў [[36-ы паліцыйны стралецкі полк|36-ы беларускі паліцэйскі полк]], які зарганізаваўся ва Ўрэччы, Слуцкае акругі.

== Шлях батальёну ==
Калі Дакіневіч зарганізаваў батальён (жнівень 1943 року<ref>Gdański, J. Zapomniani żołnierze Hitlera / Jarosław W. Gdański. — Warszawa — [Kobyłka]: Wydawnictwo De Facto, 2005. — 261, [2] s., [8] s. tabl.: il. — S. 248. — [[Адмысловае:BookSources/8389667320|ISBN 8389667320]].</ref>), прыбыў сапраўдны камандзір батальёну маёр-немец, а зь ім разам і ўся абсада батальёну — таксама немцы. Дакіневіч застаўся пры батальёне, у ролі афіцэра прапаганды. Немцы праўда, вельмі лічыліся з Дакіневічам, нават называлі яго камандзірам батальёну, бо ведалі, — калі ён сыйдзе з батальёну, то й увесь батальён разьляціцца, але гэта справы не зьмяняла.

У кастрычніку 1943 году [[Францішак Кушаль]] прыехаў на інспэкцыю батальёну. Батальён прадстаўляўся вельмі добра, быў баёва настроены, выпадкі дэзэрцыі былі вельмі рэдкія. Адно жаданьне, якое мелі жаўнеры — гэта каб камандзіры ў іx былі беларусы.

У студзені 1944 року адзінка налічвала 615 чалавек.<ref>Туронак Ю. Беларусь пад нямецкай акупацыяй. — Мн., 1993. — С. 168</ref>

Увесну 1944 году батальён пачаў браць удзел у «пацыфікацыйных» апэрацыях і панёс значныя страты.<ref>Кушаль, Ф. Спробы стварэньня беларускага войска. — Мн., 1999. — С. 59—60.</ref> Пад поглядам баёвым батальён таксама паказаў сябе з найлепшага боку. У меру таго, як батальён станавіўся штораз мацнейшым, значэньне Дакіневіча ў батальёне немцамі памяншалася. Нарэшце ў сакавіку 1944 году Дакіневіч быў пакліканы на пасаду акруговага начальніка [[Беларуская краёвая абарона|БКА]]. Заняты цалкам новаю працаю, ён амаль зусім адыйшоў ад батальёну. Немцы пачуліся поўнымі панамі батальёну. Але заставаліся яны нядоўга. З адыходам Дакіневіча спыніўся беларускі ўплыў на жаўнераў. Дух іхны ўпаў, і батальён пачаў распадацца. Прычынай гэтага было і тое, што нямецкае камандваньне батальёнам было вельмі недалужнае.

Мінула крыху часу, і батальён разьбілі партызаны, а недабіткі ягоныя разьдзялілі па іншых паліцыйных частках. Афіцыйна ён быў расфармаваны ў верасьні 1944 г.

== Вядомыя жаўнеры ==

* [[Язэп Дакіневіч]]
*[[Барыс Данілюк]]

== Зноскі ==
<references />
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://bka-roa.chat.ru/bel_polizei_rus.htm Беларускія батальёны Schutzmannschaft]{{ref-ru}}
*[http://pawet.net/library/history/bel_history/_memoirs/034/%D0%9A%D1%83%D1%88%D0%B0%D0%BB%D1%8C_%D0%A4._%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B1%D1%8B_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%BD%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BF%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96.html Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі]
*[https://web.archive.org/web/20180628082114/http://docplayer.ru/57693549-Jtibd-hhbib-korichnevie-teni-v-polese-belorussiya-tainy-veka-0-8-romanko.html Пра 48-ы батальён]{{ref-ru}}
*[https://coollib.net/i/18/438818/i_013.jpg Колькасьць жаўнераў]

== Літаратура ==

* Грыбоўскі, Ю. Беларускі легіён СС: міфы і рэчаіснасць / Юры Грыбоўскі // Беларускі Гістарычны Агляд. — 2007. — Т. 14. — Сш. 1 — 2 (26 — 27). — Снежань. — С. 97 — 140.
* Туронак, Ю. Беларусь пад нямецкай акупацыяй / Юры Туронак; пераклад з польскага В. Ждановіч; каментарыі А. М. Літвіна. — Мн.: Беларусь, 1993. — 236 с.
{{Беларускія вайсковыя фармаваньні на баку нацысцкай Нямеччыны}}
[[Катэгорыя:Калябарацыянізм у Другой сусьветнай вайне]]
[[Катэгорыя:Узброеныя сілы Трэцяга райху]]
[[Катэгорыя:Зьніклі ў 1944 годзе]]
[[Катэгорыя:Вайсковыя фармаваньні, створаныя ў 1943 годзе]]
[[Катэгорыя:Беларускія фармаваньні шуцманшафту]]
[[Катэгорыя:1943 год у Беларусі]]
[[Катэгорыя:Войска ў Слоніме]]
[[Катэгорыя:Жнівень 1943 году]]